Románico

Románico
Románico
Parolata en:
Regiono:
Quanto di parolanti:
Rango:
Klasifikuro:	• Konstruktita linguo  • Helpolinguo   • Esperanto    • Románico
Oficala stando
Oficala linguo en:
Regulata da:
Kodexi
ISO 639-1:	art
ISO 639-2:
ISO 639-3:	{{{Iso3}}}
Videz anke: – Linguaro

Románico (ne konfuzez kun Romanica) esas esperantido propozita da anonimo ye 1991 e multe influita dal Ido. La precipua diferi inter Románico ed Ido esas:

• Lua pluralo finesas per -s, lua verbi per -n;
• Lu havas lexiko rigoroze apogita sur la tarde vulgara Latina;
• Lu havas gramatiko simila ad la kreola;
• Lu havas specala artiklo definita (il) por indikar la tota klaso di substantivo: servar la hómino «servar la homo»; servar il hómino «servar la homaro»;
• Lu havas pronomo epicena por indikar nur la homi;
• Lu havas verbala sistemo quan on povas expresar sintezale ed anke analitikale.

Alfabeto e pronunco

a b c d e f g ĝ h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Omna la vokali, diftongi, e la majoritato de la konsonanti esas la sama kam sua equivalanti en Ido, ecepte:

• ĝ /dʒ/
• j /ʒ/

Quale en Ido, on acentizas omna vorto ye la prelasta silabo, ecepte l'infinitivo, quan on acentizas ye la lasta. Malgre to, on acentizas multa vorti ye la pre-prelasta silabo (exemple, ásino «asno»), e distingas tala vorti per supersigni.

Gramatiko

Same kam en Esperanto ed Ido, Románico esas linguo glutiniva, to esas ke lua lexiko konstruktesas per radiki nevariiva ad qui glutinesas afixi od altra radiki. La majoritato de afixi esas tre simila ad li di Ido. Un remarkinda ecepto esas la sufixo verbala -en, quo on uzas (kun la partikuli has, van, volde, e fay) por expresar irga tempo o modo: mi amen «me amas»; mi here amen «me hiere amis»; mi has amen «me amis»; mi van amen «me amos»; mi volde amen «me amus»; fay amen! «amez!».

Pronomi

Pronomi

	Singularo								Pluralo							Nedefinito
	1-ma	2-ma		3-ma					1-ma	2-ma	3-ma
		Familiaro	Formalo	Mask.	Fem.	Neut.	Omnagenro	Epiceno			Mask.	Fem.	Neut.	Omnagenro	Epiceno
Románico	mi	ti¹	vi	ili	eli	oli	li	hi	nos	vos	ilos	elos	olos	los	hos	oni
Ido	me	tu	vu	il(u)	el(u)	ol(u)	lu	—	ni	vi	ili	eli	oli	li	—	on(u)

¹ Rare uzata.

La posedali konstruktesas per glutinar -a, exemple mia «mea».

La pronomo hi indikas nur la homi: Esque la postalisto has konsignen la pako? Sik, hi has konsignen oli ye equista matino. «Ka la postisto livris la pako? Yes, ol (o lu) livris ol (o lu) ca-matine.»

Vortordino

La normala vortal ordino esas en Románico subjekto-verbo-komplemento, exemple Brutus has pugnaliĝen Julius «Brutus poniardagis Julius». Se on inversigas la vortordino, on anke inversigas la subjekto e la komplemento (Julius has pugnaliĝen Brutus «Julius poniardagis Brutus»), ecepte kande on utiligas la prepoziciono je por indikar la komplemento (Je Julius has pugnaliĝen Brutus «Brutus poniardagis Julius») od utiligas vorto questionala por indikar la subjekto (Qua has pugnaliĝen Julius? «Qua poniardagis Julius?») o komplemento (Qua Brutus has pugnaliĝen? «Quan poniardagis Brutus?»).

Exempli

Tri Anelos por il Albos sub celo stelosa, Sep por il Duerga reĝos en petra salono, Non por il Hóminos en sortos mortosa, Un por la Nigra Reĝo sur nigra trono, En la paeso di Mordor ube jacaden la Umbros. Un Anelo por gubernar los omna, Un Anelo por venifar los, Un Anelo por ad en ténebro raptar los et sklavifar los, En la paeso di Mordor ube jacaden la Umbros. Urukensa verso da J.R.R. Tolkien

Tri Ringi por l'Elfi sub cielo steloza, Sep por la Gnoma reji en petra salono, Non por la Homi en fati mortoza, Un por la Nigra Rejo sur nigra trono, En la lando di Mordor ube jacadas l'Ombri. Un Ringo por guvernar li omna, Un Ringo por venigar li, Un Ringo por ad-en tenebro raptar li e sklavigar li, En la lando di Mordor ube jacadas la Ombri. Urka verso da J.R.R. Tolkien

Extera ligili

• Aprensar Románico — La kompleta guidlibro di Románico. En la Angla.
• Blueprints for Babel: Románico — Komentaro e rezumo gramatikala di Románico. En la Angla.