ლადოგის ტბა

ლადოგის ტბა
	; ლადოგის ტბა
	კოორდინატები: 60°45′ ჩ. გ. 31°30′ ა. გ. / 60.750° ჩ. გ. 31.500° ა. გ.
მდებარეობა	რუსეთი
სიგრძე	219 კმ
სიგანე	138 კმ
ფართობი	18.135 კმ²
მოცულობა	908 კმ³
სანაპირო ზოლის სიგრძე	1570 კმ
საშუალო სიღრმე	51 მ
მაქსიმალური სიღრმე	230 მ
მარილიანობა	0,06 ‰
აუზის ფართობი	276 ათ. კმ²
გამომდინარე მდინარე	ნევა

ლადოგის ტბა (რუს. Ладожское озеро) — ტბა რუსეთის ევროპულ ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. ლენინგრადის ოლქში. უდიდესია ევროპაში ფართობით 17 700 კმ² (კუნძულებიანად 18.135 კმ²), სიგრძე 219 კმ, საშუალო სიგანე 83 მ, საშუალო სიღრმე 51 მ, მაქსიმალური 230 მ; წყლის მოცულობა 908 კმ³. აუზის ფართობი 276 ათასი კმ². ლადოგის ტბის ქვაბული ტექტონიკური წარმოშობისაა და გარდაქმნილია მყინვარების მიერ. ჩრდილოეთ ნაპირი მაღალი, კლდოვანი, შეჭრილ-შემოჭრილია და დაფარულია ტყით; სამხრეთი — დაბალი და სუსტად დანაწევრებული. ლადოგის ტბაში 660-მდე კუნძულია, დიდი კუნძულებია: რისკალანსარი, მანტსინსარი, კილპოლა, ტულოლანსარი, ვალაამი. ტბაში ჩადის მდინარეები: ვოლხოვი, სვირი, ვუოქსა. გამოდის მდინარე ნევა. წყლის დონის რყევა წლის განმავლობაში საშუალოდ 0,8 მ-ია, უდიდესი - 3 მ-მდე (ივნისსა და ნოემბერში). ღელვის დროს ტალღების სიმაღლე 3 მეტრს აღემატება. შემოდგომაზე ხშირია შტორმი. იცის სეიშები. დინებები ქარისმიერია.

ლადოგის ტბის ზედაპირზე წყლის ტემპერატურა აგვისტოში დაახლოებით 16 °C, მაქსიმალური 25 °C-მდე. ფსკერისპირა წყლის ფენის ტემპერატურა ზამთარში 2-დან 2,5 °C-მდეა, ზაფხულობით 4-5 °C. სანაპირო და ყურეები იყინება დეკემბრის დასაწყისში. ცენტრალური ნაწილი კი იანვარ-თებერვალში. ყინულის საშუალო სისქე 50-60 სმ-ს უდრის, უდიდესი 90-100 სმ. ყინულძვრა ტბის ცენტრალურ ნაწილში მარტში და აპრილის დასაწყისშია. წყლის საშუალო გამჭვირვალობა ცენტრალურ ნაწილში 4,5 მ, უდიდესი - 8 - 10 მ. წყალი მტკნარია. ტბა მდიდარია თევზით: ორაგული, კალმახი, სიგი, ჭაფალა, ფარგა, კაპარჭინა, ქორჭილა, თართი და სხვა. გვხვდება სელაპიც.

ლადოგის ტბა სანაოსნოა და ვოლგა-ბალტიის გზის ნაწილია. სამხრეთ სანაპიროს გასწვრივ მდინარე სვირიდან ნევამდე გაყვანილია სანაოსნო შემომვლები არხი. ტბის ნაპირებზეა ქალაქები: პრიოზერსკი, პეტროკრეპოსტი, ნოვაია-ლადოგა, სორტავალა. ძველად ტბას ნევო ეწოდებოდა. XIII საუკუნეში დაარქვეს ძველი რუსული ქალაქის ლადოგის (IX ს.) სახელი.

იხილეთ აგრეთვე

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 100.