Wong Banjar

Banjar
Gunggung cacah jiwa
	(4.8 yuta)
Tlatah mawa cacah jiwa akèh
Indonésia (sènsus 2000)	3,500,000
Kalimantan Kidul	2,271,586
Kalimantan Tengah	435,758
Kalimantan Wétan	340,381
Riau	179,380
Sumatra Lor	111,886
Basa
	Banjar, Indonésia lan Malayu.
Agama
	Islam
Golongan ètnik magepokan
	Malayu, Kutai, Jawa, Dayak (Dayak Bukit, Bakumpai, Ngaju, Ma'anyan, Lawangan)

Wong Banjar utawa Sukubangsa Banjar ^[2] iku bebrayan kang manggon sapérangan gedhé wewengkon Provinsi Kalimantan Kidul, lan wiwit abad kaping 17 wiwit manggon ing sapérangan Kalimantan Tengah lan sapérangan Kalimantan Wétan mligi kawasan dhataran lan pérangan hilir saka Laladan ilèn Kali (DAS) ing wewengkon mau.

Sistem paseduluran

Waring

↑

Sanggah

↑

Datu

↑

Kai (simbah kakung) Nini (simbah putri)

↑

Abah (bapak) Uma (ibu)

↑

Kakak < ULUN > Ading

↓

Anak

↓

Cucu

↓

Buyut

↓

Intah/Muning

Kaya sistem paseduluran lumrahé, masarakat Banjar ngenali istilah-istilah tartemtu minangka panyelukan sajeroning kulawarga. Skema mau punjere saka ULUN minangka panyebute.

ULUN uga ana celukan kanggo sadulur saka bapak lan ibu. sadulur tuwa dhéwé sinebut Julak, sadulur kaping pindho sinebut Gulu, sadulur candhaké sinebut Tuha, sadulur tengah saka bapak lan ibu sinebut Angah, lan liyané sinebut Pakacil (paman mudha/kecil) lan Makacil (bibi mudha/kecil), déné paling enom sinebut Busu. Yèn nyeluk sadulur saka kai lan nini padha waé, semana uga kanggo sadulur datu.

Saliyané istilah ing dhuwun, uga ana sebutan liyané, yaiku:
· minantu (bojo saka anaké ULUN)
· pawarangan (bapak / ibu saka minantu)
· mintuha (bapak / ibu saka bojone ULUN)
· mintuha lambung (sadulur mintuha saka ULUN)
· sabungkut (wong kang siji Datu karo ULUN)
· mamarina (sebutan umum kanggo seduluré bapak/ibu saka ULUN)
· kamanakan (anaké kakang/adhi saka ULUN)
· sapupu sakali (anaké mamarina saka ULUN)
· maruai (bojo wadon karo bojo wadone seduluran)
· ipar (sadulur saka bojo saka ULUN)
· panjulaknya (sadulur tuwa dhéwé saka ULUN)
· pambusunya (sadulur paling cilik saka ULUN)
· badangsanak (sadulur kandhung)

Yèn ngeluk wong kang seumuran, bisa gunakake ikam, lan uga bisa gunakake tembung aku kanggé nuduhaken awake dhéwé. Dhewe kanggé ngurmati utawa nyeluk kang luwih tuwa, gunakaken tembung pian, lan tembung ulun kanggé nuduhaké awake dhéwé.

Gegaman Tradisional

Adhedhasar asil wawancara langsung karo wong kang tau gunakake, gaman tradhisional suku banjar kang padhatan digunakaké saben dina ing antarané:

1. Serapang

Serapang yaiku tombak mawa mata lima. Patang mata mekar kaya ta cakar garudha kanthi bait pengait ing saben pucuke. Siji mata manèh ana ing tengahing bait, kang sinebut “besi lapar” kang dipercaya bisa ngrubuhake wong kang duwé ngèlmu kebal.

2. Tiruk

Tiruk yaiku tombak dawa lurus tanpa bait kanggo golèk iwak gabus lan toman ing kali.

3. Pangambangan

Pangambangan yaiku tombak lurus mawa mata siki kanthi bait ing sakloron sisine.

4. Duha

Duha yaiku lading mata loro ingkang biyasa digunakaké kanggé bedhag babi.

Populasi suku Banjar

Suku Banjar minangka suku angka 8 paling akèh ing Indonésia Miturut sensus BPS taun 2000 populasi suku Banjar kira-kira semene:

2.271.586 ing Provinsi Kalimantan Kidul 76,34%
435.758 ing Provinsi Kalimantan Tengah 24,20%
340.381 ing Provinsi Kalimantan Wétan 13,94%
179.380 ing Provinsi Riau 3,78%
111.886 ing Provinsi Sumatra Lor 0,97%
83.458 ing Provinsi Jambi 3,47%
24.117 ing Provinsi Kalimantan Kulon
7.977 ing Provinsi DKI Jakarta
5.923 ing Provinsi Jawa Kulon
1.726 ing Provinsi Nanggroe Acèh Darussalam 0,1%
921 ing Provinsi Sumatra Kidul
lsp..

Miturut situs "Joshua Project" cacahing suku Banjar ana

3.207.000 ing Indonésia
1.238.000 ing Malaysia

Populasi Suku Banjar ing Kalimantan Kidul

Miturut sènsus kang ndunungi taun 2000 déning Badan Pusat Statistik (BPS), populasi suku Banjar ing Kalimantan Kidul ana 2.271.586 jiwa, kang kadistribusi ing sawatara kabupatèn lan kutha, yaiku:

142.731 jiwa ing kabupatèn Tanah Laut
154.399 jiwa ing kabupatèn Kota Baru (kalebu kab. Tanah Bumbu)
361.692 jiwa ing kabupatèn Banjar
184.180 jiwa ing kabupatèn Barito Kuala
417.309 jiwa ing kutha Banjarmasin
75.537 jiwa ing kutha Banjarbaru

Wong Banjar Hulu Sungai kang micara Basa Banjar Hulu ana ing 6 kabupatèn (Banua Enam) yaiku:

114.265 jiwa ing kabupatèn Tapin
188.672 jiwa ing kabupatèn Hulu Sungai Kidul
213.725 jiwa ing kabupatèn Hulu Sungai Tengah
277.729 jiwa ing kabupatèn Hulu Sungai Lor (kalebu kab. Balangan)
141.347 jiwa ing kabupatèn Tabalong

Tokoh-tokoh Banjar

Pangeran Antasari, Pahlawan Nasional Indonésia.
Syekh Muhammad Arsyad al-Banjari, ulama Banjar.
Hasan Basry, Pahlawan Nasional Indonésia.
Idham Chalid, Wakil Nayakotama, Ketua MPR RI, Pahlawan Nasional Indonésia.
Pangeran Muhammad Noor, mantan mantri PU/Gubernur Kalimantan kaping 1
Prof. Gusti Muhammad Hatta, mantri Riset dan Teknologi.
Abdul Hafiz Anshari, mantan Ketua Komisi Pemilihan Umum
Drs. Saadillah Mursjid, MPA, mantan Mantri Sekretaris Kabinet Pangyasa VII
Djohan Effendi, mantan Mantri Sekretaris Kabinet era Gus Dur, panulis pidhato Présidhèn Soeharto.
Syamsul Mu'arif, mantan Mantri Nagara Komunikasi dan Informasi Kabinet Gotong Royong
Taufiq Effendi, mantan mantri Mantri Nagara Pendayagunaan Aparatur Nagara dan Reformasi Birokrasi Kabinet Indonésia Bersatu
Muhammad Zaini Abdul Ghani, ulama lan tokoh Islam Indonésia.
K.H. Muhammad Arifin Ilham, Ketua Majelis Zikra
Denny Indrayana, Akademisi lan Wakil Mantri Hukum dan Hak Asasi Manungsa, Guru Besar Hukum Tata Nagara Universitas Gajah Mada
Olla Ramlan, sawijining modhel lan pemeran Indonésia.
Ian Kasela, vokalis grup band Radja.
Terry Putri, Artis lan pambyawara
Pevita Eileen Pearce, Artis lan pemeran Indonésia

Deleng uga

Literatur

Alfani Daud, Islam dan Masarakat Banjar; Deskripsi dan Analisa Kebudayaan Banjar, (Jakarta: Rajawali Press, 1997).
J.J. Rass, Hikajat Bandjar:A Study in Malay Histiography, (The Hague: Martinus Nijhoff), 1968
Tjilik Riwut, Kalimantan Memanggil, Djakarta:Penerbit Endang, 1957.
Idwar Saleh, Sajarah bandjarmasin:Selajang Pandang Mengenai Bnagkitnja Keradjaan Bandjarmasin, Posisi, Funksi dan Artinja Dalam Sedjarah Indonésia Dalam Abad Ketudjuh Belas. Bandung: Balai Wiyata Guru. 1958
Rumah Tradisional Banjar: Rumah Bubungan Tinggi, Departemen Pendididkan dan Kebudayaan, Musiyum Negeri Lambung Mangkurat, 1984
M. Gazali Usman, Karajan Banjar:Sajarah Perkembangan Pulitik, Ékonomi, Perdagangan dan Agama Islam, Banjarmasin: Lambung Mangkurat Press, 1994.
Jurnal Kebudayaan:KANDIL, Melintas Tradisi, Edisi 6, Tahun II, Agustus-Oktober, 2004 ISSN: 1693-3206
Arthum Artha, Naskah Kitab Undang Undang Sultan Adam 1825, Banjarmasin: Penerbit Murya Artha, 1988
Tim Haeda, Islam Banjar; Tentang Akar Kultural dan Revitalisasi Citra Masarakat Religius, (Banjarmasin: Lekstur, 2009)

Rujukan

↑ Leo Suryadinata; Evi Nurvidya Arifin; Aris Ananta. (2003). Indonésia's Population: Ethnicity and Religion in a Changing Political Landscape. Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 9812302123.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ Banjar of Indonésia

Pranala njaba

sejarah kerajaan ing Tanah Banjar
Blog Banjar Alai Kampung Sri Lalang Archived 2010-02-09 at the Wayback Machine.
Kampung Melayu (eks Kalurahan Lumayu Darat) dan Kampung Banjar (eks Kalurahan Banjarsari)
Banjar Sulawesi Lor^{[pranala mati permanèn]}
Pamaréntah Propinsi Kalimantan Kidul Archived 2007-02-18 at the Wayback Machine.
Urang Banjar dan Etnisitas ing Kalimantan Kidul
Kesultanan Pasir
Suku Banjar Kalimantan Barat Archived 2003-05-09 at Archive.is
Basa Banjar ing ethnologue.com
Banjar Malaysia
- (ing basa Malayu) Persatuan Banjar Kuala Lumpur & Sgarudhaor Archived 2011-07-14 at the Wayback Machine.
- (ing basa Malayu) Pertubuhan Banjar Malaysia Archived 2010-05-19 at the Wayback Machine.
- (ing basa Malayu) Orang Banjar ing Malaysia
- (ing basa Malayu) Banjar Sungai Manik, Malaysia Archived 2010-03-05 at the Wayback Machine.— weblog pribadi
- (ing basa Malayu) Kulaan Banjar

[1] Leo Suryadinata; Evi Nurvidya Arifin; Aris Ananta. (2003). Indonésia's Population: Ethnicity and Religion in a Changing Political Landscape. Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 9812302123.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[2] Banjar of Indonésia

[1]

[2]