ალპური მთიულა
ალპური მთიულა (ლათ. Montifringilla nivalis) — პატარა ზომის ფრინველი. გავრცელებულია სამხრეთ ევროპაში, კავკასიაში, მცირე, შუა და ცენტრალურ აზიაში. ალპური მთიულა მოიპოვება მრავალ ადგილას როგორც მობინადრე ფრინველი. ვერტიკალურად აღწევს 2700 მეტრამდე. ფრინველი საშუალო სიდიდისაა, შესამჩნევად უფრო დიდი, ვიდრე სახლის ბეღურა. სხეულის სიგრძე 16,5–17,5 სანტიმეტრი, წონა 31–57 გრამი. ალპური მთიულა კონტრასტული ფერისა, გრძელი კუდითა და გრძელი ფრთით. კავკასიის რეგიონის მაღალმთიანეთში მსგავსი ფერის ფრინველები არ არიან.
ალპური მთიულა ბინადრობს ალპურ ველებზე, ზეგნებზე, მთათა ფერდობებზე, ადამიანის სამოსახლოს მიდამოებსა და ბაღებში. მთიულა ბუდეს იკეთებს მიწაზე კლდეთა ნაპრალებში, ნაგებობათა კედლების არეებში, სხვა ცხოველთა მიერ მიტოვებულ სოროებში და სოფლის ეზოებში. დაახლოებით ალპური მთიულა დებს 4-6 კვერცხს. მისი კრუხობის ხანგრძლივობა აღწევს 14 დღემდე.
ძირითადად ალპური მთიულას საკვებს წარმოადგენს მცენარეთა თესლები და მცირე ზომის მწერები. წიწილები იკვებებიან მწერებითა და მათი ლარებით.
ბუდის შენობა მშრალი ბალახისა და ხავსიანი ფხვიერი ბურთია, გაფორმებულია ბუმბულით და მცენარეული ბოჭკოებით.
აღწერა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მამრი და მდედრი ალპური მთიულა ოდნავ განსხვავდებიან ერთმანეთისგან. მათ შორის ფერის სეზონური ცვლილებები მცირეა. მამაკაცი შეჯვარების სეზონზე მოყავისფრო-ნაცრისფერი თავით ხასიათდება. ქვედა სხეული მოთეთროა. ჩიტის ზურგი არის მოყავისფრო, ოდნავ მბზინავი ფერით ხასიათდება. ფრჩხილები შესამჩნევად მუქი. თვალები მუქი ყავისფერი აქვთ.
ის განსხვავდება ბეღურების სხვა სახეობებისაგან მონოქრომული მოყავისფრო-ბუფერული ფერის და სხეულის ზედა და ქვედა მხარეებზე ლაქების და თუთების სრული არარსებობით. სხვა ბეღურებისგან განსხვავებით, ის აშენებს ბუდის ბურთებს დაბალ ბუჩქებზე.
სახეობა არის მომთაბარე, გვხვდება 8 ქვესახეობაა. სამხრეთ ევროპისა და შუა აზიის მთის სისტემების ზოგიერთ რაიონში. ზოგიერთ რაიონში, განსაკუთრებული კლიმატური პირობებში. ზამთარში ის 300 მეტრის სიმაღლეზეც კი ეცემა.
ზამთარში ის ზოგჯერ მთისწინეთში მიდის და სხვა ბეღურების მსგავსად, ფრინავს დასახლებებში, შეუძლია სწრაფად ფრენა და საკმაოდ მანევრირებადია. ალპურ მთიულას ხმა ხმამაღალი ხმა აქვს, სიმღერა საკმაოდ მელოდიურია და მოსასმენად სასიამოვნოა.