վահան
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [vɑˈhɑn]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ վահան
վանկեր՝ վա•հան
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Փոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. ավեստերեն vərəθa «վահան»։
Գոյական
- ռազմիկի ձեռքի պաշպանողական զենք, սովորաբար մետաղից կամ փայտից (նաև կաշվից), սառը հարվածից պաշպանելու համար (պատմ․)
- մետաղյա թերթերից կամ տախտակներից պատրաստված հարմարանք, կրակային միջոցները պաշպանելու համար տախտակյա կամ ճյուղերից հյուսված հարմարանք (ռազմ․)
- ճանապարհները (երկաթուղին, խճուղին և այլն) ձյունահոսքից, ավազից և այլն պաշպանելու համար (երկթղ.)
- հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների անցքերը փակելու հարմարանք, հարթ տախտակի ձևով փական (հիդր.)
- վրան զինանշան պատկերված ասպար
- տախտակ, որի վրա ամրացվում, փակցվում է որևէ բան (ցուցանմուշ, լրագիր և այլն)
- մարմարյա կամ փայտյա, քարե և այլն տախտականման հարմարնք, էլեկտրական սարքերը, չափից հարմարանքները և այլն ամրացնելու համար (տեխ․)
- թունել հորատացնելու ժամանակ փլվածքներիցպաշպանվելու կառուցվածք (տեխ․)
- նույն է՝ էկրան (տեխ․)
- պատի, միջնորմի, ծածկի և այլն հավաքովի մաս, պատել (շին.)
- հրաձգության վարժական թիրախ կամ թիրախը փակցնելու տախտակ (ռազմ․)
- այն տախտակը, որին ամրացված է բասկեբոլի ցանց (մարզ.)
- էլեկտրամագնիսակն կամ լուսային ազդանշաներով տախտակինման հարմարանք, որի վրա գրվում է (լուսային) կամ ցուցադրվում պահանջոց ցուցանիշները ◆ հարված… վահանների վրա՝ հաշիվը՝ 1:1: (Գ. Բորյան) (փխբ․)
- որոշ կենդանիներ մարմինը պատող ամուր պատյան, զրահ (փխբ․)
- պաշպանող հարգամանք, միջոց, պաշպանություն ◆ Սերդ վահան է ինձ այս ժամին: (Գ. Բորյան) (տեխ․)
- այն տեղը (սեղան, խցիկ և այլն), որտեղ կենտրոնացված են որևէ բանի աշխատանքը ղեկվարելու սարքերը, պուլտ ◆ Տիեզերանավի կառավարման վահան
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- ասպար, ասպիր, կմբա (սառը զենքի պաշպանվելու մետաղե, փայտե կամ կաշվե հարմարանք) (պատմ․)
- փական (հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների անցքերը փակելու հարմարանք, հարթ տախտակի ձևով փական) (տեխ․)
- տախտակ (վրան զանազան բաներ փակցնելու բաներ)
- պանել (պատի, միջնորմի, ծածկի և այլն հավաքովի մաս) (շին.)
- տե՛ս թիրախ
- տե՛ս լուսատախատակ
- վահանակ, վահանակ, կառավարակետ (պուլտ, աշխատանքը ղեկավարելու կետ) (տեխ․)
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- վահանի վրա (վահանին) առնել, բարձրացնել - փառաբանել, գովաբանել, մեծարել
- վահան վերցնել - կռվի ելնել, պատերազմի դուրս գալ, համարձակվել
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | վահան(ը) | վահաններ(ը) |
| Սեռ. | վահանի | վահանների |
| Տր. | վահանի(ն) | վահանների(ն) |
| Հայց. | վահան(ը) | վահաններ(ը) |
| Բաց. | վահանից | վահաններից |
| Գործ. | վահանով | վահաններով |
| Ներգ. | վահանում | վահաններում |
Թարգմանություններ
[խմբագրել]Թարգմանություն
|
|
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Վահան (զինատեսակ): |