Мазмұнға өту

Оңтүстік Буг

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Оңтүстік Буг
Сипаттамасы
Ұзындығы 806 км
Су алабының
ауданы
63700 км²
Су ағысы
Бастауы Подольск қыраты
 • Орналасқан жері Холодец ауылы, Хмельницкий облысы
 • Координаттары 49°37′53″ с. е. 26°25′44″ ш. б. / 49.63139° с. е. 26.42889° ш. б. / 49.63139; 26.42889 (G) (O) (Я) (T)
Сағасы Қара теңіз
 • Координаттары 46°59′12″ с. е. 31°58′47″ ш. б. / 46.98667° с. е. 31.97972° ш. б. / 46.98667; 31.97972 (G) (O) (Я)Координаттар: 46°59′12″ с. е. 31°58′47″ ш. б. / 46.98667° с. е. 31.97972° ш. б. / 46.98667; 31.97972 (G) (O) (Я) (T)
Орналасуы
Ел Украина Украина

Оңтүстік Буг өзені (укр. Півде́нний Буг) — Украинаның батыс бөлігіндегі, негізінен Хмельницкий, Винница, Одесса, Кировоград, Николаев облыстары арқылы ағатын өзен. Ол Украинаның ең үлкен өзендерінің бірі. Ұзындығы 806 километр. Хмельницкий облысының солтүстік бөлігіндегі Подольск қыратынан басталып, Қара теңізге құяды. Су алабының ауданы 63 700 шаршы километр.

Өзеннің жоғарғы бөлігі жазық аймақпен өтеді. Мұнда өзен арнасы онша терең емес, жағалары көбінесе жайпақ болып келеді.

Ортаңғы ағысы: Өзен ортаңғы бөлігіне келгенде ағысы жылдамырақ болады және жағалары тік жартасты болып келеді. Мұнда өзен арнасы тарылып, каньон тәрізді аймақтар кездеседі.

Төменгі ағысы: Төменгі ағысында өзен қайтадан жазық жерге шығады және баяу ағысты болады. Арнасы кеңейіп, жағалары жайпақ болады.

Ерекшеліктері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • Рельеф: Жоғарғы ағысында жазық, ортаңғы және төменгі ағысында таулы-жарлы болып келеді.
  • Су режимі: Негізінен қар суымен қоректенеді, көктемгі су тасқынымен ерекшеленеді.
  • Экология: Өзеннің суы ластануға бейім, әсіресе өндірістік және ауылшаруашылық қалдықтарымен ластану байқалады.
  • Экономикалық маңызы: Суару, балық аулау, гидроэнергетика, су көлігі (тек төменгі бөлігінде) үшін пайдаланылады.

Негізгі салалары: Синюха, Ингул, Савранка, Кодыма, Мертвовод.

Оңтүстік Буг аймағындағы климат қоңыржай-континентальды. Жазы ыстық және құрғақ, ал қысы салқын және қарлы болады.

Өзеннің су режиміне жыл мезгілдерінің ауысуы әсер етеді. Көктемде қар суының еруінен өзенде су деңгейі көтеріліп, су тасқыны болады.