ser
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]| Zayenda nêr a binavkirî | ||
|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | ser | ser |
| Îzafe | serê | serên |
| Çemandî | serî | seran |
| Nîşandera çemandî | wî serî | wan seran |
| Bangkirin | sero | serino |
| Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | serek | serin |
| Îzafe | serekî | serine |
| Çemandî | serekî | serinan |
ser nêr
- Parçeya jorîn ya leşê mirovan û candarên din (yê mejî, çav, guh, gep, dev û difin lê ne).
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- Parçeya herî jorîn ya leşê mirovan û candarên din ya por ango pirç lê şên dibe.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- Cihê giring, aliyê giring yê tiştekî.
- Axa li ser odeyê rûniştî bû.
- Aliyê tûj yê tiştekê/î.
- Serê qelemê xwe tûj kiribû.
- Bilindtirîn cihê tiştekê/î yan derekê.
- Serê çiyayî.
- lib, heb, dane
- 100 ser bizin.
- destpêk, pêşî
- Di serê pirtûka xwe de dibêje ku...
- (kolankî/bo dijûn) kîr, xirr
- serê di ciyê berê xisto — (tirşik.net, posta 39 → here lînkê [arşîv])
- Rexê jorîn yê tiştekî.
- Li ser banê xanî.
- Cihê destpêkirinê.
- Kes nizane ka serê vî çemî li kû derê ye!
- Cihê bidawîhatinê.
- Em ta serê giravî çûn.
- cem, nik, ba, alî
- Apê Qaso, ma tu ji nexweşiya xwe çawa bû? Min bihîst tu çûbû ser doktor — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Muhbetê hingavt û şeq bû ew qelem
Ma li ser lewhê nivîsî dem bi dem
Serxweş û şukranê Wî navê şêrîn — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Hevmane
[biguhêre]Dijmane
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Ji proto-îranî *ċr̥Hah, ji proto-hindûîranî *ĉr̥Has, ji proto-hindûewropî *ḱr̥h₂os. Hevreha avestayî 𐬯𐬁𐬭𐬀 (sāra / sara), farisiya kevn *𐎰𐎼 (*θara), partî 𐭓𐭉𐭔𐭀 (sar), pehlewî 𐭫𐭥𐭩𐭱𐭤 (sar), farisî سر (sar), osetî сӕр (sær), sanskrîtî शिर (śira). Têkildarî kurmancî serî, strî, strû, şax û sîx, sanskrîtî शिरस् (śíras) (serî) û शृङ्ग (śṛṅgá) (şax), hîtîtî karawar, rusî корова (koróva) (manga, çêlek), ermeniya kevn սար (sar) (gupik), yûnaniya kevn κέρᾰς (kéras) (şax), latînî cornū (şax), îngilîzî horn (şax), almanî Hirn (mejî).
Werger
[biguhêre]- Abauyî: makwe
- Abxazî: ахы (āxə)
- Adîgeyî: шъхьэ (ŝḥă)
- Adnyamatanhayî: vapardla, ngundi
- Afarî: amo
- Afrîkansî: kop → af
- Aguarunayî: buuk
- Ahomî: 𑜑𑜥 (hū), 𑜍𑜥 (rū), 𑜍𑜤𑜈𑜫 (ruw)
- Akadî: 𒊕 (rēšu)
- Akanî: ti
- Akawaîo: puꞌpɨ
- Aklanon: ueo
- Alabamayî: isbakko
- Alawayî: guɽuguɽu
- Albanî: kokë → sq m, krye → sq nt, kaptinë → sq m
- Almaniya bilind a kevn: houbit
- Almaniya Pennsylvania: Kopp n
- Almanî: Kopf → de n, Haupt → de nt
- Elmanîşî: Chopf n
- Altayiya başûrî: баш (baš)
- Amamî-oşimayiya bakurî: 頭 (つぃぶる, tsiburu)
- Amamî-oşîmayiya başûrî: 頭 (つぃぶる, tsiburu)
- Amharî: ራስ (ras)
- Angaatahayî: mɨtɨho
- Apalayî: upuhpo
- Aragonî: capeza → an
- Arçî: картӏи
- Aromanî: cap
- Asamî: মূৰ (mur), মাথা (matha)
- Astûrî: cabeza → ast m, tiesta → ast m
- Avarî: бекӏер (beḳer), бетӏер (beṭer)
- Aynuyî: サパ (sapa), パケ (pake)
- Azerî: baş → az
- Bajwayiya kendava rojava: tekook
- Balantak: takala'
- Balînî: endas
- Bambarayî: kun, kunkolo
- Barngarla: gaga
- Baskî: buru → eu, kasko, gazta → eu
- Başkîrî: баш (baš)
- Bauwakiyî: awara
- Belarusî: галава́ → be m (halavá)
- Belûçî: سر (sar), سرگ (sarag)
- Bengalî: মাথা → bn (matha)
- Berberî:
- Bextiyarî: سر (sar)
- Boleyî: ko, koyi
- Bororoyî: aora
- Bretonî: penn → br n, pennoù → br pj
- Buduxî: кьыл (qʼıl)
- Bugî: mene
- Bulgarî: глава́ → bg m (glavá)
- Burmayî: ခေါင်း → my (hkaung:)
- Buryatî: толгай (tolgaj)
- Buyî: jauc, ndagtjauc
- Çamicuroyî: kashki
- Çeçenî: корта (korta)
- Çekiya kevn: hlava m
- Çekî: hlava → cs m
- Çepangî: तालाङ्
- Çerokî: ᎠᏍᎪᎵ (asgoli)
- Çîçewayî: mutu
- Çîkasawî: ishkobo
- Çînî:
- Çuaboyî: murru
- Çuvaşî: пуҫ (puś)
- Dalmatî: cup n
- Danmarkî: hoved → da nt
- Darkinjungî: kamburung
- Darûkî: gabara
- Dolganî: бас (bas)
- Doromu-kokiyî: ada
- Drungî: u, vng'u
- Elfdalî: ovuð nt, skolle n
- Emberayiya bakurî: boro
- Endonezyayî: kepala → id, hulu → id
- Engayî: ayomba
- Erebî: رَأْس → ar n (raʾs)
- Ermenî: գլուխ → hy (glux)
- Esperantoyî: kapo → eo
- Estonî: pea → et
- Etiyopiya klasîk: ርእስ (rəʾs)
- Evenî: дыл (dil)
- Evenkî: дыл (dil)
- Eweyî: ta
- Farisî: سَر → fa (sar), کله → fa (kalla, kalle) (abusive)
- Fatalukuyî: cau
- Fenîkî: 𐤓𐤀𐤔 (rʾš /ra'š/)
- Ferî: høvd → fo nt, høvur → fo nt
- Finonganî: kaligubang
- Fînî: lanttu → fi, pää → fi
- Fransiya kevn: teste, chief
- Fransî: tête → fr m
- Friyolî: cjâf n, čhâv n
- Frîsiya bakur: hood nt, Haur
- Frîsî: holle g, kop g
- Fulahî: hoore
- Gaelîka skotî: ceann n, cinn m pj, sgrog n, sgrogan m pj
- Gagawzî: baş
- Galîsî: cabeza → gl m, testa → gl m, cachola → gl m, crisma n
- Geser-goromî: iloe
- Gotî: 𐌷𐌰𐌿𐌱𐌹𐌸 nt (haubiþ)
- Gurcî: თავი → ka (tavi)
- Guugu yimidhirrî: ngaabaay, gambuugu, gudyiir
- Guwaranî: akã → gn
- Haîtî: tèt
- Hangayî: zu
- Harsusiyî: ḥerih
- Hawayî: poʻo
- Hawsayî: kai → ha
- Higaononî: ulo
- Hindî: सिर → hi n (sir)
- Hîlîgaynonî: ulo
- Hmongî: taub haub
- Holendî: hoofd → nl nt, kop → nl n
- Hunsrikî: Kopp n
- Îbranî: רֹאשׁ → he n (rosh)
- Îdoyî: kapo → io
- Îlokanoyî: ulo
- Îngilîziya kevn: hēafod nt, hafela n
- Îngilîziya navîn: heed
- Îngriyî: pää
- Îngûşî: корта (korta)
- Înterlîngua: capite
- Înuîtî: ᓂᐊᖁᖅ
- Îranunî: ulu
- Îrlendî: ceann n
- Îrlendiya kevn: cenn nt
- Îstriyotî: capo n, tiesta m
- Îtalî: testa → it m, capo → it n
- Îu mienî: m'nqorngv
- Îzlendî: höfuð → is nt, haus → is n
- Japonî: 頭 → ja (あたま, atama), 頭 → ja (かしら, kashira), 頭部 → ja (とうぶ, tōbu), 頭 → ja (こうべ, kōbe)
- Jarayî: akŏ
- Javayî: endhas → jv, sirah → jv, mustaka → jv
- Jejuyî: 머리
- Kakî aeyî: aro
- Kalalîsûtî: niaqoq
- Kalmîkî: толһа (tolha)
- Kamasauyî: ngawu
- Kannadayî: ತಲೆ → kn (tale)
- Kanuriyî: kǝlâ
- Kapverdî: kabesa
- Karaçay-balkarî: баш
- Kaşûbî: głowa m
- Katalanî: cap → ca n, testa → ca m, closca → ca m
- Kaurnayî: mukarta
- Kayingangî: krĩ
- Keçwayî: uma → qu
- Ketî: kajga
- Khinalugî: микӏир (miḳir)
- Kirgizî: баш → ky (baş)
- Kîkûyûyî: kĩongo, mũtwe
- Kîngalî: ඔළුව → si (oḷuwa)
- Kînyarwandayî: umutwe 3 an 4, imitwe pj
- Komî-permyakî: юр (jur)
- Komî-zîriyî: юр (jur)
- Konkanî: मात्ते (mātte)
- Koreyî: 머리 → ko (meori)
- Kornî: penn n
- Korsîkayî: capu → co
- Koryakî: лэвʼыт
- Kumikî: баш (baş)
- Kunigamî: ちぶる (chiburu)
- Latgalî: golva m
- Latînî: caput → la nt
- Latviyayî: galva → lv m
- Lawsî: ຫົວ (hūa)
- Lazî: თი (ti)
- Lezgînî: кьил (q̇il)
- Lingalayî: motó 3 an 4
- Lîgûrî: tésta m
- Lîmbûrgî: kop → li n
- Lîtwanî: galvà → lt m
- Lombardî: testa m
- Lomweyî: muru
- Lueyî: ᦷᦠ (ḣo)
- Luhyayî: kumurwe
- Luoyî: wich
- Luşûtsîdî: sx̌əy̓us
- Maguindanaoyî: ulu
- Mailuyî: moru
- Makasaeyî: da'e
- Makasarî: ulu
- Makedonî: глава → mk m (glava)
- Makhuwayî: muru
- Malagasî: loha → mg
- Malayalamî: തല → ml (tala)
- Malezî: kepala → ms, hulu → ms
- Maltayî: ras → mt
- Mançûyî: ᡠᠵᡠ (uju)
- Mandinkayî: kuŋo
- Manksî: kione n
- Mansakayî: oro
- Maorî: māhunga, māhuna, mātenga, pane → mi, upoko, uru
- Mapuçî: logko
- Maranaoyî: kapala, olo
- Maratî: डोके nt (ḍoke)
- Mariayî: ada
- Masayî: elukunya
- Maselayiya navendî: oke
- Mayayiya yukatekî: ho'ol
- Mbya guaraniyî: akã
- Mecarî: fej → hu
- Megrelî: დუდი (dudi)
- Melanauyiya navendî: ulew
- Misrî:
(tp n),
(ḏꜣḏꜣ n)
- Miyakoyî: カナマい (kanamay)
- Mînangkabawî: kapalo
- Mongolî:
- Moreyî: zúgù
- Muinanî: nígaɨ
- Mwanî: kiswa
- Nafaanrayî: ndra
- Nahwatliya klasîk: cuāitl, tzontecomatl
- Namayî: danas
- Nanayî: дили
- Nanticokeyî: neelahammon
- Napolîtanî: capa m, capuzzèlla, capucchióne, càpa
- Navajoyî: bitsiiʼ, atsiiʼ, atsiitsʼiin
- Nedersaksî: Höövd nt, Kopp → nds n
- Nepalî: टाउको (ṭāuko), शिर → ne (śir)
- Ngadcurî: akadi
- Ngarrindjerî: kuli
- Nîvxî: тёӈр̌ (țoŋř)
- Nkonyayî: nwun
- Nogayî: бас (bas)
- Normandî: tête m
- Norsiya kevn: hǫfuð nt
- Norwecî:
- Nottoway-meherrînî: setarake
- Nukunuyî: kakarti
- Ojibweyî: nishtigwaan
- Oki-no-erabu: 頭 (ちぶる, chiburu)
- Okînawanî: 頭 (ちぶる, chiburu)
- Oksîtanî: cap → oc n, tèsta → oc m
- Oriyayî: ଶିର → or (śirô)
- Oromoyî: mataa → om
- Osetî: сӕр (sær)
- Osmanî: باش (baş), رأس (re’s), سر (ser), كله (kelle), قفا (kafâ)
- Oygurî: باش → ug (bash)
- Ozbekî: bosh → uz, kalla → uz
- Pacohî: plô
- Papyamentoyî: kabes
- Pijînî: hed
- Pîttcantcatcarayî: kata
- Plodîşî: Kopp n, Haupt nt
- Polabî: glåvă m
- Polonî: głowa → pl m
- Portugalî: cabeça → pt m
- Powhatanî: mendabuccah
- Prusiya kevn: gallū m, galwo m
- Purepeçayî: éjpu
- Qazaxî: бас → kk (bas), кәллә (källä)
- Qiptî:
- Rejang kayanî: kuhung
- Rohingyayî: matá
- Romanî: śero n
- Romanyayî: cap → ro nt
- Rusî: башка́ → ru m (bašká), голова́ → ru m (golová), глава́ → ru m (glavá)
- Rusînî: голова́ m (holová)
- Saanîçî: S₭OṈI¸, S₭ELOṈI¸
- Sahoyî: amo
- Samî:
- Samogîtî: galva m
- Sangoyî: li → sg
- Sanskrîtî: शिरस् → sa nt (śíras), शिर → sa n (śira)
- Santalî: ᱵᱚᱦᱚᱜ (bôhôk’)
- Sardînî: conca m
- Sebwanoyî: ulo
- Sicîlî: testa → scn m, capa → scn m
- Sidamoyî: umo
- Sindhî: سر (siru)
- Sirananî: ede
- Sirboxirwatî:
- Sîlhetî: ꠝꠣꠕꠣ (matá)
- Skotî: heid, pow
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: голова m (golova)
- Slovakî: hlava → sk m
- Slovenî: glava → sl m, buča → sl
- Somalî: madax
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: hlooho
- Spanî: cabeza → es m, chola → es m, coco → es n, maceta → es m, marote n, melón → es n, sabiola m, sesera m, tarro → es n, testa → es m
- Stoneyî: pa
- Sundanî: mastaka → su
- Sûmerî: 𒊕 (SAG)
- Svanî: თხვიმ (txvim)
- Swahîlî: kichwa → sw 7 an 8
- Swêdî: huvud → sv nt, skalle → sv g
- Şanî: ႁူဝ် (hǒ)
- Şerpayî: མགོའ (goo)
- Şorî: паш (paş)
- Tacikî: сар → tg (sar), калла (kalla)
- Tagalogî: ulo → tl
- Tai dónî: ꪬꪺ (ho)
- Tajioyî: vaꞌi
- Talişî: سر (sar)
- Tamîlî: தலை → ta (talai)
- Taosî: p’ínemą
- Tarantinoyî: capa
- Tarifitî: ixf n, azeǧǧif n, azellif n
- Tausugî: ū
- Tay dam: ꪬꪺ (hua)
- Tayiya bakurî: ᩉ᩠ᩅᩫ (hua)
- Tayî: หัว → th (hǔua), ศีรษะ → th
- Tedim çinî: lu
- Telûgûyî: తల → te (tala)
- Ternateyî: dopolo
- Teteriya krîmî: baş
- Teterî: баш → tt (baş)
- Tetûmî: ulun
- Tigrînî: ርእሲ (rəʾsi)
- Tirkî: baş → tr, kafa → tr
- Tirkmenî: kelle baş → tk
- Tîbetî: མགོ (mgo), དབུ (dbu)
- Tofalarî: баъш (bàş)
- Tokpisinî: het
- Toxarî B: āśce
- Tsakonî: τζουφά
- Tuaregî: eɣăf n
- Tupînambayî: akanga
- Tuteloyî: pasui
- Tuvanî: баш (baş)
- Tûpiya kevn: akanga
- Tzotzîlî: jolol
- Udî: бул (bul)
- Udmurtî: йыр (jyr)
- Ugarîtî: 𐎗𐎛𐎌 (rỉš /raʾšu/)
- Unamî: wil
- Urdûyî: سر → ur n (sir)
- Ûkraynî: голова́ → uk m (holová)
- Venîsî: testa → vec m, cao n, cavo n
- Viyetnamî: đầu → vi (頭 → vi)
- Volapûkî: kap → vo
- Walonî: tiesse → wa
- Warlpirî: walu
- Weylsî: pen → cy n
- Wînnebagoyî: nąąsu
- Wolofî: boopa
- Wutunhuayî: dolo
- Xakasî: пас (pas)
- Xantî: өк (ôk)
- Ximêrî: ក្បាល → km (kbaal)
- Xosayî: intloko
- Yaeyamayî: 頭 (つぶり, tsuburi, つぃぶる, tsiburu, つぃぶるぃ, tsiburi)
- Yagnobî: сар
- Yakutî: бас (bas), тебе (tebe)
- Yidîşî: קאָפּ n (kop)
- Yiyiya siçuwayî: ꀂꏾ
- Yonagunî: みんぶる (minburu)
- Yoronî: 頭 (ちぶる, chiburu), ふらじ (furazi)
- Yorubayî: orí
- Yûnaniya kapadokyayî: κιφάλ (kiphál)
- Yûnaniya pontî: τσουφάλι (tsoupháli)
- Yûnanî: κεφάλι → el nt (kefáli)
- Zêlandî: 'oôd nt
- Zhuangî: gyaeuj, gyəuз
- Zouyî: lu
- Zuluyî: ikhanda → zu 5 an 6, inhloko 9 an 10
- ǃXóõ: nàn
Daçek
[biguhêre]ser
- daçekek e ku diyar dike ku tiştek tê yan tê danîn ser tiştekî:
- Kitêb danî ser maseyê.
- Dijmin balafirên cengê tînin ser me.
Têkildar
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Almanî: auf → de
- Bulgarî: върху → bg (vǎrhu), на → bg (na)
- Erebî: عَلَى → ar (ʿalā)
- Esperantoyî: sur → eo
- Fînî: -lle → fi, päälle → fi
- Fransî: sur → fr
- Gotî: 𐌰𐌽𐌰 (ana)
- Îbranî: על → he (al)
- Îdoyî: adsur → io
- Îngilîzî: onto → en
- Îrlendî: ar
- Îzlendî: ofan á, á → is
- Oksîtanî: subre → oc, sus → oc, sobre → oc
- Polonî: na → pl
- Portugalî: sobre → pt, no → pt n, na → pt m
- Rusî: на → ru (na)
- Sorbî:
- Sorbiya jêrîn: na
- Spanî: sobre → es
- Swêdî: upp på
- Tirkî: üstüne → tr
- Weylsî: ar → cy
- Yûnanî:
- Kevn: ἐπί (epí)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Bilêvkirin
[biguhêre]Lêker
[biguhêre]ser
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]ser
Bilêvkirin
[biguhêre]Lêker
[biguhêre]ser
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]ser
Kategorî:
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Wanê
- Deng bi kurmancî
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên nêr bi kurmancî
- Jêgirtin bi kurmancî
- Ji wêjeya klasîk (kurmancî)
- Peyvên kurmancî yên mîrasmayî ji proto-îranî
- Peyvên kurmancî yên mîrasmayî ji proto-hindûîranî
- Peyvên kurmancî yên mîrasmayî ji proto-hindûewropî
- Daçek bi kurmancî
- Katalanî
- Deng bi katalanî
- Lêker bi katalanî
- Polonî
- Deng bi polonî
- Navdêr bi polonî
- Spanî
- Deng bi spanî
- Lêker bi spanî
- Tirkî
- Deng bi tirkî
- Navdêr bi tirkî