Шеке

Шеке — құлақ пен маңдай аралығындағы бас сүйектің бір бөлігі.

«Жан-жағыма алақтап келе жатқанымда... байқамай шекемді соғып алдым» (Өтеген Күмісбаев, Ауыл.).

Сөз төркіні — Моңғол тілдері. Бірақ олардағы мағынасы біздегіден өзгеше. Моңғолдарда — «чих», буряттарда —«шэхэн», қалмақ тілінде — «чикн» сөздері біздегі «құлақ» мағынасында қолданылады. Тунгус-маньчжур тілдеріне Моңғол тілінен ауысқан «шеке» тұлғалас сөздер бірінде «құлақ», екіншісінде «самай» мағыналарында көрінеді. Бізде ертеден бері келе жатқан «құлақ» сөзі болғандықтан, алғаш Моңғол, түркі тілдеріне ортақ «шеке» тұлғалас сөз бас бөлігінің біріне атау болып қалыптасқан. Мұндай жағдайды басқа түркі тілдерінен де байқаймыз. Мысалы, якут тілінде чэчэгей — самай, туваларда чаак —шеке. Осыларды ескеріп, түйіндей келгенде біздегі «шеке» сөзінің алғашқы төркіні — Моңғол тілі, тұңғыш мағынасы «құлақ»болып шығады.