Inmake
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sjènnes. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Inmake is 't sterilisere (wecken) van fruit, wie bieveurbeeld ringelaote, aardbeie etc. Inmake wurt ouch waal wecken geneump. Me kint ouch greunte en vleisj inmake in glaze pöt (inmaakglazer).
Bie 't inmake geit me es volg te wèrk:
Es aesjte waere de inmaakglazer good óntsjmet door dees zuver te make mèt soda. Daonao waere de glazer gevöld mèt de in te make laevesmiddele wie gekaokde greunte, vröchte, vleisj etc. De flesje waere aafgesjlaote mèt eine glaze dèksel, en tösje de flesj en de dèksel kump eine röbbere rink, de weckrink, om de dèksel op zien plaatsj te hawte. Dèzze dèksel wurt op zien plaatsj gehawte door eine iezere beugel. Nao 't sjlete waere de pöt 'n tiedje in bienao kaokend water gezat in 'ne speciaal daovör bedoelde inmaakskaetel mèt biehurende temperatuurmaeter. Hiedoor kènt de loch oet de flesj, zoadat in de flesj ein vacuüm óntsjteit. De beugel veurkump dat de dèksel van de flesj kènt gaon. Es de fles is aafgekeuld kènne de beugelsj waere weggehaold. Es de pot 'n sissend geluid mak, dan is dat 'n teike dat 't inmake neet good is gelök. Gein sissend geluid? Dan is 't inmake gelök en zeen de laevesmiddele veur langen tied (einige jaore) geconserveerd. Es me de inmaaksglazer aope wilt make, dan mót me aan 't lipke van de röbbere rink trèkke, hiedoor wurt dan 't vacuüm verbraoke wat de dèksel sjtevig op zien plaatsj heel.
Inmake of inlègke
[bewirk | brón bewèrke]
Inmake of inlègke (in kalk, zout, pekel, azien (essig) en/of kroed) gebeurt ouch waal in 'n baar of vaat. Dat gebeurt b.v. mèt zoermoos, hièringe, eier, augurke, zilverunnekes, roa krote en olieve. Zoawaal de broen bare oet Raore in (Belsj) es 't Kölsj sjteingood (gries mèt dónkerblauw motief verseerd) woort / weurt daoveur gebruuk.