Վիտտորե Կարպաչչո

Վիտտորե Կարպաչչո; իտալ.՝ Vittore Carpaccio
Ծնվել է	1465
Ծննդավայր	ենթդ․ Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն
Վախճանվել է	1526[…] կամ ոչ վաղ քան 1525 և ոչ ուշ քան 1526
Մահվան վայր	Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն
Քաղաքացիություն	Վենետիկի հանրապետություն
Մասնագիտություն	նկարիչ և գծանկարիչ
Ժանր	դիմապատկեր
Թեմաներ	գեղանկարչություն
Ուշագրավ աշխատանքներ	The Dream of St. Ursula?, Two Venetian Ladies?, Miracle of the Holy Cross at the Rialto Bridge?, Portrait of a Knight? և Legend of Saint Ursula?
Զավակներ	Բենեդետտո Կարպաչչո
	Vittore Carpaccio Վիքիպահեստում

Վիտտորե Կարպաչչո (Carpaccio, 1465^[1], ենթդ․ Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն^[2]^[3] - 1526^[4]^[5]^[6]^[…] կամ ոչ վաղ քան 1525 և ոչ ուշ քան 1526, Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն^[7]), իտալացի նկարիչ։

Կենսագրություն

Վաղ Վերածննդի կերպարվեստի վենետիկյան դպրոցի ներկայացուցիչ։ Սովորել է Ջենտիլե Բելլինիի մոտ։ Սուրբ Ուրսուլայի (1490-1495, Ակադեմիայի պատկերասրահ, Վենետիկ), Սուրբ Գևորգի և Հիերոնիմոսի (1502-1507, Սկուոլա դի Սան-Ջորջո դելյի Սկյավոնի, Վենետիկ) կյանքի թեմաներով կատարված նկարաշարերում Կարպաչչոն առասպելական, սրբացված իրադարձությունները մեկնաբանել է որպես ժամանակակից իրական կյանքի պատկերներ՝ ներմուծելով քաղաքային բնապատկեր և ինտերիեր։ Կարպաչչոն հող է նախապատրաստել XVI դարի վենետիկյան վարպետների գեղանկարչական հայտնագործումների համար։

Վերածննդի հումանիստական միտումների ազդեցությունը նվազ նկատելի է Կարպաչչոյի ստեղծագործություններում, միտումներ, որոնք հենց իր իսկ կյանքի ժամանակամիջոցում արմատապես վերափոխեցին իտալական կերպարվեստը, և այդ տեսակետից նա ավելի շատ պահպանողական է։ Թերևս այդ է պատճառը, որ նրա գործերը կերպարվեստի վենետիկյան դպրոցի իրեն ժամանակակից ներկայացուցիչներ Ջովանի Բելլինիի և Ջորջոնեի ստեղծագործությունների համեմատությամբ քիչ են կարևորվել։ Կարպաչչոյի աշխատանքներում նկատվում է Անտոնելլո Դա Մեսսինայի և վաղ նիդերլանդական գեղանկարչության ազդեցությունը։

Կարպաչչոյի ծննդյան տարեթիվը դեռևս ճշգրտված չէ; Հայտնի է միայն, որ նա իր գլխավոր գործերն ստեղծել է 1490 - 1519 թվականների միջակայքում, աշակերտել է Լացարո Բաստիանիին, ով, ինչպես Անտոնիո Վիվարինին ու Ջովանի Բելլինին, ընդարձակ արվեստանոց ուներ Վենետիկում^[9]։ Իսկական ազգանունը Սկարպացցա է, իսկ Կարպաչչո մականունը վերցրել է Վենետիկի հումանիստական շրջանակներ մուտք գործելու ժամանակ։ Վիտտորիոյի անվան առաջին հիշատակությունը հանդիպում է 1492 թվականի մի փաստաթղթում, որ նրա հորեղբոր՝ Ֆրա Իլլարիոյի կտակն է^[9]։

Կարպաչչոյի լավագույն ստեղծագործությունները նրան տեղ են ապահովել իտալական Վերածննդի կերպարվեստի վենետիկյան դպրոցի վաղ շրջանի վարպետների շարքում։

Գրականություն

Patricia Fortini Brown, Venetian narrative Painting in the Age of Carpaccio (New Haven and London: Yale University Press, 1988/1994)
Daniele Trucco, "Vittore Carpaccio e l’esasperazione dell’orrido nell’iconografia del Rinascimento", in «Letteratura & Arte», n. 12, 2014, pp. 9–23.
Pompeo Molmenti, Gustav Ludwig, The Life and Works of Vittorio Carpaccio (London: John Murray, Albemarle Street, W., 1907)

Պատկերասրահ

Քրիստոսի գերեզմանի պատրաստումը (1505), Staatliche Museen, Բեռլին
Սուրբ Կույսն ընթերցելիս (1505 - 1510 թվականների միջակայքում), Արվեստի ազգային պատկերասրահ, Վաշինգտոն
Սբ. Գևորգը մկրտում է սելենիտներին (1507), Scuola di San Giorgio degli Schiavoni, Վենետիկ
Պատանի ասպետը (1510), Thyssen-Bornemisza հավաքածու, Մադրիդ
Վենետիկի դոջ Լեոնարդո Լորեդանի դիմանկարը (1510), Գեղարվեստի Կառարա ակադեմիա, Բերգամո
Վենետիկցի ազնվականի դիմանկար (մոտ. 1510) Norton Simon Museum, Փասադենա
Սիբիլլա (մոտ. 1510), Ուֆֆիցի, Ֆլորենցիա
Ձիավոր Սան Վիտալեն (1514)
Սբ. Ստեփանոսի քարոզը]] (1514), Լուվր, Փարիզ
Սբ. Պողոս' (1520), San Domenico, Chioggia
Սանտ՛ Օրսոլա պոլիպտիխը Ակադեմիայի պատկերասրահ, Վենետիկ
Սուրբ Կույսի ծնունդը, Գեղարվեստի Կառարա ակադեմիա, Բերգամո
Ավետում, Ca' d'Oro, Վենետիկ
Վենետիկցի երկու տիկին, Museo Correr, Վենետիկ
Որսորդություն ծանծաղուտում, Getty Center, Լոս Անջելես
Որսորդություն ծանծաղուտում և Վենետիկցի երկու տիկին (վերակազմություն)
Սբ. Հովհաննես Մկրտիչ, Philbrook Museum of Art, Տուլսա
Սբ. Ուրսուլայի երազը
Վենետիկի առյուծը
Փախուստ Եգիպտոս
Կնոջ դիմանկար
Կնոջ դիմանկար
Հիսուսի ընծայումը տաճարին

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 OPAC SBN (իտալ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Pesenti F. R. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1977. — Vol. 20.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Athenaeum
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 AGORHA (ֆր.) — 2009.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 NUKAT — 2002.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Encyclopædia Britannica
↑ Union List of Artist Names — 2017.
↑ ^9,0 ^9,1 One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Carpaccio, Vittorio». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 5 (11th ed.). Cambridge University Press. էջ 382.

Արտաքին հղումներ

vittorecarpaccio.org Արխիվացված 2020-09-14 Wayback Machine (Վիտտորե Կարպաչչոյի 150 աշխատանք)
Կարպաչչոյի 225 նկար(չաշխատող հղում)
Արվեստի Web պատկերասրահ
Carpaccio500. Koper Regional Museum.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիտտորե Կարպաչչո» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 341)։

[_88bf3d814f5bf9f2-1] 1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_a0c0d858ddbf036c-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 OPAC SBN (իտալ.)

[_a9194ffd75a610a2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Pesenti F. R. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1977. — Vol. 20.

[_d596a241ade48979-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Athenaeum

[_8cc7b1ddaf357202-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 AGORHA (ֆր.) — 2009.

[_6c4f2e87f87671e2-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 NUKAT — 2002.

[_a50c0675b8f6ab67-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Encyclopædia Britannica

[_472850de9c708814-8] Union List of Artist Names — 2017.

[EB1911-9] 9,0 ^9,1 One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Carpaccio, Vittorio». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 5 (11th ed.). Cambridge University Press. էջ 382.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]