1789
1789 (MDCCLXXXIX) waor e gewoen jaor wat begós op 'nen donderdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]
- 4 fibberwarie - George Washington wirt gekaoze es eësjte president van de Verenigde Sjtate.
- 27 april en 28 april - D'r brik ein sjtaking oet in de behangfebriek van Jean-Baptiste Réveillon in de Faubourg Saint Antoine, ómdat 't geruch geit dat Réveillon de loane wilt verleëge en veurgesjtèld haet de belasting te verheuëge. Zien hoes wirt aangevalle en alles wirt verrinneweert, mèr Réveillon en zien femielie weite te óntsjnappe via ein moer. D'r wirt gesjaote mèt kanónne en d'r valle waarsjienlik meë es hónderd doaje.
- 28 april - Oetbraak van de Muteriej op de Bounty. Kapitein William Bligh wirt mèt 18 bemanningsluuj in ein sjloep euverbaord gezat.
- 4 mei - Eësjte samekóms van de Sjtate-Generaal (Frankriek) saer 't jaor 1614. De aafgevaardigde van de derde sjtand höbbe klaagsjrifte mitgebrach van beweunesj oet hun sjtreek.
- 18 juni - Jozef II sjaf de Bliej Inkóms aaf, de feitelikke gróndjwèt van Brabant.
- 14 juli - Mèt de besjtörming van de Bastille begint de Franse Revelutie.
- 14 augustus - In Belsj verklaore gematigde opsjtendelinge ónger Hendrik van der Noot mèt sjteun van de radicaal Vonkiste keizer Jozef II vervalle van de troan. Daomit begint de Brabantse Ómwènteling.
- 26 augustus - Mèt de vluch van de prins-bisjop begint in 't Prinsbisdóm Luuk de Luukse Ómwènteling.
- 27 oktober - Sjlaag biej Turnhout.
- zónger datum
- De Duutsje sjeikundige Martin Heinrich Klaproth óntdèk Uranium.
- Antoine Lavoisier is van aordeil dat de totaal hoevölheid aan materie in de waereld ónverangerd blif en identificeert zuursjtof es dat deil van de lóch dat biej de verbrenning wirt opgebruuk.
- Keuning Karel IV van Sjpanje verhef Francisco Goya tot Kamersjilder aan zien haof.
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]- 23 jannewarie - John Cleland, Èngelsje sjriever
- 12 april - Antonius Gianelli, Italiaanse bisjop, ordesjtichter en heilige (gesjtorve 1846)
- 20 mei - Marcellinus Champagnat, Franse geistelikke, ordesjtichter en heilige (gesjtorve 1840)
- 6 juli - Francisco Javier Mina, Sjpaans-Mexicaanse ónaafhankelikheidssjtriejer (gesjtorve 1817)
- 15 september - Engelbertus Batavus van den Bosch, Nederlandse minister en militair
- 25 oktober - Samuel Heinrich Schwabe, Duutsje astronoom (gesjtorve 1875)
Gesjtorve
[bewirk | brón bewèrke]- 7 april - Abdül-Hamid I (64), 27e Sultan van 't Osmaanse riek
- 7 april - Petrus Camper (66), Nederlandse arts, anatoom, fysioloog, verloskundige, zoöloog, antropoloog en paleontoloog
- 4 juni - Lodewijk Jozef Franse Xavier van Bourbon (7), eësjte zoon en tweëde kèndj van Lodewijk XVI en Marie-Antoinette
