ArmSCII
ArmSCII — Armenian Standard Code for Information Interchange, ՏՓԿՀՀ, Տեղեկատվության Փոխանակման Կոդի Հայկական Հիմնօրինակ, ստեղծվել է Հայաստանի մասնագետների համանուն նախաձեռնող խմբի կողմից 1987 թ․[1]:
ArmSCII-ն տեղեկատվական ոլորտում հայերեն տառեր և նշաններ օգտագործելու համար ստեղծված կոդավորման ստանդարտ է, որն օգտագործվել է մինչև Յունիկոդի ներդրումը։ Անգլերեն հապավումը կարդացվում է Armenian Standard Code for Information Interchange, որը հեղինակները թարգմանել են Տեղեկատվության Փոխանակման Կոդի Հայկական Հիմնօրինակ (Ստանդարտ)։ Այն ստեղծվել է 1987 թ․-ին հասարակական հիմունքների վրա կազմակերպված նախաձեռնող խմբի կողմից։ Թեթևակի լրամշակման է ենթարկվել 1991 թվականին։ Վերջնականապես պետության կողմից հաստատվել է Հայաստանի Ստանդարտների Ազգային Ինստիտուտի կողմից 1997 թվականի հուլիսի 4-ին։
Կոդավորման համար օգտագործվում է 6, 7 կամ 8 բիթ։ Հայաստանի տեղեկատվական ոլորտում մեծ տարածում է ստացել 8 բիթանոց տարբերակը, ArmSCII-8 անվանումով։ Ժողովրդի շրջանում այն ունի բազմաթիվ անուններ․ Արմսքի, ԱՆՍԻ և Արիալ Արմենիան։ Վերջինս թյուրիմացության հետևանք է, երբ կոդավորումը շփոթվում է տառատեսակի (ֆոնտ) հետ։
ArmSCII ստանդարտի կոդավորումները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ընդունվել են հիմնականում այս 3 տարբերակները[2]՝
- ArmSCII-7 նկարագրված է ՀՍՏ 34.005-ում, 7 բիթանոց կոդավորում է առանց լատինական տառերի
- ArmSCII-8 նկարագրված է ՀՍՏ 34.002-ում, 8 բիթանոց, լատինական տառերը գտնվում են իրենց ստանդարտ տեղում
- ArmSCII-8A նկարագրված է ՀՍՏ 34.002-ում, այլընտրանքային 8 բիթանոց, լատինական տառերը գտնվում են իրենց ստանդարտ տեղում, պահպանված է նաև կեղծգրաֆիկան (պսևդոգրաֆիկա)
ArmSCII-7
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՀՍՏ 34.005։1997 (ArmSCII-7) | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
x0 | x1 | x2 | x3 | x4 | x5 | x6 | x7 | x8 | x9 | xA | xB | xC | xD | xE | xF | |
0x | չօգտագործված | |||||||||||||||
1x | ||||||||||||||||
2x | SP | ֍ | և / § | ։ | ) | ( | » | « | ― | · | ՝ | , | ‐ | ֊ | … | ՜ |
3x | ՛ | ՞ | Ա | ա | Բ | բ | Գ | գ | Դ | դ | Ե | ե | Զ | զ | Է | է |
4x | Ը | ը | Թ | թ | Ժ | ժ | Ի | ի | Լ | լ | Խ | խ | Ծ | ծ | Կ | կ |
5x | Հ | հ | Ձ | ձ | Ղ | ղ | Ճ | ճ | Մ | մ | Յ | յ | Ն | ն | Շ | շ |
6x | Ո | ո | Չ | չ | Պ | պ | Ջ | ջ | Ռ | ռ | Ս | ս | Վ | վ | Տ | տ |
7x | Ր | ր | Ց | ց | Ւ | ւ | Փ | փ | Ք | ք | Օ | օ | Ֆ | ֆ | ՚ |
ArmSCII-8
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՀՍՏ 34.002։1997 (ArmSCII-8) | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
x0 | x1 | x2 | x3 | x4 | x5 | x6 | x7 | x8 | x9 | xA | xB | xC | xD | xE | xF | |
0x | չօգտագործված | |||||||||||||||
1x | ||||||||||||||||
2x | SP | ! | " | # | $ | % | & | ' | ( | ) | * | , | - | . | / | |
3x | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | : | ; | < | = | > | ? |
4x | @ | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O |
5x | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z | [ | \ | ] | ^ | _ |
6x | ` | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o |
7x | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z | { | | | } | ~ | |
8x | չօգտագործված | |||||||||||||||
9x | ||||||||||||||||
Ax | NB SP |
֍ | և / § | ։ | ) | ( | » | « | ― | · | ՝ | , | ‐ | ֊ | … | ՜ |
Bx | ՛ | ՞ | Ա | ա | Բ | բ | Գ | գ | Դ | դ | Ե | ե | Զ | զ | Է | է |
Cx | Ը | ը | Թ | թ | Ժ | ժ | Ի | ի | Լ | լ | Խ | խ | Ծ | ծ | Կ | կ |
Dx | Հ | հ | Ձ | ձ | Ղ | ղ | Ճ | ճ | Մ | մ | Յ | յ | Ն | ն | Շ | շ |
Ex | Ո | ո | Չ | չ | Պ | պ | Ջ | ջ | Ռ | ռ | Ս | ս | Վ | վ | Տ | տ |
Fx | Ր | ր | Ց | ց | Ւ | ւ | Փ | փ | Ք | ք | Օ | օ | Ֆ | ֆ | ՚ |
ArmSCII-8A
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՀՍՏ 34.001։1997 (ArmSCII-8A) | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
x0 | x1 | x2 | x3 | x4 | x5 | x6 | x7 | x8 | x9 | xA | xB | xC | xD | xE | xF | |
0x | չօգտագործված | |||||||||||||||
1x | ||||||||||||||||
2x | SP | ! | " | # | $ | % | & | ' | ( | ) | * | , | - | . | / | |
3x | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | : | ; | < | = | > | ? |
4x | @ | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O |
5x | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z | [ | \ | ] | ^ | _ |
6x | ` | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o |
7x | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z | { | | | } | ~ | |
8x | Ա | ա | Բ | բ | Գ | գ | Դ | դ | Ե | ե | Զ | զ | Է | է | Ը | ը |
9x | Թ | թ | Ժ | ժ | Ի | ի | Լ | լ | Խ | խ | Ծ | ծ | Կ | կ | Հ | հ |
Ax | Ձ | ձ | Ղ | ղ | Ճ | ճ | Մ | մ | Յ | յ | Ն | ն | Շ | շ | « | » |
Bx | չօգտագործված | |||||||||||||||
Cx | ||||||||||||||||
Dx | չօգտագործված | ֍ | ֊ | … | ՞ | |||||||||||
Ex | Ո | ո | Չ | չ | Պ | պ | Ջ | ջ | Ռ | ռ | Ս | ս | Վ | վ | Տ | տ |
Fx | Ր | ր | Ց | ց | Ւ | ւ | Փ | փ | Ք | ք | Օ | օ | Ֆ | ֆ | ՚ | NB SP |
Հայերենի գրանշաններ Յունիկոդում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայերենի տառեր և կետադրական նշաններ Յունիկոդում | ||||||||||||||||
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
U 053x | Ա | Բ | Գ | Դ | Ե | Զ | Է | Ը | Թ | Ժ | Ի | Լ | Խ | Ծ | Կ | |
U 054x | Հ | Ձ | Ղ | Ճ | Մ | Յ | Ն | Շ | Ո | Չ | Պ | Ջ | Ռ | Ս | Վ | Տ |
U 055x | Ր | Ց | Ւ | Փ | Ք | Օ | Ֆ | ՙ | ՚ | ՛ | ՜ | ՝ | ՞ | ՟ | ||
U 056x | ՠ | ա | բ | գ | դ | ե | զ | է | ը | թ | ժ | ի | լ | խ | ծ | կ |
U 057x | հ | ձ | ղ | ճ | մ | յ | ն | շ | ո | չ | պ | ջ | ռ | ս | վ | տ |
U 058x | ր | ց | ւ | փ | ք | օ | ֆ | և | ֈ | ։ | ֊ | ֍ | ֎ | ֏ | ||
U 201x | ‐ | ― | ||||||||||||||
U 202x | ․ | … | ||||||||||||||
Հայերենի կրճատագրեր Յունիկոդում | ||||||||||||||||
U FB1x | ﬓ | ﬔ | ﬕ | ﬖ | ﬗ | |||||||||||
Էմոջի | ||||||||||||||||
U 1F1E6 U 1F1F2 | 🇦🇲 |
Ծանոթագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ ArmSCII-ի ստեղծման պատմություն, 1987-2012, Հայերեն համակարգեր - արդեն 25 տարեկան, Վահրամ Մխիթարյան, ԵՊՀ, ապրիլի 20, 2012
- ↑ ԳՈՐԾՈՂ ՍՏԱՆԴԱՐՏՆԵՐ, ՆԱԽԱԳԾԵՐ ԵՒ ԱՅԼ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ, Տեղեկատվության Փոխանակման Կոդի Հայկական Հիմնօրինակ (Ստանդարտ)