Pêngwîn
 | Ev rûpel bêkategorî ye. Ji kerema xwe kategoriyan li vê rûpelê zêde bike û alîkariya Wîkîpediyaya kurdî bike. (tebax 2024) |
Pêngwîn | |
|---|---|
| |
 | |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre |
Pêngwîn an jî pêngiwîn[1], carina wek pênguen[2], pîngûîn[3], pengûen[4] yan jî betrîq (ji erebî batriq) jî tên binavkirin, komeke çûkên avî yên bêfirok in ji famîleya Spheniscidae ji rêza Sphenisciformes.[5] Ew hema hema tenê li Nîvkada Başûr dijîn; tenê celebek, pêngwînê Galápagosê, li bakurê Ekvatorê tê dîtin. Pêngwîn ji bo jiyanê di ava deryayê de pir adapte bûne, ji bo melevaniyê pêlên tarî û spî û pêlên reş li hev kirine. Piraniya pêngwînan xwe bi krîl, masî û cureyên din ên deryayê xwedî dikin. Dema nêçîrê dikin, ew xwarina xwe bi devikên xwe digirin û bi tevahî dadiqurtînin. Pêngwîn xwedî zimanekî zirav in û çenên xwe gelekî bi hêz in da ku nêçîra şemitok bigire.[6]
Pêngwîn nîvê jiyana xwe li bejahiyê û nîvê din jî li behrê derbas dikin. Cureyê zindî yê herî mezin pêngwînê împerator (Aptenodytes forsteri) ye. Mezinahiya vî cureyî digihêje 1,1 m [7] û giraniya wî 35 kg e. Cureyê herî biçûk pêngwînê şîn ê biçûk (Eudyptula minor). Mezinahiya wî digihêje 30-33 cm û giraniya wî 1,2-1,3 kg e.[8] Îro, pêngwînên mezin bi gelemperî li herêmên sartir dijîn û pêngwînên piçûktir li herêmên bi avhewa nerm an tropîkal dijîn. Hin cureyên pêngwînên pêşdîrokî pir mezin bûn û bi mezinahî û giraniya xwe digihîştin qasî mirovekî mezin.[9] Li herêmên subantarktîk cureyên curbecur ên mezin hebûn û li herêmeke li dor 2000 km li başûrê ekvatorê herî kêm celebekî mezin di eosena paşîn de jiyaye.[10]
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Kamêran, 2006
- ^ Farîzov, 1957
- ^ Îzolî, 1992, 2007
- ^ Îzolî, 2007, Farqînî, 2000
- ^ "Kagu, Sunbittern, tropicbirds, loons, penguins – IOC World Bird List". www.worldbirdnames.org. Roja gihiştinê 24 tebax 2024.
- ^ "All About Penguins - Diet & Eating Habits | United Parks & Resorts". web.archive.org. 10 tîrmeh 2024. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 10 tîrmeh 2024. Roja gihiştinê 24 tebax 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk) - ^ "Animal! - DK - Google Books". web.archive.org. 2 hezîran 2021. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 2 hezîran 2021. Roja gihiştinê 24 tebax 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk) - ^ "Little Penguin | Penguin Project". web.archive.org. 16 kanûna pêşîn 2011. Ji orîjînalê di 16 kanûna pêşîn 2011 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 24 tebax 2024.
- ^ published, Harry Baker (8 sibat 2023). "Largest penguin ever discovered weighed a whopping 340 pounds, fossils reveal". livescience.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 24 tebax 2024.
- ^ Caballero, Rodrigo; Huber, Matthew (27 tebax 2013). "State-dependent climate sensitivity in past warm climates and its implications for future climate projections". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 110 (35): 14162–14167. doi:10.1073/pnas.1303365110. ISSN 0027-8424. PMC 3761583. PMID 23918397.
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |