Xijendeyên Kurdistanê
Xuyakirin
Xijendeyên Kurdistanê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Li Kurdistanê ji çîn (biyolojî)a xijendeyan (Reptilia), du koman hene:
Koma Pelikdar (Squamata)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Binkoma Qirtîşan (Lacertilia)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Famîleya Apapikan (Gekkonidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Apapika Kurdistanê (Asaccus kurdistanensis)
- Apapika bi tiliyên belgeyî (Asaccus elisae)
- Apapika Mêrdînê (Cyrtopodion heterocercus), li herêmên Kirmaşan û Merdînê.
- Apapika Kirminşanê ( Asaccus kermanshahensis)
- Apapika Kotşî (Cyrtopodion kotschy syriacus)
- Apapika dûvikreq (Cyrtopodion scabrum)[1]
- Apik, apapika gurî (Hemidactylus turcicus)
- Apapika dûvikqelew (Eublepharis angramainyu)[2]
- Apapika tillîkurt (Stenodactylus affinis)[3]
-
Apapika bi tiliyên belgeyî (Asaccus elisae)
-
Apapik (Hemidactylus turcicus)
-
Apik an apapika tillîkurt (Stenodactylus affinis)[4]
-
Apapika dûvikqelew (Eublepharis angramainyu)
Wêne:
Famîleya Sûsmaran (Agamidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Gumgumok (Laudakia)
- Gumgumoka pelikmezin (Laudakia nupta nupta)
- Gumgumoka Qefqazê (Laudakia caucasica)
- Gumgumoka gawiran (Laudakia stellio)
- Sûsmarê erdê ron (Trapelus agilis) an (Trapelus agilis isolepis)(?)[5]
- Sûsmarê serîbeq (?) (Phrynocephalus arabicus)[6]
- Sûsmarê (Trapelus lessonae)
-
Gumgumoka gawiran (Laudakia stellio)
-
Gumgumoka Qefqazê (Laudakia caucasica)
Famîleya Margîseyan (Chamaeleonidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Margîse, bûkelemûn, pîrika melekdas an (bi soranî) têrtêre (Chamaeleo chamaeleo)
Famîleya (Scincidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Çavmar (?) (Ablepharus kitaibelii)[7] kitaibelii)</ref>
- (Chalcides ocellatus)[çavkanî hewce ye]
- (Eumeces schneideri) [çavkanî hewce ye]
- (Trachylepis vittata)
-
Çavmar (Ablepharus kitaibelii)
-
(Eumeces schneideri)
-
(Trachylepis vittata) an (Mabuya vittata)
Famîleya Marmarokên dîwaran (Lacertidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Marmaroka Heranê (Acanthodactylus harranensis)
- Marmaroka zinaran an marmaroka Ermenistanê (Darevskia armeniaca)[8]
- Marmaroka dîwaran (Podarcis muralis)
- (Ophisops elegans)
- Marmaroka Kerminşanê (Eremias montanus)[9]
- Marmaroka Qersê (Lacerta agilis)
- Marmaroka navinçî ?(Lacerta media)
- Daykemar an dêlemar (Lacerta trilineata)
- Marmaroka Zagrosê an marmaroka Kurdistanê(Timon princeps kurdistanicus)
- (Apathya yassujica)
- Marmaroka Ûrmiyê(Apathya cappadocia urmiana)[10]
- Marmaroka zinaran (Apathya cappadocica)[11]
-
Marmaroka zinaran an marmaroka Ermenistanê (Darevskia armeniaca)
-
Marmaroka Ûrmiyê(Apathya cappadocia urmiana)[12]
-
Marmaroka Qersê (Lacerta agilis)
-
Daykemar (Lacerta trilineata)
-
Marmaroka navinçî(Lacerta media)
-
Marmaroka Zagrosê (Timon princeps kurdistanicus)[13]
-
Marmaroka Zagrosê (Timon princeps kurdistanicus)[14]
-
(Ophisops elegans)
-
Marmaroka dîwaran (Podarcis muralis)
Famîleya Marmarokên dirûvê maran (Anguinidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Marmarokê bêpiyê zikzer (Ophisaurus apodus)
-
Marmarokê bêpiyê zikzer (Ophisaurus apodus)
Famîleya pezmijokan (Varanidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Pezmijoka çol û deştan (Varanus griseus)
-
Pezmijoka çol û deştan (Varanus griseus)
Famîleya marmarokên kor (Amphisbaenidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Cinsê (Blanus)
Binkoma Maran(Serpentes)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Famîleya koremeran (Typhlopidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Koremar (Typhlops vermicularis)
- Koremarê pozdirêj (Rhinotyphlops episcopus), nezîkî Xelefetiya Rihê.
-
Marê kor (Typhlops vermicularis)
Famîleya Leptotyphlopidae
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Cinsê marên kor (Leptotyphlops)
Famîleya Ejdehmaran (Boidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Ejdehmarê axê Rojhilata Navîn an Javelîn (Eryx jaculus)
-
Ejdehmarê axê Rojhilata Navîn (Eryx jaculus)
Famîleya Kewmaran (Colubridae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Marê reş, reşmar an reşemar (Coluber jugularis)
- Kewmar (Coluber)
- Tîremar (Coluber najadum)
- Kewmarê esûsik an Kewmarê a Baranî (Eirenis barani)[15]
- Marê ron an keskê tarî(?) (Malpolon insignitus fuscus ) an (Malpolon monspessulanus fuscus )(?)[16]
- Marê avî (Natrix natrix)
- Cinsê (Rhynchocalamus)
- Cinsê (Spalerophis)
- Cinsê (Telescopus)
Famîleya Maregîskan (Viperidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Margîska Kurdistanê (Vipera raddei kurdistanica)
- Maregîska Ûrmiyê (Vipera wagneri)
- Maregîska şaxdar [çavkanî hewce ye](Vipera ammodytes)?
- Ejdeha,maregîska çiyan,maregîska rojhilatê,marê kofî an maregîska kefenê (Macrovipera lebentina)
Famîleya Marê mertal(Elapidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Kobrayê çolê (Walterinnesia aegyptia)
-
Kobrayê çolê (Walterinnesia aegyptia)
Koma Xijendeyên qalikdar (Testudinata)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Famîleya reqên bejî (Testudinidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]-
Cinsê reqên bejî (Testudo)
Famîleya reqên avî (Geoemydidae)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]-
Kîsoyek ji devera Bismilê, Bakurê Kurdistanê]]
-
Reqesêl an reqê avî ji devera Kemberlû, Bakûrê Kurdistanê (Mauremys)
-
Reqesêl (Mauremys caspica)
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Cyrtopodion_scabrum
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Iraqi_Eyelid_Gecko
- ^ Afrasiab, S.R. 1987. First Record of Stenodactylus affinis in Iraq Lour. Biol. Sci. Res. Baghdad 1 (18): 231-233 Anderson, Steven C 1999. The lizards of Iran. Contributions to Herpetology Volume 15, Society for the Study of Amphibians and Reptiles, Saint Louis, Missouri: i-vii, 1-442
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Stenodactylus_affinis
- ^ http://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Trapelus&species=agilis&search_param=((search='Trapelus'))
- ^ IUCN Red List - Phrynocephalus arabicus - Least Concern, LC
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Ablepharus_kitaibelii
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Darevskia_armeniaca
- ^ http://www.iucnredlist.org/details/164751/0
- ^ http://www.reptarium.cz/en/profiles/6421/photogallery/Apathya-cappadocica/32799
- ^ Anderson, Steven C 1999. The lizards of Iran. Contributions to Herpetology Volume 15, Society for the Study of Amphibians and Reptiles, Saint Louis, Missouri: i-vii, 1-442
- ^ http://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Apathya&species=yassujica&search_param=((search='Apathya yassujica'))
- ^ http://fr.wikipedia.org/wiki/Timon_princeps
- ^ http://fr.wikipedia.org/wiki/Timon_princeps
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Eirenis_barani
- ^ http://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Malpolon&species=insignitus&search_param=((search='Malpolon'))
- Ferhenga Kurdî-Tirkî yê Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê, Zana Farqînî
- Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2007 Annual Checklist.[1]
- The Reptile Database.[2] Girêdana arşîvê 2007-12-22 li ser Wayback Machine
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- http://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Stenodactylus&species=affinis
- http://www.reptilechannel.com/snakes/venomous-snakes/venomous-snakes-iraq.aspx Girêdana arşîvê 2013-10-03 li ser Wayback Machine
- http://www.reptilechannel.com/reptile-news/2009/07/14/cites-us-fish-wildlife-2010.aspx Girêdana arşîvê 2012-05-10 li ser Wayback Machine
- http://www.waza.org/en/zoo/choose-a-species/reptiles/lizards-and-tuatara/asaccus-kurdistanensis Girêdana arşîvê 2013-03-21 li ser Wayback Machine
- http://www.waza.org/en/zoo/select-a-region/europe-and-middle-east/reptiles/snakes/vipera-raddei Girêdana arşîvê 2015-09-22 li ser Wayback Machine