Նիսիրոս

նիսիրոս
Կղզի
	նիսիրոս
	Νίσυρος
	Մանդրաքի (Նիսիրոսի նաւահանգիստը)
Երկիր	Յունաստան, էգէական ծով
Շրջան	Տոտեքանիսա
Տարածութիւն	41,263 քմ²
ԲԾՄ	698 մեթր
Բնակչութիւն	1008 մարդ (2011)
Կը գտնուի ափին	Էգէական Ծով
Ժամային գօտի	UTC 2 եւ UTC 3։00
Հեռախօսային ցուցանիշ	22420
Փոստային ցուցանիշ	85303
Պաշտօնական կայքէջ	nisyros.gr

Նիսիսրոս (յուն․՝ Νίσυρος), հարաւային Էգէականի հրաբխային կղզի, Տոտեքանիսա։ Կը գտնուի Ռոտոսին հիւսիս-արեւմուտքը, Քոս, Թիլոս եւ Ասթիփալէա կղզիներուն միջեւ։^[1] ^[2]

Ընդհանուր տեղեկութիւններ

Աշխարհագրութիւն

Նիսիրոս հրաբխային կղզի է եւ մաս կը կազմէ հարաւային Յունաստանի հրաբխային գօտիին։ Առաջին ընդծովեայ պայթումները տեղի ունեցած են 150000 տարի առաջ։ Սակայն հրաբխային գլխաւոր աշխուժութիւնը կատարուած է 40000 - 10000 տարիներ առաջ։ ^[3] ^[4]

Կղզին կը բաղկանայ հրաբխային լեռներէ։ Ունի 5 հրաբերաններ։ Անոր կեդրոնը կը գտնուի 4 քլ․ տրամագիծով քալտերան, որուն մէջ կը գտնուի աշխարհի ջրաջերմական ամենամեծ հրաբերանը՝ Սթեֆանոս (300 մեթր տրամագիծ)։ Հրաբխային վերջին ժայթքումը տեղի ունեցաւ 1888-ին եւ այժմ կղզիին վրան կան գործօն ծխաններ։ Նիսիրոսի կեդրոնը կը բարձրանայ խանձաքար մը (700 մ․)՝ կղզիին ամենաբարձր կէտը։

Շնորհիւ հրաբխային գործունէութեան, Նիսիրոս ջերմուկներ ունի, որոնց ջուրի ջերմաստիճանը 30° - 60° C է։ Գլխաւոր ջերմուկներն են Փալի եւ Լութրա։^[5] ^[6]

Վարչական

Նիսիրոսի տարածութիւնն է 41 քլ․², իսկ բնակչութեան թիւը՝ 1 008։ Մայրաքաղաքն է Մանդրաքի (660 բնսկիչ)։ Մնացեալ գլխաւոր բնակավայրերն են՝ Լութրա (16), Էպորիոս (27), Փալի (239), Նիքեա (61)։ Նաեւ անոր քաղաքապետութեան մաս կը կազմեն կղզիակներ Եալի (21), Քանտելիուսա (փարոսի դեր կատարող), Այիոս Անտոնիոս, Սթրոկիլի, Փահեա եւ Փերղուսա։ ^[7] ^[8]

Տնտեսութիւն

Բնակիչները կը զբաղին երկրագործութեամբ, ձկնորսութեամբ եւ զբօսաշրջիկութեամբ։ Չեչաքարի շահագործումը կղզիին գլխաւոր եկամուտն է։

Պատմական ակնարկ

Դիցաբանութիւն

Ըստ յունական դիցաբանութեան, կղզին կը ծագի Հսկաներուն կռիւին (Γιγαντομαχία) ժամանակ։ Երբ Ողիմպոսի աստուածները կը հալածէին Հսկաները, հսկայ Փոլիվիոթիս լողալով կը ճեղքէ Էգէականը եւ հազիւ հասած Քոսի բացերը, Փոսիտոնաս աստուածը հետեւելով Զեւսին հրահանգին՝ անհետացնել Փոլիվիոթիսը, իր եռաժանիով Քոսէն մաս մը կ՛ առնէ եւ հսկային վրայ նետելով զայն կը ջախջախէ։ Այդ հողակտորը Նիսիրոս կը կոչուի։

Պատմութիւն

Նիսիրոս անունը նախապատմական է։ Հիթիթներուն արձանագրութիւններուն մէջ Ասորիներուն երկիրը Նիսիրղիա կը կոչուի․ կ՛ ենթադրուի թէ կղզիէն գաղթականներ հոն հաստատուած են։ Նիսիրոսին պատմութիւնը կը հետեւի Տոտեքանիսայի պատմութեան։