Օրփևս (ֆիլմ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Օրփեոս (այլ կիրառումներ)
 ֆր.՝ Orphée | |
|---|---|
.jpg) | |
| Երկիր | Ֆրանսիա |
| Ժանր | ֆենթեզի ֆիլմ և դրամա |
| Թեմա | Օրփեոս[1] |
| Թվական | 1950 |
| Լեզու | ֆրանսերեն |
| Ռեժիսոր | Ժան Կոկտո |
| Պրոդյուսեր | André Paulvé? |
| Սցենարի հեղինակ | Ժան Կոկտո |
| Դերակատարներ | Ժան Մարե, Ֆրանսուա Պերիե, Ժուլիետ Գրեկո, Մարիա Կազարես, Ռոժե Բլան, Ժան-Պիեռ Մելվիլ, Ժան-Պիեռ Մոկի, Ժակ Դոնիոլ-Վալկրոզ, Մարի Դեա, Էդուրարդ Դերմի, Անրի Կրեմյո, Ժակ Վարան, Պիեռ Բերտին և Ռընե Վորմ |
| Օպերատոր | Նիկոլա Այե |
| Երաժշտություն | Ժորժ Օրիկ |
| Պատմվածքի վայր | Փարիզ |
| Նկարահանման վայր | Փարիզ |
| Տևողություն | 95 րոպե |
«Օրփևս» (ֆր.՝ Orphée), Ժան Կոկտոյի սյուրռեալիստական կինոֆանտազիան (1950 թ.), որն ստեղծվել է Օրփևսի առասպելի հիման վրա։ «Օրփևսյան եռերգություն» ֆիլմաշարի երկրորդ մասն է (եռերգության մեջ են մտնում նաև «Պոետի արյունը» (1930 թ.) և «Օրփևսի կտակը» (1960 թ.) ֆիլմերը)։ Ֆիլմի հիմքում ընկած է Կոկտոյի համանուն պիեսը՝ գրված 1926 թվականին։
Սյուժե
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նշանավոր պոետի և ամբոխի կուռք Օրփևսը և ինչ-որ սև հագնված արքայադուստր սրճարանում ականատես են լինում բազմամարդ մի ծեծկռտուքի։ Ոստիկանության ժամանումից հետո երիտասարդ պոետ Սեժեստին, չգիտես որտեղից հայտնված մոտոցիկլետավարը խփում գցում է գետնին։ Օրփևսն ու արքայադուստրը Սեժեստի անշնչացած մարմինը տեղափոխում են քաղաքից դուրս գտնվող առանձնատուն, որտեղ նա արքայադստեր հպումից անբացատրելի կերպով կենդանանում է։
Հաջորդ առավոտյան Օրփևսը մեքենայի մեջ ռադիոընդունիչով սկսում է տարօրինակ, անկապակից հաղորդագրություններ ստանալ։ Նրան թվում է, որ դրանք մեծագույն պոեզիայի թանկարժեք կտորներ են։ Հույս ունենալով, որ կկարողանա վերականգնել կորցրած ներշնչանքը, մոռանում է երիտասարդ կնոջը՝ Եվրդիկիեին, և ամբողջ օրն անցկացնում է ավտոտնակում՝ գրառելով հաղորդագրությունները։ Ավելի ուշ, սակայն, պարզ է դառնում, որ դրանք երիտասարդ պոետ Սեժեստի բանաստեղծություններից հատվածներ են։ Երբ Օրփևսը դրանք հրատարակում է իբրև իր բանաստեղծությունները, նրան մեղադրում են գրագողության մեջ։
Ընդ որում, գիշերները, երբ Օրփևսը քնած է լինում, նրան սենյակում այցելության է գալիս խորհրդավոր արքայադուստրը։ Նա ինը՝ Մահն է, իսկ հայելին այն շքամուտքն է, որով նա դուրս է գալիս մարդկանց աշխարհ և հեռանում նրանցից։ Ի վերջո, մարդ միայն այն ժամանակ է հասկանում, որ ծերանում է, երբ նայում է հայելու մեջ։ Ըստ երևույթին՝ հենց նրա հրամանով է Սեժեստն իր բանաստեղծությունները թելադրում Օրփևսին։ Արքայադստերն ուղեկցում է Էրտեբիզ անունով վարորդը։ Ինչ-որ ժամանակ նա մարդ է եղել, բայց մեռել է․ Օրփևսին տանն այցելելու ընթացքում նա սիրահարվում է Եվրիդիկեին։
Անդրաշխարհային էակների սերը մահկանացուների նկատմամբ հղի է ողբերգությամբ։ Սիրելի էակին միավորվելու միակ միջոցը այն աշխարհ ուղարկելն է։ Այդպիսի եզրակացության է գալիս արքայադուստրը և Օրփևսի տուն է ուղարկում իր մոտոցիկլավարներին։ Ճակատագրական սխալի արդյունքում նրանք անիվների տակ են գցում Եվրիդիկեին։ Խախտելով լռության երդումը՝ Էրտեբիզն Օրփևսին հայելու միջով տանում է անդրհայելային այնկողմնային աշխարհ՝ կնոջ որոնելու համար։ Այստեղ նրանք ներկա են գտնվում անսովոր մի դատավարության։
Մեղադրյալն ինքը՝ Մահն է։ Բարձրագույն ուժերը (ներկայացված Ֆրանսիային հատուկ ռազմական ժամանակների տրիբունալի տեսքով) նրան մեղադրում են նրանում, որ նա թույլ է տվել զգացմունքի և պարտականության խառնաշփոթ, որ Օրփևսի նկատմամբ սիրուց ժամանակից շուտ է մարդուն զրկել կյանքից։ Դրա համար նրան սպասվում է սարսափելի պատիժ։ Օրփևսը վերցնում է Եվրիդիկեին և վերադառնում է տուն։ Որպեսզի նա՝ Եվրիդիկեն, կենդանի մնա, Օրփևսը չպետք է այդուհետ նրան նայի։
Օրփևսի և Եվրիդիկեի կյանքը դառնում է անտանելի․ Օրփևսի հայտնվելու ժամանակ Եվրիդիկեն ստիպված է մի սենյակից մյուսը փախչել կամ էլ թաքնվել սեղանի տակ։ Մի անգամ նրանց հայացքները հանդիպում են ավտոմեքենայի հայելու մեջ․․․ Տեսաֆիլմի ավարտը լավատեսական է։ Օրփևսն ու Եվրիդիկեն արթնանում են և միմյանց ասում, որ տարօրինակ երազ են տեսել։ Եվրիդիկեն երեխայի է սպասում։
Տեխնիկական անձնագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Վերնագիրը՝ Օրփևս
- Բեմադրիչ՝ Ժան Կոկտո
- Կինոսցենարը՝ Ժան Կոկտո
- Նկարահանումը՝ Նիկոլա Այե
- Դեկորները՝ Ժան դ՛Օբոն
- Զգեստավորումը՝ Մարսել Էսկոֆիե
- Օգնական բեմադրիչ՝ Կլոդ Պինոտո
- Հնչյունայինը՝ Պիեռ-Լուի Կալվե
- Երաժշտությունը՝ Ժորժ Օրիկ
- Մոնտաժը՝ Ժակլին Սադու[2]
- Բեմադրումը՝ Անդրե Պոլվե
- Ստեղծման երկիրը՝ Ֆրանսիա
- Լեզուն՝ Ֆրանսերեն
- Ձևաչափը՝ Սև-սպիտակ
- Ժանրը՝ դրամա
- Տևողությունը՝ 95 րոպե։
Դերերում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ժան Մառե — Օրփեուս
- Ֆրանսուա Պերյե — Էռտեբիզ
- Մարիա Կազարես — արքայադուստր Մահ
- Մարի Դեա — Եվրիդիկե
- Անրի Կրեմյո — խմբագիր
- Ռոժե Բլան — պոետ
- Էդուար Դերմի — Ժակ Սեժեստ
- Ժուլիետ Գրեկո — Ագլաոնիկե
- Էդուար Դերմի — Սեժեստ
- Անդրե Կարնեժ — դատավոր
- Ռընե Վորմ — դատավոր
- Ժակ Վերնան — դատավոր
- Պիեռ Բերտան — կոմիսար
Պարգևներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ֆիլմն առաջադրվել է BAFTA անվանակարգի մրցանակաբաշխությանը՝ «Լավագույն ֆիլմ» կատեգորիայի ներքո 1951 թվականին։