Lüen

Lüen a l'è un cumün svizzer del distret de Plessur. in del Canton Grisun. Al gh’ha pressapoch 82 abitant e una süperfiss de 3.46 km², e al se tröva a una altitüden de 990 meter sura al livel del mar.

El cumün de Lüen a l'è tacaa ai cumün de Castiel, St. Peter-Pagig, Tschiertschen-Praden.

Storia

In prenzipi 'l lögh l'eva pupulaa de gent rumancia. El paes l'è 'gnüü menziunaa la prima völta cunt el nom Leune (i redis de chel nom chi i cugnuss nissün) in del 1084, quand che quij de Lüen gh'han regalaa al vescuf de Cuira la nöa gesa fada sü in paes. Ai temp di tre ligh, già che 'l sit l'eva arent a Schanfigg de föra, Lüen el pertucava a la liga di des cumün. In del 1530 Lüen el s'è tacaa a la Refurma Prutestanta. A la fin del 16° secul la gent de Lüen l'ha bandunaa 'l so idioma rumanegh e l'ha tacaa sü a parlà numà tudesch.^[1]

L'andament istoregh de la pupulaziun l'è indicaa in de la tabela chi desuta:^[1]

an	pupulaziun
1850	83
1900	68
1950	77
2000	74

Atraziun

In del paes se veden anca cà faa sü, almanch in part, in legn, che ne fan pensà ai cà tipegh de la tradiziun germanega, ciuè i Blockhäuser, traa chi, in di chi band chi, di popuj walser, anca se in del prenzipi 'l sit l'eva pupulaa de gent rumanegh e minga germanegh. Chela mestüra architetonega chi ^[2] la po vess ciapada cum' un testimun d'una tarda migraziun walser e del cunseguent messedass di do cultür (quela rumanega e quela germanega).

De vett

Gesa dedicada a San Zen de Verona
Apostol
Depusiziun de Gesüü
Massacher dei inocent
Pülpit e Apostol

Riferiment

↑ ^1,0 ^1,1 Lüen in Todesch, Franzes e Italian in ligna al Dizionari Stòrigh da Svízzera.
↑ "Eine bestimmte Förderung der bestehenden Gestaltungsformen (Holz/Steinbauten) besteht zur Zeit nicht. Das Dorfbild wird von beiden Bauarten geprägt. - Una determinada promussiun/preferensa di atüaj form de custrüssiun (legn/preja) al mument la gh'è no. L'aspet del paes l'è faa sü sia d'un stil che de l'olter." [1] Arqiviad qé: [2] Gemeinde Lüen - Sit del Cumün de Lüen