Jump to content

Aristotle

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Aristotle
Genys 384 BC Edit this on Wikidata
Stageira Edit this on Wikidata
Mernans 322 BC, 7 Meurth 322 BC Edit this on Wikidata
a dises an kolydhyon Edit this on Wikidata
Chalcis Edit this on Wikidata
Trigva Athína, Athína Edit this on Wikidata
Alma mater
  • Platonic Academy Edit this on Wikidata
Galwesigeth bewonydh, kosmologydh, resonydh, milonydh, breusyas liennek, awgrymer, masydh, epistemologydh, filosofer politek, polymath, filosofer yethow, skrifer, filosofer, steronydh, doronydh, dyskador, tutor, ontologist, fisegydh Edit this on Wikidata
Aswonnys rag Politics, Nicomachean Ethics, Metaphysics, Physics, Organon, Poetics, Constitution of the Athenians, Eudaimonia, Meteorology Edit this on Wikidata
Chyf delanwes Plato, Socrates, Heraclitus, Parmenides, Zeno of Elea, Democritus, Anaximander, Epicurus, Hippocrates, Empedocles Edit this on Wikidata
Movyans peripatetic school Edit this on Wikidata
Tas Nicomachus Edit this on Wikidata
Pries Pythias Edit this on Wikidata
Kespar Herpyllis Edit this on Wikidata
Fleghes Nicomachus, Pythias Edit this on Wikidata

Aristotle (Stagira, Macedonia, 384 K.O.K. – Chalicis, Euboea, Pow Grek, 7 a vis Meurth 322 K.O.K.) o filosofer grek. Ev o filosofer pur bosek y'n hwarheans a'n west istori. Aristotle a skrifas lies lyvrow, mes hepken nebes an lyvrow na a wrug treusvewa. Aristotle a dhyskas Aleksander Veur pan esa Aleksander flogh.

Bewnans

[golegi | pennfenten]

Tas Aristotle o henwys Nicomachus. Solder o ev rag Myghtern Amyntas a Macedonia.

Pan esa hwetek bloodh, Aristotle eth dhe Athens dos ha bos studhyer a Plato dhe'n akedemi Plato. Aristotle a wrug remanya dhe'n akademi bys pan esa seyth bloodh warn ugens. Ev a wrug gasa wosa mernans Plato yn 347 BC.

Ev a wrug vyajya ena gans Xenocrates dhe Asia Minor. Yn Asia, Aristotle a wrug vyajya gans Theophrastus dhe Enys Lesbos. I a studhyas losonieth ha milonieth an enys.

Yn 343 BC, Philip II a Macedon a welwis Aristotle dhe dhyski y vaw Aleksander Veur. Yth esa ros omgemeryans rag akademi reul a Macedon dhe Aristotle. Y'n termyn na, ny wrug ev dyski Aleksander hepken; ev a dhyskas dew vyghtern an termyn a dheu ynwedh; Ptolemy ha Cassender.

Aristotle a wrug kennertha Aleksander dhe gonkwerrya tiryow dhe'n howldrevel drefen ev dhe grysi yn ethnocentrism. (Ethnocentrism yw an grysi honan gonisogeth yw gwella ages oll gonisogethow erel). Aristotle a grysis gonisogeth Grek o gwell ages oll gonisogethow erel. Ev a gennerthas Aleksander dhe gonkwerrya Persia drefen ev a brederis a's via gwella.

Erbynn 335 BC, Aristotle a dhehwelis dhe Athens. Ev a dhallathas skol ena, Lyceum y hanow. Aristotle a dhyskas klassow ena rag dewdhek bledhen.

Yn 335 dhe 323 BC, Aristotle a skrifas lies tra, mes kellys yw tamm ha tamm erel yw kales dhe redya. Oll oberow Aristotle yw kepar ha rekord a puptra godhvedhys gans an pobel Grek.

Tro'ha fin bewnans Aleksander, ev a brederas pobel dhe assaya y ladha. Ev a wrug braggya Aristotle yn lytherow skrifys ganso dhodho. Aristotle a leveris yn fenowgh dell o kas dhodho dhe Alexander drefen Alexander dhe henwel y honan duw. An myghter a wrug ladha noy gwynn Aristotle - Callisthenes - drefen ev dhe krysi dell o Callisthenes traytor. Alexander a verwis yn Babylon yn 323 KOK. Pan verwis Aristotle, Athenians an dhallathas kasa Macedonians arta, hag Aristotle a dhibarthas an cita. Aristotle a verwis yn Euboea yn 322 KOK.

Aristotle ow tyski Aleksander Veur