Мбунда — Уикипедия

Бүкіл халықтың саны
Мбунда
амбунда, мамбунда

310 000
Ең көп таралған аймақтар
Ангола	120000
Конго Демократиялық Республикасы	100000
Замбия	95000
Тілдері
мбунда (чимбунда) тілі
Діні
дәстүрлі сенімдер

Мбунда (амбунда, мамбунда)^[1] — Ангола, Конго Демократиялық Республикасы және Замбиядағы банту тобының халқы. Жалпы саны 310 мың адам.^[2] Анголада 120 мың, Конго Демократиялық Республикасында 100 мың, Замбияда 90 адам.^[3]

Тілі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Олар нигер-кордофан отбасының Бенуэ-Конго тілдер тобының Мбунда (Чимбунда) тілінде сөйлейді.^[4]

Діні

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі сенімдер.^[5]

Кәсібі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дәстүрлі кәсіптері қолмен атқарылатын егіншілік (тары, құмай, маниок, тәтті картоп, таро, асқабақ, бұршақ дақылдары), мал шаруашылығы (ірі қара және ұсақ мал), аңшылық, балық аулау. Дәстүрлі қолөнерден – кілемше тоқу, ағаш ою (антропоморфтық мүсіншелер, ғұрыптық маскалар) дамыған.^[6]

Өмір салты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Негізгі әлеуметтік бірлік үлкен отбасылық қауымдастық болып табылады.

Елді мекендері жинақы орналасқан. Тұрғын үйлері төртбұрышты, қабырғалардың қаңқасы шыбықтармен өріліп, балшықпен сыланған. Төбесі биік, пирамида тәрізді, шөп пен жапырақтардан жасалған. Биік ағаш қадаларда балшықпен сыланған астық қоймалары, қосалқы құрылыстар бар.

Дәстүрлі тағамдары – шелпек, құмай ботқасы, маниок, ет, сүт.^[7]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

↑ Современная энциклопедия МБУНДА https://rus-modern-enc.slovaronline.com/6751-МБУНДА
↑ Современная энциклопедия https://dic.academic.ru/dic.nsf/enc1p/29210
↑ Современная энциклопедия - мбунда http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/mbunda
↑ Современная энциклопедия Мбунда https://my-dict.ru/dic/sovremennaya-enciklopediya/203044-mbunda/
↑ Значение слова МБУНДА в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1841932.html
↑ Народы и культуры Мбунда https://travel-journal.ru/ethno/40/1007/(қолжетпейтін сілтеме)
↑ народы мира / Мбунда http://www.etnolog.ru/people.php?id=MBUN

Африка халықтары

Бұл {{Әлем халықтары}} үлгісінің бір бөлігі

Ағаулар • Адангмелер • Акандар • Аквапимдер • Алжирлықтар • Алурлар • Амбунду • Амхаралар • Ангас • Ағылшын-африкалықтар • Ануак • Аргоббалар • Афарлар • Африканерлер • Ачемдер • Ачоли • Ашантилар • Багалар • Багирмилер • Баде • Бакве • Баланте • Бамбаралар • Бамилеке • Бамум • Бангилер • Банда • Банди • Бантулар • Баньяруанда • Барбалар • Бари (Африка) • Баса • Бассари • Басуто • Батеке • Бауле • Беджа • Бемба • Бена • Берберлер • Бете • Биафада • Бидього • Бини • Биралар • Биром • Биса • Боа • Бобо • Бозо • Боки • Болева • Бонго • Бони • Буби • Буллом • Бура • Бурун • Буса • Бушмендер • Ваи • Вала • Венда • Видекум • Волоф • Вуте • Га • Гандалар • Гбайя • Гбари • Гвере • Герелер • Гереро • Гимирра • Гишу • Гого • Гола • Гонга • Гонжа • Грустар • Гуан • Гураге • Гурма • Гусилер • Дагари • Даго • Дагомба • Дамара • Дан • Дасанеч • Джагга • Джанджэро • Джукун • Диалонке • Динка • Диола • Догон • Дуала • Дьюла • Загава • Занде • Зарамо • Зенага • Зұлыстар • Ибибио • Ивбиосакон • Игала • Игбира • Иболар • Иджо • Идома • Ила • Инеме • Ираку • Ирамба • Итсекири • Ишан • Йеен • Йорубалар • Кабилдер • Кабовердтер • Кабие • Каколе • Календжин • Камба • Камбари • Карамоджонг • Каре • Катаб • Кваву • Квени • Кемант • Кикуйю • Кинга • Кисси • Коалиб • Комолар • Конго • Конзо • Конкомба • Коно • Консо • Кордофан халықтары • Коса • Котоко • Кпелле • Креолдар • Кру • Куланго • Кунама • Куранко • Куриа • Кусаси • Кушиттер • Ланго • Ландума • Либериялықтар • Ливиялықтар • Лимба • Лоби • Лози • Лома • Лотуко • Луба • Лундалар • Луо • Лухья • Лучази • Луэна • Маба • Маврикийлер • Маврлар • Мака • Маконде • Макуа • Малагасийлер • Малинке • Мампрустар • Мандара • Манджак • Мандинго • Мано • Марги • Марокколықтар • Маса • Масаи • Матабеле • Мба • Мбете • Мбоши • Мбунда • Менде • Меру • Миджикенда • Моба • Монго • Моси • Мпонгве • Муби • Мумуйе • Мурле • Набдам • Налу • Нанкансе • Нанумба • Нгбанди • Нгонилер • Нгунди • Нзима • Нилоттар • Нубиялықтар • Нупе • Нуэр • Ньоро • Ньямвези • Ньянколе • Ньятуру • Овамбо • Овимбунду • Огонилар • Омето • Оромо • Педи • Пигмейлер • Пуну • Рега • Руанда • Рунди • Саката • Само • Сандаве • Сантомеліктер • Сара • Сахо • Свазилер • Сейшелдіктер • Сенуфо • Сере-мунду • Серер • Сидамо • Сисала • Собо • Сога • Сомалиліктер • Сомба • Сонгай • Сонинке • Суахили • Суба • Судандықтар • Сукума • Сусу • Таита • Талленси • Тем • Темне • Тенда • Тесо • Тетела • Тив • Тиграи • Тигре • Тикар • Торо • Тсаанги • Тсвана • Тсондар • Туарегтер • Тубулар • Тукулер • Тунистіктер • Туркана • Фанг • Фанти • Фернандино • Фипа • Фон • Фульбе • Фур • Ха • Хадза • Хасонке • Хаусалар • Хехе • Чамба • Чанга • Чига • Чокве • Шамбала • Шиллук • Шона • Эве • Экои • Этсако • Эфик • Якё • Яунде