Qerejdaxî (devok)
 |
| Devoka qerejdaxê, qerejdaxî | ||
|---|---|---|
| Kurmancî | ||
| Welatên lê tê axaftin |  Kurdistan Tirkiye Sûrî
| |
| Herêm | Qerejdax | |
| Axiverên zimanê zikmakî | − | |
| Malbata zimanî | Zimanên hind û ewropî | |
| Awayên kevn | ||
| Kodên zimanî | ||
| ISO 639-3 | – | |
Devoka Qerejdaxê ango qerejdaxî devokek kurmanciya botî ye. Ev devok a ku li herêma qerejdaxê dest pê dike heta Wêranşarê û Qamişlokê tê axavtin xwedî kevneşopiyek bidevkî ya xurt e. Bi deng, gotin, peyv, mersele, çîrok û gelek aliyên din de dişibe zaravaya Dimilî. Li herêma Qerejdaxê, kurmancî û zazakî (dimilî) pirr nêzî hev in. Mirov dikare bibêje ku Kurmancî û Zazakî li herêma Qerejdaxê dibin zimanek û hergî herêm dûr dikeve, herdû zarava jî ji hev dûr dikevin.
Minakî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Hinek minakan meriv dikare li vir bibêje ji bo nêzikbûna wan:
- mi (min)
- ra (re)
- zî (jî)
- xu (xwe)
- da (de)
yên di parantêzê de peyvên Kurmancî ya standart in. Ên din bi vî awayî tên gotin li Qerejdaxê û bi Zazakî.
Kurmanciya Qerejdaxê ji tesîra Farisî ji gelekî dûr e û ji ber ku li dora çiyayê Qerejdaxê ye, ji telekomînîkayon û medyayê jî dûr e û di bin tesîra ti zimanî de nemaye. Wek minak: Lêkera `Bûyin-Bûn` li gor Subjektê diguhere di Farisî û Kurdî de wek hev in.
- Ez mêvan im.
- Tu mêvan î.
- Ew mêvan e.
Di kurdî û farisî de wusa ye. ji bo Tu î, ji bo ew/wê jî e ye. Di farisî de jî wusa ye. Lêbelê di Kurmanciya Qerejdaxê de ne wusa ye.
- Tu mêvan i
- Ew mêvan i.
ji bo herduyan `i` ye.
Yek taybetmendiya Kurmanciya Qerejdaxê jî ev e: Gava sûfiks tê dawiya peyvan, heger tîpa dawîn ya wuşeyê bi deng be, ew deng diçe, sûfîks îlawe dibe.
Mînak: Standart: 1-bira-yê min 2-tene-yê me 3-mange-ya sor
Qerejdax: 1-bir-ê mi 2-ten-ê me 3-mang-a sor
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |