Агата Кристи
| Агата Кристи | |
| Agatha Christie | |
 | |
| Туған кездегі есімі |
Агата Мэри Кларисса Миллер |
|---|---|
| Лақап аты |
Mary Westmacott |
| Туған күні | |
| Туған жері |
Торки (Ұлыбритания) |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері |
Оксфордшир (Ұлыбритания) |
| Азаматтығы | |
| Мансабы |
прозаик, драматург |
| Шығармашылық жылдары | |
| Бағыты | |
| Жанры |
детективті проза, детективті роман, әңгіме, автобиография |
| Шығармалардың тілі | |
| Дебюті | |
| http://www.lib.ru/DETEKTIWY/CHRISTIE/ | |
Ортаққордағы санаты: Агата Кристи | |
Агата Мэри Кларисса Маллоуэн (ағылш. Agatha Mary Clarissa, Lady Mallowan), туған кезде Миллер (ағылш. Miller), күйеуінің тегімен Агата Кристи (15 қыркүйек 1890 — 12 қаңтар 1976) — детекивті проза авторларының ішіндегі ең танымал жазушы[1]. Кристи 60 детективті роман, 6 психологиялық роман жəне 19 əңгімелер жинағын шығарды. Оның 16 пьесасы Лондон қаласында қойылған, кітаптары 4 миллиардтан астам тиражбен сатылып, 100-ден аса тілге аударылды[2]..
Өмірбаяны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Агата Миллер 15 қыркүйек күні 1890 жылы, Торки қаласында туған. Миллер отбасысында Агатадан басқа Маргарет Фрэри (1879-1950) жəне Луис Монтан (1880-1929) болды.
Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде ол ауруханада медбике болып істеді. Бұл жұмыс оған қатты ұнайтын жəне Агата оны ең пайдалы мамандық деп атады. Ол фармацевт болып та істеді, мүмкін осы жұмысы оның оқиғаларындағы өлімдерге əсер етті. Себебі 83 өлім уланудың кесірінен болды.
Бірінші рет Агата Арчибальд Кристиге күйеуге 1914 жылы шықты. Оларда Розалинда атты қыздары туды. 1926 жылы Агата Кристи анасы қайтыс болды жəне сол жылдың аяғында Арчибальд басқаны жақсы көретінін айтты.
1930 жылы Ирактағы сапарында ол Маркс Маллоуэн мен танысады. Олар бір бірін жақсы көріп, неке қияды. 1971 жылы оның денсаулығы нашарлай бастады. Бірақ ол жазуды тоқтатқан жоқ. Дəрігерлердің айтуы бойынша Агата Кристи Альцгеймер ауруына шалдыққан. 1976 жылы ол Уоллингфорд қаласындағы үйінде қайтыс болды.
Көзқарастар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Детектив әдебиетінің теоретикі Георгий Анжапаридзе өз шығармаларында Кристи өмірді және өзі жақсы білетін кейіпкерлерді жеткізгенін атап өтті. Ол көрнекті болды «өз талантының шеңберінде - кең әлеуметтік қабаттың моральдық дескрипторы». Оның сенімі бойынша ол консервативті, Виктория құндылықтарының жақтаушысы болды және Виктория моральдығын мойындады. Оның ойлауына Киелі кітап пен шіркеу де үлкен әсер етті. Бір кездері ауқатты болған, бірақ уақыт өте кедейленетін ортадан жоғары деңгейдегі отбасында Виктория сезімі және отбасы мен қоғамға қатысты консервативті, патриархалдық көзқарастары болды [3] Осындай дәстүрлерге сәйкес, Агата, ең алдымен, оны кәсіби қызметке емес, жақсы әйел мен ана рөліне дайындауға арналған жүйесіз үйде білім алды. Дегенмен, бірқатар жеке және материалдық себептерге байланысты ол детективтің алтын дәуірінің танымал жазушысы болды. Кристидің өмірбаяншысы Гвен Роббинс жазушының өмір бойы әртүрлі әлеуметтік процестер мен моральдық мәселелерге көңіл бөлуімен ерекшеленгенін атап өтті. Кейінірек Кристидің өзі жастардың қылмыстық әлемге қосылуынан, қылмыс жасауынан қатты қорқатынын байқады: «Көп жылдар бойы абыройсыз әрекеттерді сипаттай отырып, мен баршаға белгілі шындықты растай аламын:« адалдық - ең жақсы саясат. Әр жаңа кітабыммен осы сөздердің дұрыстығына шыңдалып отырамын.[4] Ол кісі өлтірушілер туралы қатал болды, олар адамдар үшін абсолютті зұлымдық болып табылады деп сенді, өйткені олар қоғамға өшпенділіктен басқа ештеңе бере алмайды, бұл олардың құралы. Ол бұл қасиеттер мұндай адамдарға әуел бастан тән, оларды аяуға болады, бірақ ешбір жағдайда оларды аямау керек деп есептеді. Мұндай қатал позиция көбіне жәбірленушілерге деген жанашырлық сезімімен, жазықсызды өлтірушілерден қорғаумен байланысты болды: «Кінәсізді қорғау керек; айналасындағылармен тату-тәтті өмір сүре білуі керек». Ол кісі өлтіргендер үшін өмір бойына бас бостандығынан айыру жазасын қолдануға қарсы болды, мұндай санаттағы адамдарды қарабайыр адамдар қоныстанған адам тұрмайтын аумақтарға жер аударуды жөн көрді. Оның пікірінше, өлтірушілер үшін тағы бір қолайлы жаза мәжбүрлі қоғамдық жұмысқа тарту немесе улану мен денеңізді қауіпті медициналық эксперименттерге қамтамасыз ету арасындағы таңдау болуы мүмкін. Егер өлімге әкелетін ғылыми тәжірибелердің нәтижесінде қылмыскер тірі қалса, ол өмірді жаңадан бастау және түзету жолына түсу үшін қоғамға оралуы мүмкін. 1930 жылдардың басында, Бағдадта, Агата өмірінде алғаш рет нацистермен - доктор Джорданмен және оның әйелімен кездесті және олардың Екінші дүниежүзілік соғыстың хабаршысы болған еврейлерді жоюға шақырулары оны ашуландырды және оны үмітсіз күйге түсірді.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Edited Guide Entry (ағыл.). BBC Home (9 August 2001). Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 тамыз 2011. Тексерілді, 8 сәуір 2010.
- ↑ Агата Мэри Кларисса Кристи (Миллер). Люди (26 қыркүйек 2007). Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 тамыз 2011. Тексерілді, 8 сәуір 2010.
- ↑ https://www.svoboda.org/a/2164273.html
- ↑ http://detectivemethod.ru/english/mysteries-of-agatha-christie/