Jan Hus
Jan Hus ugi dipuntepangi minangka Yohanes Hus utawi Juan Hus (antawis 1369-1415)[1] punika satunggaling pamikir lan réformator agama Kristen ingkang asalipun saking wewengkon petuanan nagara Ceko (ingkang nalika punika piyambakipun dumunung wonten ing wewengkon punika lan dipunkenal minangka provinsi Bohemia).[2] Piyambakipun miwiti sawijining obahan keagamaan ingkang dhedhasar wonten ing gagasan-gagasan John Wycliffe. Para pengikutipun dipunkenal minangka kaum Hussit. Gréja Katolik nganggep ajaran-ajaranipun sesat lan perlu dipunbrasta amargi badhé njalari dogma ingkang lepat wonten ing kekristenan, lan Hus dikucilaken wonten ing taun 1411, dipunkutuk déning Konsili Konstanz, lan dipunbakar wonten ing cagak salib nalika tanggal 6 Juli 1415, ing kutha Konstanz, Jerman.
Hus inggih punika satunggaling perintis obahan Protèstan. Tulisan-tulisanipun ingkang wiyar njalari piyambakipun dunungi papan ingkang misuwur wonten ing sajarah sastra Ceko. Piyambakipun ugi ngenalaken panganggoan diakritik (mliginipun tanda baca háček) wonten ing ejaan Ceko kanggé makili piyambak-piyambak swara kaliyan sawijining simbol. Sapunika patung Jan Hus wonten ing lapangan lama ing kutha Praha, ingkang dipunsebut Staroměstské náměstí.[3]
Dinten Jan Hus (Den upálení mistra Jana Husa) tanggal 6 Juli minangka pengetan paukuman mati Jan Hus, inggih punika sawijining dinten préi ing Céko.
Mangsa timur lan studi
[besut | besut sumber]John Hus miyos wonten ing Husinec (75 km kidul-barat daya saking Praha) wonten ing taun 1369.[4]
Prabawa Wycliffe ing Bohemia
[besut | besut sumber]Sasampuning palakrama sadherek wanitanipun Raja Wenceslaus, Anne, kaliyan Richard II saking Inggris taun 1382, tulisan-tulisan John Wycliffe dados kondhang ing Bohemia. Minangka mahasiswa, Hus remen sanget kaliyan piyambakipun, mliginipun déning realisme filsafatipun.
Tulisan-tulisan teologis Wycliffe dipunbekta dhateng Bohemia sakitar 20 taun candhakipun, taun 1401 utawi 1402, déning Hieronimus saking Praha, lan ugi dipunsebaraken kanthi wiyar. Hus, ingkang wekdal punika sampun dados satunggaling sarjana lan pengkhotbah sinode wonten ing yuswa 30-an taun. Piyambakipun dipunyakinaken badhé perlunipun pembaharuan gerejawi. Universitas Praha juang nglawan penyebaran dhoktrin-dhoktrin énggal punika, lan wonten ing taun 1403 nglarang bantahan tumrap 45 tesis ingkang dipunpendhet sapérangan saking Wycliffe. Biskop Agung Zbyněk Zajíc miggah tahta taun 1403; piyambakipun lan Hus wiwitanipun njalin gayutan ingkang saé, sapérangan amargi reputasi ageng Hus minangka satunggaling pengkhotbah ingkang saé, nanging taun 1405 Biskop Agung rumaos kapeksa kanggé nyingkiraken piyambakipun amargi serangan-seranganipun dhateng kaum agamawan.[5]
Cathetan suku
[besut | besut sumber]- Schaff-Herzog: Encyclopedia of Religion
Pranala njaba
[besut | besut sumber]- Deklarasi terakhir Archived 2012-09-25 at the Wayback Machine. kaserat ing 1 Juli 1415