Pompelo

Pompelo,^[1] vel Pompaelo et Aevo Medio Pampilona (Hispanice Pamplona; Vasconice Iruña vel Iruñea), est urbs Hispanica et caput Navarrae ac merindadis eius^?, ad ripas Argae fluminis sita. Dicitur historicum Vasconiae caput. Ibi sitae sunt Universitas Publica Navarrae atque Universitas Studiorum Navarrensis.

Historia

Gnaeus Pompeius Magnus urbem anno 74 a.C.n. condidit in itinere ab Asturica Burdigalam. Urbi illo tempore erat nomen Pompeii Polis, secundum Strabonem geographum Graecum^[2]. Multos annos usque ad tempora Visigothorum fuit maxima Vasconum urbs. Post cladem regis Roderici, urbs fuit praesidium Vasconum contra Mauros et Francos, qui urbem vastaverunt anno 778 (et tunc victi sunt Franci apud Rozaballes). Ibi, regnum creaverunt Pompelonenses anno 824, Enecone Arista duce.

Anno 1423, Pompelonenses in singulam urbem coniuncti sunt ob Privilegium Unionis, quia antea erat Pampilona in burgos tres divisa (viculum Sancti Nicolai, burgum Sancti Saturnini, urbem Navarreriae). Ex hac unione provenit nomen vasconice urbis Iruñea, ex verbis vasconicis hiru ona ('tres boni', quae burgos tres ex quibus erat urbs composita attingunt).

Anno 1512 Ferdinandus II Aragoniae obsedit urbem in medio Belli Civilis Navarrensis atque anno 1521 fuerunt omnia territoria Navarrae in meridiana Pyrenaeorum parte a copiis Regnorum Hispanicorum occupata et postquam in Coronam Hispanicam annexa.

Notae

↑ Plin. Nat. 3.24 "Pompelonenses" (inter alios stipendiarios conventus Caesaraugustani), cui nomen Pompelo subiacet (cf. etiam Str. 3.4.10 Πομπέλων); Mezquiríz Irujo (2007-2008); Andreu Pintado et alii (2008). Alia nomina (mediaevalia) variatim testata: Pampilo, Pampelo(na), Pampalona, Pampilona, Pampeluna. Pompeiopolis inventum Strabonis (l.c.) est: Οὐασκώνων ἔθνος, ἐν ᾧ πόλις Πομπέλων, ὡς ἂν Πομπηιόπολις 'Vasconum populus, in quo urbs Pompelo, velut si Pompeii urbs sit'.
↑ Strabo, Geogr. III.4.10

Bibliographia

Andreu Pintado, Javier, Javier Armendáriz Martija, et Pablo Ozcáriz Gil. 2008. Una ciudad de los vascones en el yacimiento de Campo Real/Fillera (Sos del Rey Católico-Sangüesa). Archivo español de arquelogía 81: 75–100.
Mezquiríz Irujo, María Ángeles. 2007–2008. La aculturación romana de los vascones. Veleia 24–25(2): 963–976.

Nexus externus

Vicimedia Communia plura habent quae ad Pompelonem spectant (Pamplona, Pamplona-Iruña).

Iter pro peregrinis ad Compostellam

secundum Aimericum Picaudum

Iter Aragonicum: Canfrancus → Iacca → Osturiz → Mons Reellus → Pons Reginae
Iter Gallicum: Runcievallis → Biscaerlus → Ressogna → Pampilona → Stella → Pons Reginae → Arcus → Grugnus → Naiera → Belfuratus → Ataporca → Burgi → Castrum Sorericum → Pons Fiterii → Frumesta → Karrionus → Sanctus Facundus → Manxilla → Legio → Orgeba → Asturica Augusta → Raphanellus → Siccamolina → Pons Ferratus → Carcavellus → Portus Februarius → Pons Mineae → Sala Reginae → Compostella.

[1] Plin. Nat. 3.24 "Pompelonenses" (inter alios stipendiarios conventus Caesaraugustani), cui nomen Pompelo subiacet (cf. etiam Str. 3.4.10 Πομπέλων); Mezquiríz Irujo (2007-2008); Andreu Pintado et alii (2008). Alia nomina (mediaevalia) variatim testata: Pampilo, Pampelo(na), Pampalona, Pampilona, Pampeluna. Pompeiopolis inventum Strabonis (l.c.) est: Οὐασκώνων ἔθνος, ἐν ᾧ πόλις Πομπέλων, ὡς ἂν Πομπηιόπολις 'Vasconum populus, in quo urbs Pompelo, velut si Pompeii urbs sit'.

[2] Strabo, Geogr. III.4.10

[1]

[2]