Хъуьлер

Тунвай хуьр Хъуьл урус. Хуля Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район Ахцегь Агьалияр 0 кас Миллетар лезгияр Динар суни - мусурманар Сятдин чӀул UTC 3 Автомобилдин код 05 Космосдай акунар www.wikimapia.org Магьачкъала Ахцегь Хъуьл Ахцегь Хъуьл

Хъуьлер (урус. Хуля) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай гадарнавай сувун хуьр.

Хуьруьн тӀварцӀикай

Хъуьлер тӀвар къуьлер (къуьл) гафуникай арадал атанвайди я.

География

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 9 км яргъал, Самур цӀиргъинин кьиблепатан хушарал ала.

Тарих

XVI виш йисалай 1839 йисал кьван хуьр Ахцегьпарадин азад жемиятдик акатзавай «Ахцегьпара - 1» хуьрерин жемиятдик квай.

1839 йисуз Хъуьлер вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир. ЦӀуру Хкем хуьруьхъ галаз Хкемрин хуьруьн-жемиятдик квай.

1929 йисуз хуьр цӀийз арадал гъайи Ахцегь райондик кутунай. Вилик хуьре 700-лай пара майишатар авай. XIX виш йисан сифтейра чилин уьцӀуьнрин себебдилай хуьруьнвийрин чӀехи пай маса чкадиз куьч хьанай, амма куьч тахьана амукьайбуру хуьреалай 3,5 км яргъал ЦӀийи Хъуьлер арадал гъанай, гьана 400 майишатар авай. Хуьр вичин мублагь чилерив, тежриба авай лежберрив, Куйбышеван тӀварунихъ галай девлет авай колхоздив, иер мискӀиндив ва араб чӀалан алимрив машгьур тир.

Ватандин ЧӀехи дяве чӀавуз фронтдиз 80 хъуьлуьви рекье гьатнай, абурукай вирини-вири 7 кас элкъвена хтанай.

1951 йисуз 400 майишатрикай хуьре вирини-вири 70 майишат амай ва 1960 йисуз абуру хайи сувар эбеди яз гадарна хъфенай. Хъуьлуьвийрин гзафбуру Дагъустандин ЦӀаяр шегьерда уьмуьр ийизва.

Хуьруьн мукьув къванцин ящикай авай дегь сурар ава

Агьалияр

1886 йисан Урусатдин Империядин агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна, хуьре 359 касди уьумуьр ийизвай . Вири лезгияр, суни-мусурманар тир.

Алай чӀавуз хуьре касни амач, дараматар харапӀайриз элкъвена.

ЭлячӀунар

• Хуьрер «ХарапӀаяр»(кьейи элячӀун)