Edvard Munch

Edvard Munch
Edvard Munch
	Edvard Munch ing taun 1921
Lair	12 Dhésèmber 1863; Ådalsbruk, Løten, Karajan Manunggal Swèdhen lan Nurwègen
Pati	23 Januari 1944 (umur 80); Oslo, Nurwègen
Bangsa	Nurwègen
Kondhang ing	Lukis
Karya kondhang	Skirk, Madonna, Det syke barn
Obahan	Èksprèsionisme, simbolisme

Edvard Munch (basa Nurwègen: [ˈedvɑʈ ˈmuŋk] ( rungokaké); 12 Dhésèmber 1863 – 23 Januari 1944) iku juru lukis saka Nurwègen. Lair ing Adalsbruk, dhèwèké kasuwur minangka èksprèsionis (juru lukis ing gagrag èksprèsionisme) kang prigel nglukis bab émosi kaya ta rasa wedi. Panggalihé ing samubarang prakawis mangaribawani tuwuhé gagrag èksprèsionis ing abad kaping 20. Kala samana, wong-wong nganggep cara nglukis kaya mangkono ngedab-edabi. Edvard Munch mono èksprèsionis kang nglairaké sawenèh lukisan kondhang.

Munch duwé sadulur lanang lan wadon cacah papat. Dhèwèké ndhemeni babagan kagunan awit saka nututi lelabuhané ibuné lan saduluré wadon. Nalika umur telulas taun, kawigatèné marang kagunan lukis wiwit thukul. Sunggingané kang wiwitan mung wujud prasaja kaya ta gegambaran ing gendul obat. Ing tembé, dhèwèké baut ing lukisan cèt. Ibuné Edvard séda amarga tuberkulosis ing taun 1868 lan salah siji sadulur wadoné nama Johanne Sophie uga séda amarga nandhang lelara kang padha ing taun 1877.^[1] Edvard Munch ana sambung-raketé karo juru lukis nama Jacob Munch lan ahli sajarah nama Peter Andreas Munch.^[2]

Ing taun 1879, dhèwèké sinau ana ing pawiyatan luhur tèknik saperlu sinau ngèlmu tèknik. Munch kapétung lantip ing babagan fisika, matematika, lan kimia. Ing kana, dhèwèké uga sinau carané nglukis nganggo pèrspèktif. Sanajan ta mangkono, dhèwèké kerep nandhang lelara saéngga olèhé sinau kaganggu.^[3]

Ing taun 1880, dhèwèké medhot anggoné sekolah saperlu dadi juru lukis. Dhèwèké duwé pamanggih yèn "ing babagan kagunan, aku bakal marsudi saperlu ngertèni tegesing kauripan mligi kanggo sliraku dhéwé."^[3] Dhèwèké nuli sekolah ana ing Royal School of Art and Design of Kristiania. Guruné ya iku juru reca nama Julius Middelthun lan juru lukis gagrag naturalis nama Christian Krohg.^[4] Ana ing kono, Munch sinau carané gawé reca lan lukisan naturalis, uga kasil nglairaké lukisan potrèt kang pisanan kang kapétung kondhang, nggambaraké dhèwèké lan bapaké.

Ing taun-taun pamungkasing uripé, Munch urip ijèn ana ing omahé ing Ekely, ing Skøyen, Oslo.^[5] Munch séda ana ing omahé rikala 23 Januari 1944, udakara sawulan sawisé dhèwèké ambal warsa kaping 80. Ing wulan Mèi taun 1960, omahé dibungkar.^[6]

Sawenèh lukisané

Skrik (cara Jawa: Jerit). 1893. Cèt, tempera, lan pastèl ing karton. Nasjonalgalleriet, Oslo
Livets dans (cara Jawa: Dhangsah Kauripan). 1899–1900. Cèt ing kanvas, 49½ × 75 ing Nasjonalgalleriet, Oslo
Aske (cara Jawa: Awu). 1895. Cèt ing kanvas. 120.5 × 141 cm. Nasjonalgalleriet, Oslo
Madonna. 1894. Cèt ing kanvas. 90 × 68 cm. Munchmuseet, Oslo

Cathetan

↑ Eggum 1984, kc. 16
↑ Eggum 1984, kc. 15
↑ ^a ^b Prideaux 2005, kc. 35
↑ Prideaux 2005, kc. 41
↑ Prideaux 2005, kc. 291
↑ Altern, Arne: Tanker omkring et nedrevet hus. In: St. Hallvard 1961, pp. 5–19.

Rujukan

Eggum, Arne; Munch, Edvard (1984). Edvard Munch: Paintings, Sketches, and Studies. New York: C.N. Potter. ISBN 0-517-55617-0.
Prideaux, Sue (2005). Edvard Munch: Behind the Scream. New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-12401-9.

Pranala njaba

Edvard Munch ing Museum of Modern Art
Oslo goes high on ‘Old Munch
Munch at Olga's Gallery Archived 2007-08-31 at the Wayback Machine.
Munch at artcyclopedia
Edvard Munch at WikiGallery.org Archived 2020-09-29 at the Wayback Machine.
Exhibition "Edvard Munch L'oeil moderne"—Centre Pompidou, Paris 2011
Edvard Munch at Norway's National Museum of Art, Architecture and Design Archived 2019-03-25 at the Wayback Machine.

[Eg_p16-1] Eggum 1984, kc. 16

[2] Eggum 1984, kc. 15

[Pr_p35-3] Prideaux 2005, kc. 35

[4] Prideaux 2005, kc. 41

[5] Prideaux 2005, kc. 291

[6] Altern, Arne: Tanker omkring et nedrevet hus. In: St. Hallvard 1961, pp. 5–19.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]