Mammalojî
Şaxên Zoolojiyê |
Mammalojî yan jî guhandarnasî şaxê zoolojiyê ye ku tenê li ser guhandaran lêkolîn dike. Ew li ser dîrok, dabeşkirin, taybetmendiyên anatomîkî û fizyolojî yên nêzî 5341[1] cureyên guhandaran disekine.
Eleqeya bi guhandarên ne-mirovî vedigere berî dîrokê, û mammalojîyê nûjen li ser bingeha zanîna guhandarên ku ji hêla mirovên seretayî ve hatine xwedî kirin ava bûye. Yewnaniyên kevn di nav gelên pêşîn de bûn ku bi rêkûpêk li ser dîroka xwezayî ya guhandaran nivîsandibûn, û wan gelek guhandarên ne xwecihê Yewnanîstanê dizanîbûn; her çend formên wan mîna masiyan bûn jî Arîstoteles pejirand ku neheng û delfîn (cetaceans) bi guhandarên li bejahiyê re têkildar in. Heya dawiya sedsala 18-an, gelek xebatên zanistî yên li ser guhandaran ji bo taksonomî an jî mijarên pratîkî yên xwedîkirina ajalan hatine terxan kirin. Vedîtinên zanistî yên sedsala 19-an hema hema ji çar aliyên cîhanê berhevokên mezin ên nimûneyan encam dan. Tê bawer kirin ku piraniya cureyên guhandarên ên cîhanê ji hêla zanistê ve têne zanîn (ji bilî gelek celebên kotinker û perçemk), lê biyolojîya gelek celeban bi tevahî nenas e. Mammalojîyê nûjen qadek pirzimanî ye ku pisporên enatomî, paleontolojî, ekolojî, etolojî, û gelek warên din vedihewîne.
Tesnîfa zanistê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Mijarên têkildar
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Setolojî; yan jî nehengnasî şaxê mammalojiyê ya ku li ser heşt cinsên balal, delfîn û nehengan lêkolîn dike.
- Prîmatolojî; yan jî meymûnnasî şaxê mammalojiyê ya ku li ser prîmatan û meymûnan lêkolîn dike.
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Ev gotara têkildarî zanistê şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |