Контентге кёч

Мырыт

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.

Мырыт — жулдузладан, кечетледен, жулдузла аралы букъудан, буздан, тылпыудан эм къара жынгылдан къуралгъан ауетли байланнган уллу низамды. Мырытда хар зат саулай ауурлукъну ортасына кёре тёгерек бурулады. Санында Кюн низам бла Жер да болгъан мырыт — Къой жолду. Къой жолдан къалгъан галактикала бек узакъдадыла. Аланы жууукъдагъыларына узакълыкъны мегапарсекледе ёнчелерге келишгендиле, узакъдагъыларына уа — къызыл тебиуню ёлчеминде. 2008 жылда белгиге кёре бизден эм узакъ мырыт — UDFj-39546284-дю. Жерден къарап жангыз да юч мырытны кёрюрге боллукъду: Андромеданы тубанлыгъы (шимал жарымтопда кёрюнеди), Уллу эм Кичи Магелланны булутлары (къыбла жарымтопда кёрюнедиле).

Мырытланы суратларындан жулдузланы суратларын айырыргъа 20 ёмюрню аллына дери онг болмагъанды. 1990 жылгъа жулдузлары айырылгъан 30 мырыт биле эди адам. Ала барысы да жууукъ къауумну санына кире эдиле. Жерни Чорхуна «Хаббл» кёзюлдреумюкню чыгъаргъандан, Жерде уа 10 метрлик кёзюлдреумюкню къурап орнатхандан сора жулдузлары кёрюннген мырытланы саны терк толгъанды. Мырытла кёп тюрлюле боладыла, аланы санында топха ушаш кенгине созулгъанла, жалпакъ бургъучла, аралыкъ къошуулула, шылабла, къынгырла эм а.у.б. Ауурлукъларыны юсюнден айтханда уа, мырытланы ауурлугъу 107 тоннадан 1012 тоннагъа дери жетеди. Мырытланы дингил кенглиги 5-ден 250 килопарсекге дери жетеди (16-800 минг жарыкълы жыл).

Сурат галерея

[тюзет | къайнакъны тюзет]


  Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Мырыт.