Ֆերենց Մորա

Ֆերենց Մորա; հունգ.՝ Móra Ferenc
Ծնվել է	հուլիսի 19, 1879
Ծննդավայր	Կիշկունֆելեդհազա, Բաչ-Կիշկուն, Հունգարիա
Վախճանվել է	փետրվարի 8, 1934 (54 տարեկան)
Վախճանի վայր	Սեգեդ, Հունգարիա
Գերեզման	Q54580163?
Մասնագիտություն	գրող, մանկագիր, լրագրող, թանգարանագետ և վիպասան
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Կրթություն	Բուդապեշտի համալսարան (1900) և Móra Ferenc Secondary School? (1897)
Ուշագրավ աշխատանքներ	Q1108748?, Q775504?, Rab ember fiai? և Q113371387?
Ամուսին	Ferencné Móra?
	Ferenc Móra Վիքիպահեստում

Ֆերենց Մորա (հունգ.՝ Móra Ferenc, հուլիսի 19, 1879(1879-07-19)^[1], Կիշկունֆելեդհազա, Բաչ-Կիշկուն, Հունգարիա - փետրվարի 8, 1934(1934-02-08)^[1], Սեգեդ, Հունգարիա^[2]), հունգարացի վիպասան, ժուռնալիստ, հնագետ, թանգարանային գործի մասնագետ։ Համարվում է հունգար խոշորագույն գրողներից մեկը։

Կենսագրություն

Ֆերենց Մորան ծնվել ու մեծացել է գյուղացիական աղքատ ընտանիքում. հայրը գյուղական դերձակ էր, մայրը՝ հացթուխ։ Վաղ մանկական հասակից արդեն մտավոր արտակարգ ունակություններ է դրսևորել, բայց ընտանիքի նյութական վատ վիճակի պատճառով դժվարությամբ է դպրոցական կրթություն ստացել։

Այդուհանդերձ՝ կարողացել է դպրոցից հետո էլ ընդունվել Բուդապեշտի համալսարան, որն ավարտել է աշխարհագրության ու պատմության մասնագետի որակավորումով։ Մի տարի ուսուցչություն է արել Վաշ գավառի Ֆելշյոլյովյո գյուղի դպրոցում, սկսել է գրքեր գրել, հիմնականում՝ պատանի ընթերցողների համար։ 1913-1919 թթ. եղել է Սեգեդում լույս տեսնող «Szegedi Napló» թերթի գլխավոր խմբագիրը, իսկ այնուհետև՝ մինչև իր կյանքի ավարտը՝ մշտական աշխատակիցը (ի դեպ, այդ թերթը Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին զերծ է մնացել շովինիստական քարոզչությունից)։

Ժուռնալիստական իր ստեղծագործություններում Ֆերենց Մորան հաճախ սուր քննադատության է ենթարկել ռեգենտ Միկլոշ Հորտիին, և այդ ընդդիմադիր կեցվածքի պատճառով էլ Մորայի «Հաննիբալի համբարձումը» (Hannibál feltámasztása) վեպի տպագրությունը անընդհատ հետաձգվել է (երկը լույս է տեսել հեղինակի մահից հետո՝ 1955 թվականին, և այն էլ՝ խիստ գրաքննության ենթարկված)։

1904 թվականից Մորան ժուռնալիստական ու գրական աշխատանքին զուգահեռ՝ գործունեություն է ծավալել թանգարանային գործի ասպարեզում. աշխատել է Սեգեդ քաղաքի և Չոնգրադ շրջանի համակցված գրադարան-թանգարանում, որի տնօրեն է նշանակվել 1917 թվականին^[5] և այդ պաշտոնը վարել մինչև իր մահը։ Ներկայումս թանգարանը կրում է նրա անունը^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]։

Երկերի ընտրանի

Az aranyszőrű bárány «Ոսկե գեղմ», (պոեմ, Szeged, 1902)
Rab ember fiai «Ստրուկի զավակները» (Budapest, 1909)
Mindenki Jánoskája «Փոքրիկ Յանոշը, որ բոլորինն էր» (Budapest, 1911)
Csilicsali Csalavári Csalavér (Budapest, 1912)
Filkó meg én «Ֆիլկոն ու ես» (Budapest, 1915)
Kincskereső kis ködmön «Գանձեր որոնող փոքրիկ բաճկոնակը» (Budapest, 1918)
Dióbél királyfi «Ընկույզիկ արքայազնը» (Budapest, 1922)
A festő halála «Նկարչի մահը» (Будапешт, 1921, հետագայում վեպը հրատարակվել է Négy apának egy leánya «Չորս հայր, մեկ դուստր» վերնագրով)
Georgikon «Գեորգիկներ» (պոեմ, Budapest, 1925)
Nádihegedű «Եղեգնյա ջութակ» (Budapest, 1927)
Ének a búzamezőkről «Ցորենի արտերի երգը» (վեպ, Budapest, 1927)
Beszélgetés a ferdetoronnyal «Զրույց ընկնող աշտարակի հետ» (Budapest, 1927)
Véreim «Իմ սերունդներին» (Budapest, 1927)
Sokféle «Ուրիշը» (Budapest, 1927)
Egy cár, akit várnak «Ցանկությունների արքան» (Budapest, 1930)
Aranykoporsó «Ոսկե դագաղ» (պատմավեպ, Budapest, 1932)
Daru-utcától a Móra Ferenc-utcáig «Կռունկի փողոցից Ֆերենց Մորայի փողոց» (ինքնակենսագրություն, Budapest, 1934)
Utazás a földalatti Magyarországon «Ստորգետնյա Հունգարիայի համայնապատկերը» (Budapest, 1935)
Parasztjaim «Համագյուղացիներիս» (Budapest, 1935)
Dióbél királykisasszony «Արքայադուստր Ընկույզիկը» (Budapest, 1935)
Napok, holdak, elmúlt csillagok «Արևներ, Լուսիններ, մարած աստղեր» (Budapest, 1935)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119049031 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ https://adt.arcanum.com/hu/view/ELTE_Almanach_1899/?query="Móra Ferencz"&pg=79&layout=s
↑ ^4,0 ^4,1 http://szegedfolyoirat.sk-szeged.hu/2024/03/01/apro-ferenc-mora-neje-walleshausen-ilona/
↑ После смерти прежнего директора Иштвана Тёмёркени (Tömörkény).
↑ Hírek
↑ MUSEUM.HU — Home Page
↑ Szeged Megyei Jogú Város Polgármesteri Hivatala
↑ Magyarország a hálón — vendégváró.hu Արխիվացված 2005-08-25 Wayback Machine
↑ «Móra Ferenc Múzeum». Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 13-ին.
↑ «Múzeum - Móra Ferenc Múzeum - Museum.hu». Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 13-ին.
↑ Szeged Megyei Jogú Város Polgármesteri Hivatala
↑ Magyarország a hálón - vendégváró.hu Արխիվացված 2005-08-25 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆերենց Մորա» հոդվածին։

[_a9d303caee9494de-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_39113af7d453be51-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119049031 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_dd96953bfcb40715-3] ttps://adt.arcanum.com/hu/view/ELTE_Almanach_1899/?query="Móra Ferencz"&pg=79&layout=s

[_8a41d6f7e6c603e7-4] 4,0 ^4,1 http://szegedfolyoirat.sk-szeged.hu/2024/03/01/apro-ferenc-mora-neje-walleshausen-ilona/

[5] После смерти прежнего директора Иштвана Тёмёркени (Tömörkény).

[6] Hírek

[7] MUSEUM.HU — Home Page

[8] Szeged Megyei Jogú Város Polgármesteri Hivatala

[9] Magyarország a hálón — vendégváró.hu Արխիվացված 2005-08-25 Wayback Machine

[10] «Móra Ferenc Múzeum». Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 13-ին.

[11] «Múzeum - Móra Ferenc Múzeum - Museum.hu». Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 13-ին.

[12] Szeged Megyei Jogú Város Polgármesteri Hivatala

[13] Magyarország a hálón - vendégváró.hu Արխիվացված 2005-08-25 Wayback Machine

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]