Nôôsfera
Ny nôôsfera dia hevitra filôzôfika nampandrosoina sy nampalazain' ilay biôsimista rosiana-okrainiana Vladimir Vernadsky, sy ny filôzôfa frantsay ary ny pretra zezoita Pierre Teilhard de Chardin. Vernadsky dia namaritra ny nôôsfera ho toetry ny biôsfera vaovao ary nofaritana ho "sferan' ny saina" ara-planeta. Maneho ny dingana ambony indrindra amin' ny fivoaran' ny biôsfera ny nôôsfera, ny fivoaran' ny asan' ny sain' ny olombelona ny antony mamaritra azy.
Ny hoe nôôsfera dia avy amin' ny teny grika hoe νόος ("saina") sy σφαῖρα ("sfera"), amin' ny fampitahana ara-boambolana amin' ny "atmôsfera" sy ny " biôsfera". Ny hevitra anefa dia tsy azo ekena ho an' ny mpanoratra tokana. Namolavola hevitra roa mifandray nefa tena samy hafa ny mpanoratra mpanorina Vernadsky sy de Chardin, ka mifototra amin' ny jeôlôjia ny voalohany, ary ny faharoa amin' ny teôlôjia. Ireo hevitra roa momba ny nôôsfera ireo dia manaiky ny foto-kevitra iraisana izay ilazana fa ny fisainan' ny olombelona sy ny eritreritra siantifika dia namorona, ary hanohy hamorona, ny sosona ara-jeôlôjia manaraka vokatry ny evôlisiona izany. Ampahany amin' ny rojon' ny evôlisiona ity sosona ara-jeôlôjia ity. Ireo mpanoratra ao amin' ny taranaka faharoa, izay maro manam-piaviana rosiana, dia namolavola bebe kokoa ny foto-kevitra vernadskiana, namorona ireo hevitra mifandraika amin' izany, dia ny nôôkenôsisy sy ny nôôkenôlôjia.