Philippicae (Demosthenes)

Philippicae I-IV^[1] (Graece Φιλιππικοί λόγοι) sunt orationes deliberativae (suasoriae) inter 351 a.C.n. (Philippica I) et 341 a.C.n. (Philippicae III-IV) a Demosthene oratore Atheniensi coram populo in ecclesia habitae. Quattuor numerari solent quamquam dubium est utrum quarta re vera a Demosthene umquam habita sit ita ut eam legimus. His orationibus Demosthenes Macedonem regem Philipum II hostem designat atque magnum periculum Atheniensium civitati imminere denuntiat. Quocirca olim fuere editores qui omnes orationes Demosthenicas ad Philippi incepta spectantes (ut Olynthiacas) "Philippicas" appellarent atque septem^[2] aut undecim^[3] eas numerarent. Quarum Demosthenicarum orationum in honorem Cicero orationes quas adversus Marcum Antonium Romae habuit et ipse Philippicas appellavit^[4].

Philippica prima

Oratio anno 351 ineunte habita cum iam septimum annum Athenienses ob Amphipolim a Philippo occupatam bellum cum Macedonum rege gerebant, non quidem acriter sed molliter. De bello deliberabatur et Demosthenes primus loqui petiverat^[5]. Periculum imminens denuntiat et duos exercitus parare vultː alterum qui subsidio maneat ut quam celerrime quocumque Philippus ingressus erit regi obviam iret, alterum vero quem ad Macedonum fines vastandos mitterent cui et cives includi esse neccessarium ostendit. Relatio de pecuniis colligendis quae simul praeferebatur periit. In ultima parte solita et corrigenda peccata civium suorum (mollitiam, tarditatem, ...) et occasiones iam amissas enumerat (34-49).

Philippica secunda

Oratio anno 344 a.C.n. habita in ecclesia quid Philippi querelis respondendum esset deliberatura. Nam Philippus et Athenienses ab anno 346 per foedus socii quidem erant sed invicem diffidebant. Cum Philippus legatos in Peloponnesum ad inimicos Spartanorum sibi conciliandos misit Athenienses Demostheni et aliis legatis mandaverunt ut per Peloponnesum circumeuntes de periculo sibi imminenti et perfidia regis Graecos commonerent atque ab eius amicitia eos deterrerent. Quid Olynthiis et Thessalis accidisset quia regi fidem habuissent in memoriam revocabant (20-26). Quae a sociis aegre tulit Philippus qui legationem Athenas de iniuriis sibi factis questum misit. Demosthenes ostendit Philippum Graeciae atque in primis Athenarum inimicum esse quia solae ei obstare possunt atque impedire ne totam Graeciam in servitutem subigeret (6-19). Postremo de responso consulendos esse dicit illos oratores qui spes falsas mentiendo illam pacem cum Philippo suaserint (28-34ː ad Aeschinem et Philocratem in primis alludit). Ipsum enim si audissent non ita male res sese haberent.

Philippica tertia

Una ex optimis Demosthenis orationibus vulgo habetur^[6]. Codices manuscripti alii breviorem alii longiorem textum praebent sed plerique eruditi hodie ipsum Demosthenem ad publicationem textum ampliasse credunt et ambas versiones ad auctorem referunt^[7]. In hac oratione ad panhellenismi genus sese convertit nec tantum de Atheniensium sed de totius Graeciae periculo agitur quae nisi coisset barbaro regi^[8] mox succumbet (21-35). Causam cur Graecia olim tam fortis et strenua nunc mollis ac sine vi facta sit, oratores pecunia corruptos esse contendit (36-53). Primum omnium de proditoribus poenas sumendas esse monet, quibus nimiam et perniciosam indulgentiam multi praestent (53-69). Non sine effectu fuit oratioː nam paulo post Athenienses expeditionem in Euboeam miserunt et Oreum tyranno a Philippo instituto liberarunt.

Philippica quarta

Quarta Philippica^[9] maxime dubia estː opiniones et genus dicendi Demosthenis quidem sunt sed nec orationis propositum apparet nec quo anno scripta sit dici potest. Quin etiam longa pars orationis de Chersoneso paene ad verbum hic repetitur^[10] et alii loci e prioribus Philippicis sumpti sunt. Quocirca M. Croiset in sua editione^[11] coniecit fortasse saturam fuisse e variis Demosthenis scriptis ab editoribus post auctoris mortem concinnatam. Duo loci tamen excipi possunt quos iam epitomator Libanius in argumento notavit, cum subsidia pecuniaria ab Artaxerxe petenda esse censet (31-34) et cum concordiam inter divites et pauperes in civitate restituendam iudicat (35-45). Quod ut efficeret pauperes monebat ne accusationibus iudiciisque divitum bona publicarent, divites vero ne pauperibus publicis donativis inviderent. Quod parum cum aliis orationibus eiusdem temporis congruit ubi theoretico aerario ad militum stipendia uti vult.

Notae

↑ Numeri 4,6,9,10 in corpore Demosthenico
↑ Editio Charles Baron, 1894
↑ Vide exempli gratia situm interretialem Remacle.
↑ Cecil W. Wooten, Cicero's Philippics and their demosthenic model : the rhetoric of crisis, Chapel Hill, 1993. Nonnullae paginae apud Guglum librorum.
↑ I.1, de quo veniam petebat quia nondum inter seniores numerabatur.
↑ Cecil Wooten, "On the Road to Philippic III: The Management of Argument and the Modulation of Emotion in the Deliberative Speeches of Demosthenes", Rhetorica: A Journal of the History of Rhetoric, 2010ː 1-22.
↑ Treves (1940)
↑ Negat enim quicquam commune Macedonibus cum Graecis esseː οὐ μόνον οὐχ Ἕλληνος ὄντος οὐδὲ προσήκοντος οὐδὲν τοῖς Ἕλλησιν, ἀλλ᾽ οὐδὲ βαρβάρου ἐντεῦθεν ὅθεν καλὸν εἰπεῖν, ἀλλ᾽ ὀλέθρου Μακεδόνος, ὅθεν οὐδ᾽ ἀνδράποδον σπουδαῖον οὐδὲν ἦν πρότερον πρίασθαι (31).
↑ Ian Worthington, "The Authenticity of Demosthenes' Fourth "Philippic"", Mnemosyne, Fourth Series, 1991ː 425-428
↑ Carolus Darwin Adams, "Speeches VIII and X of the Demosthenic Corpus", Classical Philology, 1938ː 129-144. Stephen G. Daitz, The Relationship of the de Chersoneso and the Philippica Quarta of Demosthenes, Classical Philology, 1957ː 145-162
↑ Collection des Universités de France

Editiones et commentarii

Selectæ Demosthenis orationes Latine Redditae; viz. De Republica ordinanda. De Classibus. De Rhodiorum libertate. Pro Megalopolitis. Olynthiacæ tres. Philippicæ quatuor, Londini, 1726
Loeb classical library online.
Collection des Universités de Franceː Maurice Croiset, Harangues. Tome I et II, Les Belles Lettres, 1924-5
Francesca De Robertis , Per la storia del testo di Demostene : I papiri delle Filippiche, Bari, 2015. Praefatio Luciani Canfora Nonnullae paginae apud Guglum librorum
I. Hajdú, Kommentar zur 4. Philippischen Rede des Demosthenes, de Gruyter, 2002 Recensio critica
Versio Latina Pauli Manutii, Demosthenis Orationes quatuor contra Philippum a Paulo Manutio latinitate donatae, Venetiis, 1551

Plura legere si cupis

Paul Cloché, La politique étrangère d'Athènes de 404 à 338 avant Jésus-Christ, Lutetiae, Félix Alcan, 1934 Recensio critica Auctoris responsum Altera recensio critica
Valdemarus Doehle, De Demosthenis Philippicarum. Orationum prima, Halis Saxonum, 1866
Aimé Puech, Les Philippiques de Démosthène : étude et analyse, Lutetiae, 1929.
P. Treves, "La composition de la Troisième Philippique", Revue des Études Anciennes, 1940ː 354-364
Marie-Joséphine Werling, "De l'erreur politique en démocratie : Démosthène et la politique athénienne face à Philippe II de Macédoine", Ktèma, 2011ː 101-119
Cecil W. Wooten, "Questions in Greek Rhetorical Theory and Demosthenes' Philippics", Rhetorica: A Journal of the History of Rhetoric, 2013ː 349-371

Nexus externi

VicifonsːPhilippica I Philippica II Philippica IV Philippica III Perseus

[1] Numeri 4,6,9,10 in corpore Demosthenico

[2] Editio Charles Baron, 1894

[3] Vide exempli gratia situm interretialem Remacle.

[4] Cecil W. Wooten, Cicero's Philippics and their demosthenic model : the rhetoric of crisis, Chapel Hill, 1993. Nonnullae paginae apud Guglum librorum.

[5] I.1, de quo veniam petebat quia nondum inter seniores numerabatur.

[6] Cecil Wooten, "On the Road to Philippic III: The Management of Argument and the Modulation of Emotion in the Deliberative Speeches of Demosthenes", Rhetorica: A Journal of the History of Rhetoric, 2010ː 1-22.

[7] Treves (1940)

[8] Negat enim quicquam commune Macedonibus cum Graecis esseː οὐ μόνον οὐχ Ἕλληνος ὄντος οὐδὲ προσήκοντος οὐδὲν τοῖς Ἕλλησιν, ἀλλ᾽ οὐδὲ βαρβάρου ἐντεῦθεν ὅθεν καλὸν εἰπεῖν, ἀλλ᾽ ὀλέθρου Μακεδόνος, ὅθεν οὐδ᾽ ἀνδράποδον σπουδαῖον οὐδὲν ἦν πρότερον πρίασθαι (31).

[9] Ian Worthington, "The Authenticity of Demosthenes' Fourth "Philippic"", Mnemosyne, Fourth Series, 1991ː 425-428

[10] Carolus Darwin Adams, "Speeches VIII and X of the Demosthenic Corpus", Classical Philology, 1938ː 129-144. Stephen G. Daitz, The Relationship of the de Chersoneso and the Philippica Quarta of Demosthenes, Classical Philology, 1957ː 145-162

[11] Collection des Universités de France

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]