Dagiti rehion ti Chile
.svg)
Ti Chile ket nabingbingay kadagiti 15 a rehion (iti Espaniol, regiones; bugbugtong región), ken isu dagitoy ti umuna nga agpang nga administratibo a pannakabingbingay. Ti tunggal maysa a rehion ket idauluan babaen ti maysa intendente (idutok babaen ti Presidente ti Chile, ken ti maysa a dagus a nabutosan a rehional a konseho (consejo regional).
Dagiti rehion ket nabingbingay kadagiti probinsia (ti makadua nga agpang nga administratibo a pannakabingbingay), iti tunggal maysa ket idauluan babaen ti gobernador nga idutok babaen ti Presidente. Adda dagiti 54 a dagup dagiti probinsia. Dagiti probinsia ket nabingbingay kadagiti komuna (ti maikatlo nga agpang nga administratibo a pannakabingbingay), nga iturayan babaen dagiti konseho ti munisipio.
Pannakainagan
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti tunggal maysa a rehion ket naikkan iti numeral iti Romano, ken sarunuen babaen ti maysa a nagan (kas ti IV Región de Coquimbo, ken mabasa a kas "maikapat a rehion ti Coquimbo" iti Espaniol). Idi napartuat ti rehional nga estruktura, dagiti numero ti Romano ket naikeddeng iti urnos nga agpangato manipud iti amianan aginggana iti abagatan, nga iti akin-amianan unay a rehion ket naikeddeng a kas I (umuna) ken ti akin-abagatan unay a rehion ket ti XII (maikasangapulo ket dua). Ti Rehion Metropolitano ti Santiago, a mabirukan iti tengnga ti pagilian ken ayan ti kapitolio ti pagilian iti Santiago, ket saan idi a nairaman iti daytoy nga isbangan iti pananginagan ken naikkan kadagiti inisial iti RM, para iti Región Metropolitana ("Rehion Metropolitanon" iti Espaniol). Iti pannakapartuat kadagiti rehion XIV iti abagatan ken ti XV iti amianan (saan anausar ti XIII) idi 2007, naperdi dagiti amianan-abagatan nga urnos ti numeral ti Romano.
Pakasaritaan ti rehional nga estruktura
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti adminstratibo a pannakabingbingay ti Chile ket napartuatda idi 1974 ken limitado kadagiti 13 a rehion (daytoy a pannakailimitado idi 2005 babaen ti reporma ti batay-linteg). Iti dati, ti Chile ket nabingbingay idi kadagiti 25 a probinsia, ken nabingbingay pay dagitoy kadagiti departamento, ken kalpasanna kadagiti komuna. Ti baro nga organisasion ti teritorio ket naisayangkat kadagiti paset nga adda dagiti immuna a "piloto a rehion" a nangrugi a naipataray idi 1974, ken naipadakkel daytoy a proseso iti Enero 1, 1976 kadagiti nabati a paset ti pagilian. Ti Rehion Metropolitano ti Santiago ket nangrugrugi a naipataray idi Abril 1980.
Idi Disiembre 2006, adda dagiti napartuat a dua a baro a rehion: ti akin-amianan a Rehion ti Arica y Parinacota, babaen ti panagala kadagiti dua nga akin-abagatan unay a probinsia manipud iti Rehion ti Tarapacá; ken Rehion ti Los Ríos iti abagatan, ken sakupen dagiti probinsia ti Valdivia, ti dati a parte ti Rehion ti Los Lagos, ken Ranco, ti dati a parte ti Valdivia.[1] Isuda a dua a rehion ket nagbalinda a naipataray idi Oktubre 2007.
Idi Agosto 2017, napartuat ti Rehion ti Ñuble manipud iti dati a Probinsia ti Ñuble ti Rehion ti Bío Bío. Ti daan a probinsia ket nabingbingay idi kadagiti tallo a baro a probinsia: ti Diguillín, Punilla, ken Itata. Ti kapitolionto ti baro a rehion ket ti Chillán. Daytoy ket agbalinto a maipataray intono Septiembre 2018.[2]
Listaan dagiti rehion
[urnosen | urnosen ti taudan]| Tekla[3][4] | Wagayway | Nagan (Ilokano/Espaniol) |
Kapitolio | Kalawa (km2) | Populasion (2015) |
Urnos manipud iti amianan aginggana iti abagatan |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 01 | 
|
Tarapacá Región de Tarapacá |
Iquique | 42,225.8 | 336,769 | 2 |
| 02 | 
|
Antofagasta Región de Antofagasta |
Antofagasta | 126,049.1 | 622,640 | 3 |
| 03 | 
|
Atacama Región de Atacama |
Copiapó | 75,176.2 | 312,486 | 4 |
| 04 | 
|
Coquimbo Región de Coquimbo |
La Serena | 40,579.9 | 771,085 | 5 |
| 05 | 
|
Valparaíso Región de Valparaíso |
Valparaíso | 16,396.1 | 1,825,757 | 6 |
| 06 | 
|
O'Higgins Región del Libertador General Bernardo O'Higgins |
Rancagua | 16,387 | 918,751 | 8 |
| 07 | 
|
Maule Región del Maule |
Talca | 30,296.1 | 1,042,989 | 9 |
| 08 | 
|
Bío Bío Región del Bío Bío |
Concepción | 37,068.7 | 2,114,286 | 10 |
| 09 | 
|
Araucanía Región de La Araucanía |
Temuco | 31,842.3 | 989,798 | 11 |
| 10 | 
|
Los Lagos Región de Los Lagos |
Puerto Montt | 48,583.6 | 841,123 | 13 |
| 11 | 
|
Aysén Región de Aysén del General Carlos Ibáñez del Campo |
Coihaique | 108,494.4 | 108,328 | 14 |
| 12 | 
|
Magallanes Región de Magallanes y de la Antártica Chilena |
Punta Arenas | 132,291.1 | 164,661 | 15 |
| 13 | 
|
Santiago Región Metropolitana de Santiago |
Santiago | 15,403.2 | 7,314,176 | 7 |
| 14 | 
|
Los Ríos Región de Los Ríos |
Valdivia | 18,429.5 | 404,432 | 12 |
| 15 | 
|
Arica ken Parinacota Región de Arica y Parinacota |
Arica | 16,873.3 | 239,126 | 1 |
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ "La Nación". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-09-20. Naala idi 2018-03-01.
- ^ https://www.leychile.cl/Navegar?idNorma=1107597&idParte=&idVersion=2018-09-06
- ^ "Regiones, Provincias y Comunas de Chile". Subsecretaria de Desarrollo Regional y Administrativo. Naala idi 19 November 2015.
- ^ "CODIGO UNICO TERRITORIAL" (PDF). Subsecretaria de Desarrollo Regional y Administrativo. Naala idi 19 Nobiembre 2015.
