Alan Alda

Alan Alda
Alan Alda í desember 2008
Upplýsingar
Fæddur	Alphonso Joseph D´Abruzzo 28. janúar 1936 (1936-01-28)
Ár virkur	1958 -
Helstu hlutverk
Kaptein Benjamin Franklin Pierce í MASH Arnold Vinick í The West Wing

Alan Alda (fæddur Alphonso Joseph D´Abruzzo 28. janúar 1936) er bandarískur leikari, rithöfundur, leikstjóri og handritshöfundur sem er þekktastur fyrir hlutverk sín í MASH og The West Wing.

Einkalíf

Alda fæddist í New York-borg og er af ítölskum og írskum uppruna.

Árið 1956, útskrifaðist hann með B.Sc. gráðu í ensku frá Fordham College við Fordham-háskóla í Bronx hverfinu í New York-borg. Á meðan hann var nemandi þá starfaði hann við útvarpsstöðina WFUV. Alda stundaði nám við Sorbonne háskólann á fyrstu háskólaárum sínum, ásamt því að leika í leikriti í Róm og leika á móti föður sínum í sjónvarpi í Amsterdam.

Eftir útskrift þá gerðist hann meðlimur varaliðs Bandaríkjahers og var sex mánuði sem stórskotaliðsmaður.

Er gestaprófessor við Ríkisháskólann New York í Stony Brook fjölmiðlaskólann og er meðlimur ráðgjafaráðs "The Center for Communicating Science".

Alda hefur verið giftur Arlene Weiss síðan 1957 og saman eiga þau þrjár dætur.

Ferill

Rithöfundur

Árið 2005 gaf Alda út ævisöguna Never Have Your Dog Stuffed: and Other Things I've Learned. Síðan árið 2007 gaf hann út aðra ævisögu Things I Overheard While Talking to Myself.

Alda talaði inn á hljóðbókina World War Z eftir Max Brook árið 2006, þar sem hann talaði fyrir Arthur Sinclair Jr.

Leikhús

Alda byrjaði leiklistarferil sinn um miðjan sjötta áratuginn sem meðlimur Compass Players leikhússins. Fyrsta leikritið sem hann leikur á Broadway er Only in America. Hefur hann síðan þá komið fram í leikritum og söngleikjum á borð við Fair Game for Lovers, The Apple Tree, QED, Glengarry Glen Ross og A Whisper in God´s Ear.

Leikstjórn

Fyrsta leikstjóraverk Alda var sjónvarpsmyndin 6 Rms Riv Vu árið 1974. Leikstýrði hann svo kvikmyndunum The Four Seasons og Betsy´s Wedding. Frá 1974-1983 þá leikstýrði Alda 31 þætti af læknaherþættinum MASH.

Handritshöfundur

Fyrsta handritshöfundaverk Alda var þátturinn We´ll Get By árið 1975. Skrifaði hann handritið að kvikmyndunum The Four Seasons, A New Life og Betsy´s Wedding. Frá 1973-1983 skrifaði Alda 19 þætti að læknahersþættinum MASH.

Sjónvarp

Fyrsta sjónvarpshlutverk Alda var árið 1958 í The Phil Silvers Show. Kom hann síðan fram í þáttum á borð við The Nurses, East Side/West Side, Coronet Blue og í sjónvarpsmyndunum Story Theatre, The Glass House og Isn´t It Shocking.

Árið 1972 var honum boðið hlutverk Kapteins Benjamin Franklin Pierce í læknaherþættinum MASH sem hann lék til ársins 1983. Að auki að leika í þættinum þá leikstýrði og skrifaði hann handritið að nokkrum þáttum. Hefur hann síðan þá komið fram sem gestaleikari í þáttum á borð við ER, 30 Rock og The Big C.

Frá 2004-2006 lék hann öldungardeildarþingmanninn og forsetaefni Repúblikanaflokksins, Arnold Vinick í The West Wing. Alda hafði verið skoðaður sem hugsanlegur kandídat fyrir hlutverk forsetans á þeim tíma sem þátturinn var að hefja framleiðslu.

Kvikmyndir

Fyrsta kvikmyndahlutverk Alda var árið 1963 í Gone Are the Days! . Hefur hann síðan þá komið fram í kvikmyndum á borð við Jenny, Same Time Next Year, The Four Seasons, Manhattan Murder Mystery, Everyone Says I Love You, What Women Want, The Aviator og Flash of Genius.

Kvikmyndir og sjónvarp

Kvikmyndir
Ár	Kvikmynd	Hlutverk	Athugasemd
1963	Gone Are the Days!	Charlie Cothcipee
1968	Paper Lion	George Plimton
1969	The Extraordinary Seaman	Lt. (j.g.) Morton Krim
1970	Jenny	Delano
1970	The Moonshine War	John W. (Son) Martin
1971	The Mephisto Waltz	Myles Clarkson
1972	To Kill a Clown	Maj. Evelyn Ritchie
1978	Same Time, Next Year	George Peters
1978	California Suite	Bill Warren
1979	The Seduction of Joe Tynan	Joe Tynan
1981	The Four Seasons	Jack Burroughs
1986	Sweet Liberty	Michaels Burgess
1988	A New Life	Steve Giardino
1989	Crimes and Misdemeanors	Lester
1990	Betsy´s Wedding	Eddie Hopper
1992	Whispers in the Dark	Leo Green
1993	Manhattan Murder Mystery	Ted
1995	Canadian Bacon	Forseti Bandaríkjanna
1996	Flirting with Disaster	Richard Schlichting
1996	Everyone Says I Love You	Bob
1997	Murder at 1600	Jordan
1997	Mad City	Kevin Hollander
1998	The Object of My Affection	Sidney Miller
2000	What Women Want	Dan Wanamaker
2004	The Aviator	Öldungarþingmaðurinn Owen Brewster
2007	Resurrecting the Champ	Ralph Metz
2008	Diminshed Capacity	Frændinn Rollie Zerbs
2008	Flash of Genius	Gregory Lawson
2008	Nothing But the Truth	Albert Burnside
2011	Tower Heist	Arthur Shaw
2012	Wanderlust	Carvin
Sjónvarp
Ár	Titill	Hlutverk	Athugasemd
1958	The Phil Silvers Show	Carlyle Thompson III	Þáttur: Bilko the art Lover
1962	Naked City	Ungt ljóðskáld	Þáttur: Hold for Gloria Christmas
1963	The Nurses	Dr. John Griffin	2 þættir
1963	Route 66	Dr. Glazer	Þáttur: Soda Pop and Paper Flags
1963	East Side/West Side	Freddie Wilcox	Þáttur: The Sinner
1965	The Trials of O´Brien	Nick Staphos	Þáttur: Picture Me a Murder
1966	Where´s Everett	Arnold Barker	Sjónvarpsmynd
1967	Coronet Blue	Clay	Þáttur: Six Months to Mars
1968	Premiere	Frank St. John	Þáttur: Higher and Higher
1971	Story Theatre	ónefnt hlutverk	Sjónvarpssería
1972	Class of ´55	Peter	Sjónvarpsmynd
1972	The Glass House	Jonathon Paige	Sjónvarpsmynd
1972	Playmates	Marshall Barnett	Sjónvarpsmynd
1973	Isn´t It Shocking	Dan	Sjónvarpsmynd
1974	6 Rms Riv Vu	Paul Friedman	Sjónvarpsmynd
1977	Kill Me If You Can	Caryl W. Chessman	Sjónvarpsmynd
1972-1983	MASH	Kapteinn Benjamin Franklin Pierce	251 þáttur
1984	The Four Seasons	Jack Burroughs	Þáttur: Pilot Part 1
1993	And the Band Played On	Dr. Robert Gallo	Sjónvarpsmynd
1994	White Mile	Dan Cutler	Sjónvarpsmynd
1996	Jake´s Women	Jake	Sjónvarpsmynd
1999	ER	Dr. Gabriel Lawrence	Þáttur: Humpty Dumpty
2001	Club Land	Willie Walters	Sjónvarpsmynd
2001	The Killing Yard	Ernie Goodman	Sjónvarpsmynd
2004-2006	The West Wing	Öldungardeildarþingmaðurinn Arnold Vinick	27 þættir
2009-2010	30 Rock	Milton Greene	3 þættir
2011-2012	The Big C	Dr. Atticus Sherman	4 þættir

Leikstjóri

• 1990: Betsy´s Wedding
• 1988: A New Life
• 1986: Sweet Liberty
• 1974-1983: MASH (31 þættir)
• 1981: The Four Seasons
• 1976: Hickey (sjónvarpsmynd)
• 1974: 6 Rms Riv Vu (sjónvarpsmynd)

Handritshöfundur

• 2002: MASH: 30th Anniversary Reunion (sjónvarpsmynd – óskráður)
• 1990: Betsy´s Wedding
• 1988: A New Life
• 1986: Sweet Liberty
• 1984: The Four Seasons (4 þættir)
• 1973-1983: MASH (19 þættir)
• 1981: The Four Seasons
• 1979: The Seduction of Joe Tynan
• 1979: Hickey (sjónvarpsmynd – höfundur)
• 1975: We´ll Get By (2 þættir)

Leikhús

• Glengarry Glen Ross (1. maí 2005 – 28. ágúst 2005) – Shelly Levene (Royal Theatre/Bernard B. Jacobs Theatre).
• The Play What I Wrote (30. mars 2003 – 15. júní 2003) – Dularfullur gestaleikari (Lyceum Theater).
• QED (18. nóvember 2001 – 20. júní 2002) – Richard Feynman (Vivian Beaumont Theater).
• Art (12. febrúar 1998 – 30. ágúst 1998) – Marc (Royale Theatre).
• Jake´s Women (24. mars 1992 – 25. október 1992) – Jake (Neil Simon Theatre).
• The Apple Tree (18. október 1966 – 25. nóvember 1967) – Adam/Kaptein Sanjar/Prinsinn Flip (Shubert Theatre).
• The Owl and the Pussycat(27. september 1965 – 27. nóvember 1965) – F. Sherman (Royale Theatre).

• The Owl and the Pussycate (18. nóvember 1964 – 25. september 1965) – F. Sherman (ANTA Playhouse).
• Cafe Crown (17. apríl 1964 – 18. apríl 1964) – Dr. Irving Gilbert (Martin Beck Theatre).
• Fair Game for Lovers (10. febrúar 1964 – 15. apríl 1964) – Benny (Cort Theatre).
• A Whisper in God´s Ear (11. október 1962 – 28. október 1962) – Howard Mayer (Cricket Theatre).
• Purlie Victorious (20. nóvember 1961 – 13. maí 1962) – Charley Cotchipee (Longacre Theatre).
• Purlie Victorious (28. september 1961 – 18. nóvember 1961) – Charley Cotchipee (Cort Theatre).
• Only in America (19. nóvember 1959 – 12. desember 1959) – Símamaðurinn (Cort Theatre).

Verðlaun og tilnefningar

Academy Awards verðlaunin

• 2005: Tilnefndur sem besti leikari í aukahlutverki fyrir The Aviator.

American Movie verðlaunin

• 1982: Verðlaun sem uppáhalds karlstjarnan.
• 1982: Tilnefndur sem besti leikari fyrir The Four Seasons.
• 1980: Verðlaun sem besti leikari fyrir The Seduction of Joe Tynan.

BAFTA verðlaunin

• 2005: Tilnefndur sem besti leikari í aukahlutverki fyrir The Aviator.
• 1991: Tilnefndur sem besti leikari í aukahlutverki fyrir Crimes and Misdemeanors.

Bodil verðlaunin

• 1982: Verðlaun fyrir bestu kvikmynd utan Evrópu fyrir The Four Seasons.

Directors Guild of America verðlaunin

• 1983: Verðlaun fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Where There´s a Will, There´s a War ásamt David Hawks og Cathy Kinsock fyrir MASH.
• 1982: Verðlaun fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Life You Save, The ásamt David Hawks og Cathy Kinsock fyrir MASH.
• 1978: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Comrades in Arms, Parts 1 and 2 ásamt Burt Metcalfe fyrir MASH.
• 1977: Verðlaun fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Dear Sigmund ásamt Ted Butcher, David Hawkes og Lisa Hallas-Gottlieb fyrir MASH.

Drama Desk verðlaunin

• 2005: Tilnefndur sem besti leikhópur í leikriti fyrir Glengarry Glen Ross.

Golden Apple verðlaunin

• 1979: Verðlaun sem karlstjarna ársins.
• 1974: Verðlaun sem karlstjarna ársins.

Golden Globe verðlaunin

• 1995: Tilnefndur sem besti leikari í míniseríu eða kvikmynd fyrir sjónvarp fyrir White Mile.
• 1983: Verðlaun sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1982: Verðlaun sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1982: Tilnefndur sem besti leikari í gaman/söngleikjamynd fyrir The Four Seasons.
• 1982: Tilnefndur fyrir besta kvikmyndahandritið fyrir The Four Seasons.
• 1981: Verðlaun sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1980: Verðlaun sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1979: Tilnefndur sem besti leikari í gaman/söngleikjamynd fyrir Same Time, Next Year.
• 1979: Tilnefndur sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1978: Tilnefndur sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1977: Tilnefndur sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1976: Verðlaun sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1975: Verðlaun sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1974: Tilnefndur sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1973: Tilnefndur sem besti leikari í gaman/söngleikjaseríu fyrir MASH.
• 1969: Tilnefndur sem upprennandi karlleikari fyrir Paper Lion.

Hasty Pudding Theatricals verðlaunin

• 1980: Verðlaun sem leikari ársins.

Humanitas verðlaunin

• 1980: Verðlaun í 30 mín flokknum fyrir MASH.
• 1977: Tilnefndur í 30 mín flokknum fyrir þáttinn Dear Sigmund fyrir MASH.

National Board of Review verðlaunin

• 1989: Verðlaun sem besti leikari í aukahlutverki fyrir Crimes and Misemeanors.

New York Film Critics Circle verðlaunin

• 1989: Verðlaun sem besti leikari í aukahlutverki fyrir Crimes and Misemeanors.

People´s Choice verðlaunin

• 1982: Verðlaun sem uppáhalds leikari í sjónvarpi.
• 1981: Verðlaun sem All-Around karlskemmtikraftur.
• 1981: Verðlaun sem uppáhalds leikari í sjónvarpi.
• 1980: Verðlaun sem All-Around karlskemmtikraftur.
• 1980: Verðlaun sem uppáhalds leikari í sjónvarpi.
• 1979: Verðlaun sem uppáhalds leikari í sjónvarpi.
• 1975: Verðlaun sem uppáhalds leikari í sjónvarpi, ásamt Telly Savalas.

Primetime Emmy verðlaunin

• 2009: Tilnefndur sem besti gestaleikari í gamanseríu fyrir 30 Rock.
• 2006: Verðlaun sem besti leikari í aukahlutverki í dramaseríu fyrir The West Wing.
• 2005: Tilnefndur sem besti leikari í aukahlutverki í dramaseríu fyrir The West Wing.
• 2001: Tilnefndur sem besti leikari í aukahlutverki í míniseríu eða kvikmynd fyrir Club Land.
• 2000: Tilnefndur sem besti gestaleikari í dramaseríu fyrir ER.
• 1994: Tilnenfndur sem besti leikari í aukahlutverki í míniseríu eða sérþætti fyrir And the Band Played On.
• 1983: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Goodbye,Farewell and Amen í MASH.
• 1983: Tilnenfndur sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1982: Verðlaun sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1982: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Where There´s Will, There´s a War í MASH.
• 1982: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Follies of the Living – Concerns of the Dead í MASH.
• 1981: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn The Life You Save í MASH.
• 1981: Tilnefndur sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1980: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Dreams í MASH.
• 1980: Tilnefndur sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1979: Verðlaun fyrir besta sjónvarpshandrit í gaman/söngleikjaseríu fyrir þáttinn Inga í MASH.
• 1979: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gaman/söngleikjaseríu fyrir þáttinn Dear Sis í MASH.
• 1979: Tilnefndur sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1978: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Comradees in Arms, Part 1 ásamt Burt Metcalfe í MASH.
• 1978: Tilnefndur sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1978: Tilnefndur sem besti leikari í drama/gamansérþætti fyrir Kill Me If You Can.
• 1978: Tilnefndur fyrir besta sjónvarpshandrit í gamanseríu fyrir þáttinn Fallen Idol í MASH.
• 1977: Verðlaun fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Dear Sigmund í MASH.
• 1977: Tilnefndur sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1977: Tilnefndur fyrir besta sjónvarpshandrit í gamanseríu fyrir þáttinn Dear Sigmund í MASH.
• 1976: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn The Kids í MASH.
• 1976: Tilnefndur sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1975: Tilnefndur fyrir bestu leikstjórn í gamanseríu fyrir þáttinn Bulletin Board í MASH.
• 1975: Tilnefndur sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1974: Verðlaun sem leikari ársins fyrir MASH.
• 1974: Verðlaun sem besti leikari í gamanseríu fyrir MASH.
• 1974: Tilnefndur sem besti leikari í drama fyrir 6 Rms Riv Vu.
• 1973: Tilnefndur sem besti leikari í aðalhlutverki í gamanseríu fyrir MASH.

Razzie verðlaunin

• 1993: Tilnefndur sem versti leikari í aukahlutverki fyrir Whispers in the Dark.

Screen Actors Guild verðlaunin

• 2006: Tilnefndur sem besti leikari í dramaseríu fyrir The West Wing.
• 2006: Tilnefndur sem besti leikhópur í dramaseríu fyrir The West Wing.
• 2005: Tilnefndur sem besti leikhópur í kvikmynd fyrir The Aviator.
• 2002: Tilnefndur sem besti leikari í sjónvarpsmynd/míniseríu fyrir Club Land.

Theatre World verðlaunin

• 1964: Verðlaun sem besti leikari fyrir Fair Game for Lovers.

Tony verðlaunin

• 2005: Tilnefndur sem besti leikari í leikriti fyrir Glengarry Glen Ross.
• 1992: Tilnefndur sem besti leikari í leikriti fyrir Jake´s Women.
• 1967: Tilnefndur sem besti leikari í leikriti fyrir The Apple Tree.

TV Land verðlaunin

• 2009: Verðlaun fyrir MASH ásamt Allan Arbus, William Christopher, Larry Gelbart, Mike Farrell, Jeff Maxwell, Burt Metcalfe, Gene Reynolds, David Ogden Stiers, Loretta Swit og Kellye Nakahara.
• 2003: Verðlaun sem klassíski sjónvarpslæknir ársins fyrir þáttinn Dr. Hawkeye Pierce.

Television Critics Association verðlaunin

• 2006: Tilnefndur fyrir framúrskarandi einstaklings afrek í dramaseríu fyrir The West Wing.

Writers Guild of America verðlaunin

• 2000: Valentine Davies verðlaunin.
• 1982: Tilnefndur fyrir besta gaman-sjónvarpshandritið fyrir The Four Seasons.

Heimildir

• Fyrirmynd greinarinnar var „Alan Alda“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 16. nóvember 2012.
• Alan Alda á IMDb
• Alan Alda á Internet Broadway Database síðunni
• Alan Alda á Internet Off-Broadway Database síðunni Geymt 11 október 2012 í Wayback Machine

Tenglar

• Alan Alda á IMDb
• Alan Alda á Internet Broadway Database síðunni
• Alan Alda á Internet Off-Broadway Database síðunni Geymt 11 október 2012 í Wayback Machine