АҚШ әкімшілік бөлінуі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Америка Құрама Штаттары 50 штатты біріктіретін федерация, олар өз кезегінде округтерге бөлінеді. Округтер құрамындағы елді мекендерді қалалық муниципалитеттер басқарады, ал ауылдық аймақтар тауншиптерге бөлінуі мүмкін.

Мемлекеттің астанасы Вашингтон қаласының аумағы штаттардан тыс ерекше әкімшілік-территориалды Колумбия округы деген құрылымға бөлінген. Сонымен қатар АҚШ қарамағында штаттардың құрамына кірмейтін бірқатар аралдық аймақтар бар.

Штаттар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Толық мақаласы: АҚШ штаттарының тізімі

Штат — АҚШ-тың негізгі әкімшілік-территориалды бірлігі, олардың ішкі істердегі тәуелсіздіктің үлкен дәрежесі бар, алайда олар шет мемлекеттермен қарым-қатынаста федералды билікке бағынады. Федералды орталыққа АҚШ конституциясында айтылған мәселелелерде бағынады. 1959 жылдан бастап АҚШ құрамында 50 штат бар. Әр штаттың өзінің туы мен ұраны бар.

АҚШ штаттары

Америка Құрама Штаттарының құрамына кез келген аумақты қабылдау ұзақ процестен тқрады: аумақтың өз конституциясын қабылдауы міндетті , онда оны Америка Құрама Штаттары құрамына қабылдау туралы шешім қабылдайтынАҚШ Конгресіне сай болуы тиіс. АҚШ Жоғарғы сотының Шешімімен, 1869 жылғы «Техас против Уайта» прецедентіне сәйкес жағдайда, штаттары біржақты тәртіпте Құрама Штаттардың құрамынан шыға алмайды.

АҚШ штаттары
№
Штат
Ресми атауы
 Пошталық
коды
Құрылған
күні
Халқы
(2014)
Аймақ
ЖІӨ
адам басына
шаққанда (2005)[1]
Әкімшілік
орталық[2]
Ең ірі қаласы
Туы
1 Айдахо State of Idaho ID 189007033 маусым 1890 &&&&&&&&01634644.&&&&&01 634 644 &&&&&&&&&0216632.&&&&&0216 632 &&&&&&&&&&033012.&&&&&033 012 Бойсе Бойсе
2 Айова State of Iowa IA 1846122828 желтоқсан 1846 &&&&&&&&03107126.&&&&&03 107 126 &&&&&&&&&0145743.&&&&&0145 743 &&&&&&&&&&038529.&&&&&038 529 Де-Мойн Де-Мойн
3 Алабама State of Alabama AL 1819121414 желтоқсан 1819 &&&&&&&&04849377.&&&&&04 849 377 &&&&&&&&&0135765.&&&&&0135 765 &&&&&&&&&&032866.&&&&&032 866 Монтгомери Бирмингем
4 Аляска State of Alaska AK 195901033 қаңтар 1959 &&&&&&&&&0736732.&&&&&0736 732 &&&&&&&&01717854.&&&&&01 717 854 &&&&&&&&&&060079.&&&&&060 079 Джуно Анкоридж
5 Аризона State of Arizona AZ 1912021414 ақпан 1912 &&&&&&&&06781684.&&&&&06 781 684 &&&&&&&&&0295254.&&&&&0295 254 &&&&&&&&&&036327.&&&&&036 327 Финикс Финикс
6 Арканзас State of Arkansas AR 1836061515 маусым 1836 &&&&&&&&02966369.&&&&&02 966 369 &&&&&&&&&0137732.&&&&&0137 732 &&&&&&&&&&031233.&&&&&031 233 Литл-Рок Литл-Рок
7 Вайоминг State of Wyoming WY 1890071010 маусым 1890 &&&&&&&&&0584153.&&&&&0584 153 &&&&&&&&&0253348.&&&&&0253 348 &&&&&&&&&&053843.&&&&&053 843 Шайенн Шайенн
8 Вашингтон State of Washington WA 1889111111 қараша 1889 &&&&&&&&07061830.&&&&&07 061 830 &&&&&&&&&0184827.&&&&&0184 827 &&&&&&&&&&042702.&&&&&042 702 Олимпия Сиэтл
9 Вермонт State of Vermont VT 179103044 наурыз 1791 &&&&&&&&&0626562.&&&&&0626 562 &&&&&&&&&&024923.&&&&&024 923 &&&&&&&&&&037130.&&&&&037 130 Монтпилиер Берлингтон
10 Виргиния Commonwealth of Virginia VA 1788062525 маусым 1788[3] &&&&&&&&08326289.&&&&&08 326 289 &&&&&&&&&0110785.&&&&&0110 785 &&&&&&&&&&046613.&&&&&046 613 Ричмонд Вирджиния-Бич[4]
11 Висконсин State of Wisconsin WI 1848052929 мамыр 1848 &&&&&&&&05757564.&&&&&05 757 564 &&&&&&&&&0169639.&&&&&0169 639 &&&&&&&&&&039294.&&&&&039 294 Мадисон Милуоки
12 Гавайи State of Hawai`i
Moku`a-ina o Hawai`i 		HI 1959082121 тамыз 1959 &&&&&&&&01419561.&&&&&01 419 561 &&&&&&&&&&028311.&&&&&028 311 &&&&&&&&&&042119.&&&&&042 119 Гонолулу Гонолулу
13 Делавэр State of Delaware DE 178712077 желтоқсан 1787[3] &&&&&&&&&0935614.&&&&&0935 614 &&&&&&&&&&&06452.&&&&&06452 &&&&&&&&&&064437.&&&&&064 437 Довер Уилмингтон
14 Джорджия State of Georgia GA 178801022 қаңтар 1788[3] &&&&&&&010097343.&&&&&010 097 343 &&&&&&&&&0153909.&&&&&0153 909 &&&&&&&&&&040155.&&&&&040 155 Атланта Атланта
15 Батыс Виргиния State of West Virginia WV 1863062020 маусым 1863 &&&&&&&&01850326.&&&&&01 850 326 &&&&&&&&&&062755.&&&&&062 755 &&&&&&&&&&029602.&&&&&029 602 Чарлстон Чарлстон
16 Иллинойс State of Illinois IL 181812033 желтоқсан 1818 &&&&&&&012880580.&&&&&012 880 580 &&&&&&&&&0149998.&&&&&0149 998 &&&&&&&&&&043886.&&&&&043 886 Спрингфилд Чикаго
17 Индиана State of Indiana IN 1816121111 желтоқсан 1816 &&&&&&&&06596855.&&&&&06 596 855 &&&&&&&&&&094321.&&&&&094 321 &&&&&&&&&&038048.&&&&&038 048 Индианаполис Индианаполис
18 Калифорния State of California CA 185009099 қыркүйек 1850 &&&&&&&038802500.&&&&&038 802 500 &&&&&&&&&0423970.&&&&&0423 970 &&&&&&&&&&044846.&&&&&044 846 Сакраменто Лос-Анджелес
19 Канзас State of Kansas KS 1861012929 қаңтар 1861 &&&&&&&&02904021.&&&&&02 904 021 &&&&&&&&&0213096.&&&&&0213 096 &&&&&&&&&&038419.&&&&&038 419 Топика Уичита
20 Кентукки Commonwealth of
Kentucky 		KY 179206011 маусым 1792 &&&&&&&&04413457.&&&&&04 413 457 &&&&&&&&&0104659.&&&&&0104 659 &&&&&&&&&&033632.&&&&&033 632 Франкфорт Луисвилл
21 Колорадо State of Colorado CO 187608011 тамыз 1876 &&&&&&&&05355866.&&&&&05 355 866 &&&&&&&&&0269837.&&&&&0269 837 &&&&&&&&&&046314.&&&&&046 314 Денвер Денвер
22 Коннектикут State of Connecticut CT 178801099 қаңтар 1788[3] &&&&&&&&03596677.&&&&&03 596 677 &&&&&&&&&&014357.&&&&&014 357 &&&&&&&&&&055400.&&&&&055 400 Хартфорд Бриджпорт[5]
23 Луизиана State of Louisiana
État de Louisiane 		LA 1812043030 сәуір 1812 &&&&&&&&04649676.&&&&&04 649 676 &&&&&&&&&0135382.&&&&&0135 382 &&&&&&&&&&036765.&&&&&036 765 Батон-Руж Жаңа Орлеан[6]
24 Массачусетс Commonwealth of Massachusetts MA 178802066 ақпан 1788[3] &&&&&&&&06745408.&&&&&06 745 408 &&&&&&&&&&027336.&&&&&027 336 &&&&&&&&&&051344.&&&&&051 344 Бостон Бостон
25 Миннесота State of Minnesota MN 1858051111 мамыр 1858 &&&&&&&&05994079.&&&&&05 994 079 &&&&&&&&&0225181.&&&&&0225 181 &&&&&&&&&&045451.&&&&&045 451 Сент-Пол Миннеаполис
26 Миссисипи State of Mississippi MS 1817121010 желтоқсан 1817 &&&&&&&&02978512.&&&&&02 978 512 &&&&&&&&&0125443.&&&&&0125 443 &&&&&&&&&&027545.&&&&&027 545 Джэксон Джэксон
27 Миссури State of Missouri MO 1821081010 тамыз 1821 &&&&&&&&06063589.&&&&&06 063 589 &&&&&&&&&0180533.&&&&&0180 533 &&&&&&&&&&037251.&&&&&037 251 Джефферсон-Сити Канзас-Сити[7]
28 Мичиган State of Michigan MI 1837012626 қаңтар 1837 &&&&&&&&09909877.&&&&&09 909 877 &&&&&&&&&0250493.&&&&&0250 493 &&&&&&&&&&037338.&&&&&037 338 Лансинг Детройт
29 Монтана State of Montana MT 188911088 қараша 1889 &&&&&&&&01023579.&&&&&01 023 579 &&&&&&&&&0381156.&&&&&0381 156 &&&&&&&&&&031903.&&&&&031 903 Хелена Биллингс
30 Мэн State of Maine ME 1820031515 наурыз 1820 &&&&&&&&01330089.&&&&&01 330 089 &&&&&&&&&&091646.&&&&&091 646 &&&&&&&&&&034105.&&&&&034 105 Огаста Портленд
31 Мэриленд State of Maryland MD 1788042828 сәуір 1788[3] &&&&&&&&05976407.&&&&&05 976 407 &&&&&&&&&&032133.&&&&&032 133 &&&&&&&&&&043729.&&&&&043 729 Аннаполис Балтимор[8]
32 Небраска State of Nebraska NE 186703011 наурыз 1867 &&&&&&&&01881503.&&&&&01 881 503 &&&&&&&&&0200520.&&&&&0200 520 &&&&&&&&&&039950.&&&&&039 950 Линкольн Омаха
33 Невада State of Nevada NV 1864103131 қазан 1864 &&&&&&&&02839099.&&&&&02 839 099 &&&&&&&&&0286367.&&&&&0286 367 &&&&&&&&&&045778.&&&&&045 778 Карсон-Сити Лас-Вегас
34 Нью-Гэмпшир State of New Hampshire NH 1788062121 маусым 1788[3] &&&&&&&&01326813.&&&&&01 326 813 &&&&&&&&&&024217.&&&&&024 217 &&&&&&&&&&042513.&&&&&042 513 Конкорд Манчестер[9]
35 Нью-Джерси State of New Jersey NJ 1787121818 желтоқсан 1787[3] &&&&&&&&08938175.&&&&&08 938 175 &&&&&&&&&&022608.&&&&&022 608 &&&&&&&&&&049414.&&&&&049 414 Трентон Ньюарк[10]
36 Нью-Йорк State of New York NY 1788072626 маусым 1788[3] &&&&&&&019746227.&&&&&019 746 227 &&&&&&&&&0141300.&&&&&0141 300 &&&&&&&&&&050038.&&&&&050 038 Олбани Нью-Йорк
37 Нью-Мексико State of New Mexico
Estado de Nuevo México 		NM 191201066 қаңтар 1912 &&&&&&&&02085572.&&&&&02 085 572 &&&&&&&&&0315194.&&&&&0315 194 &&&&&&&&&&038639.&&&&&035 949 Санта-Фе Альбукерке
38 Огайо State of Ohio OH 180303011 наурыз 1803 &&&&&&&011863163.&&&&&011 863 163 &&&&&&&&&0116096.&&&&&0116 096 &&&&&&&&&&038863.&&&&&038 863 Колумбус Кливленд[11]
39 Оклахома State of Oklahoma OK 1907111616 қараша 1907 &&&&&&&&03878051.&&&&&03 878 051 &&&&&&&&&0181196.&&&&&0181 196 &&&&&&&&&&033978.&&&&&033 978 Оклахома-Сити Оклахома-Сити
40 Орегон State of Oregon OR 1859021414 ақпан 1859 &&&&&&&&03970239.&&&&&03 970 239 &&&&&&&&&0255026.&&&&&0255 026 &&&&&&&&&&039920.&&&&&039 920 Сейлем Портленд
41 Пенсильвания Commonwealth of Pennsylvania PA 1787121212 желтоқсан 1787[3] &&&&&&&012787209.&&&&&012 787 209 &&&&&&&&&0119283.&&&&&0119 283 &&&&&&&&&&039194.&&&&&039 194 Гаррисберг Филадельфия
42 Род-Айленд State of Rhode Island and Providence Plantations RI 1790052929 мамыр 1790[3] &&&&&&&&01055173.&&&&&01 055 173 &&&&&&&&&&&04002.&&&&&04002 &&&&&&&&&&040691.&&&&&040 691 Провиденс Провиденс
43 Солтүстік Дакота State of North Dakota ND 188911022 қараша 1889 &&&&&&&&&0739482.&&&&&0739 482 &&&&&&&&&0183272.&&&&&0183 272 &&&&&&&&&&037975.&&&&&037 975 Бисмарк Фарго
44 Солтүстік Каролина State of North Carolina NC 1789112121 қараша 1789[3] &&&&&&&&09943964.&&&&&09 943 964 &&&&&&&&&0139509.&&&&&0139 509 &&&&&&&&&&039690.&&&&&039 690 Роли Шарлотт
45 Теннесси State of Tennessee TN 179606011 маусым 1796 &&&&&&&&06549352.&&&&&06 549 352 &&&&&&&&&0109247.&&&&&0109 247 &&&&&&&&&&037985.&&&&&037 985 Нашвилл Мемфис[12]
46 Техас State of Texas TX 1845122929 желтоқсан 1845 &&&&&&&026956958.&&&&&026 956 958 &&&&&&&&&0696241.&&&&&0696 241 &&&&&&&&&&042975.&&&&&042 975 Остин Хьюстон[13]
47 Флорида State of Florida FL 184503033 наурыз 1845 &&&&&&&019893297.&&&&&019 893 297 &&&&&&&&&0170304.&&&&&0170 304 &&&&&&&&&&037889.&&&&&037 889 Таллахасси Джэксонвилл[14]
48 Оңтүстік Дакота State of South Dakota SD 188911022 қараша 1889 &&&&&&&&&0853175.&&&&&0853 175 &&&&&&&&&0199905.&&&&&0199 905 &&&&&&&&&&040037.&&&&&040 037 Пирр Су-Фолс
49 Оңтүстік Каролина State of South Carolina SC 1788052323 мамыр 1788[3] &&&&&&&&04832882.&&&&&04 832 882 &&&&&&&&&&082931.&&&&&082 931 &&&&&&&&&&032848.&&&&&032 848 Колумбия Колумбия[15]
50 Юта State of Utah UT 189601044 қаңтар 1896 &&&&&&&&02942902.&&&&&02 942 902 &&&&&&&&&0219887.&&&&&0219 887 &&&&&&&&&&036377.&&&&&036 377 Солт-Лейк-Сити Солт-Лейк-Сити
Барлығы &&&&&&0310973914.&&&&&0310 973 914 &&&&&&&&09830575.&&&&&09 830 575

Штаттардың атауы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Штаттардың АҚШ құрамына динамикалық қосылуы

State (штат) сөзі отарлық кезең пайда болған (шамамен 1648 жылы), олар кейде жеке колония аталатын, 1776 жылы Тәуелсіздік декларациясы қабылданғаннан бері кеңінен қолданылады және ол қазір 46 штаттар атауының бір бөлігі болып табылады (мысалы State of Texas). Бір қызығы, Калифорния штат деп аталады, бірақ дегенмен оның туында «Калифорния Республикасы» жазылған.

Негізі штаттардың нақты атаулары шыққан сегіз қайнаркөзі бар:

  • 26 штаттардың атаулары — шығу тегі үндістік (кем дегенде, олардың бірі — Айдахо — бәлкім ойлап табылған),
  • Аляска атауы эскимостар тілінен келген,
  • Гавайи — гавай тілінен келген,
  • он бір штаттың атауларының шығу тегі ағылшыннан шыққан,
  • алтауы - испан тілінен,
  • үшеуі — француз,
  • Род-Айленд атауы, сайып келгенде, нидерланд тілінен алынған, және,
  • бір штаттың атауы — Вашингтон — АҚШ-тың өз тарихында тамыры бар.

Штаттардың санын ұлғайту келешегі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

АҚШ-та, штаттар санының ықтимал арттырылуы туралы талқылау тоқтаған жоқ. Атап айтқанда, штат мәртебесіне Колумбия округы Федералдық округы және Пуэрто-Рико сияқты үміткер болады.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ List of U.S. states by GDP per capita (nominal) (ағыл.)қаз.
  2. ↑ Үлгі:Публикация
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m Один из первых 13 штатов; указана дата ратификации штатом Конституции США
  4. ↑ 10 округов и 6 қалаов штата Виргиния образуют наиболее населённую объединённую статистическую область «Вашингтон — Балтимор — Солтүстік Виргиния» (Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area).
  5. ↑ Наиболее населённой в штате Коннектикут является объединёная статистическая область «Хартфорд — Вест-Хартфорд — Уиллимантик» (Hartford-West Hartford-Willimantic Combined Statistical Area).
  6. ↑ По оценке Бюро Переписи США на 1 маусым 2005 года население Нью-Орлеана составляло 464863 человека, а население Батон-Руж 222064 человека. После урагана «Катрина» население Нового Орлеана сократилось, а население Батон-Руж соответственно выросло.
  7. ↑ Город Сент-Луис и 8 округов штата Миссури образуют самую населённую в штате объединённую статистическую область «Сент-Луис — Сент-Чарльз — Фармингтон» (St. Louis-St. Charles-Farmington Combined Statistical Area).
  8. ↑ Балтимор и 12 округов штата Мэриленд образуют наиболее населённую объединённую в штате Мэриленд статистическую область «Вашингтон — Балтимор — Солтүстік Вирджиния» (Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area)
  9. ↑ 5 юго-восточных округов штата Нью-Гэмпшир образуют наиболее населённую в штате объединённую статистическую область «Бостон — Вустер — Манчестер» (Boston-Worcester-Manchester Combined Statistical Area).
  10. ↑ 13 северных округов штата образуют наиболее населённую объединённую статистическую область «Нью-Йорк — Ньюарк — Бриджпорт» (New York-Newark-Bridgeport Combined Statistical Area)
  11. ↑ Наиболее населённой в штате Огайо является объединённая статистическая область «Кливленд — Акрон — Элирия» (Cleveland-Akron-Elyria Combined Statistical Area).
  12. ↑ Наиболее населённой в штате Теннесси является объединённая статистическая область «Нэшвилл — Мёрфрисборо — Коламбиа» (Nashville-Davidson-Murfreesboro-Columbia Combined Statistical Area).
  13. ↑ Наиболее населённой в штате Техас является объединённая статистическая область «Даллас — Форт-Уорт» (Dallas-Fort Worth Combined Statistical Area).
  14. ↑ Наиболее населённой в штате Флорида является объединённая статистическая область «Майами — Форт-Лоудердейл — Майами-Бич» (Miami-Fort Lauderdale-Miami Beach Metropolitan Statistical Area).
  15. ↑ Наиболее населённой в штате Оңтүстік Каролина является объединённая статистическая область «Гринвилл — Спартанбург — Андерсон» (Greenville-Spartanburg-Anderson Combined Statistical Area).

Сілтемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=АҚШ_әкімшілік_бөлінуі&oldid=3142781» бетінен алынған