Jump to content

Սթոքտոն (Կալիֆոռնիա)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Սթոքտոն
անգլ.՝ Stockton
Դրոշ

ԵրկիրԱմերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
ՀամայնքՍան Խոակին շրջան
Հիմնադրված է1849 թ.
Մակերես167,701799 կմ², 167,708086 կմ²
ԲԾՄ13 ֆուտ
Բնակչություն▲320 804 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1]
Ժամային գոտիPDT?
Հեռախոսային կոդ209
Պաշտոնական կայքstocktongov.com​(անգլ.)
Սթոքտոն (Կալիֆոռնիա) (ԱՄՆ)##
Սթոքտոն (Կալիֆոռնիա) (ԱՄՆ)

Սթոքտոն (անգլ.՝ Stockton), քաղաք ամերիկյան Կալիֆոռնիա նահանգում. Սան Խոակին շրջանի վարչական կենտրոնը։ Ընկած է Սան Խոակին գետի ափին, Կենտրոնական հովտում (Central Valley)[2]: Նահանգի խոշոր բնակավայրերից մեկն է. 2009 թվականի տվյալներով նրա բնակչության թվաքանակը եղել է 290.409[3], տասը տարի անց հասել 312.697-ի (այդ ցուցանիշով Սթոքտոնը Կալիֆոռնիայում գրավում է 13-րդ, ԱՄՆ-ում՝ 62-րդ տեղը)։ 1999[4], 2004[5] , 2015 և 2017 թվականներին Սթոքտոնին է շնորհվել «Համաամերիկյան քաղաք» տիտղոսը։ Sunset ամսագրի վարկածով Սթոքտոնը 2002 թվականին ճանաչվել է Best Tree City ԱՄՆ-ի արևմտյան նահանգներում[6] (դրանից երկու տարի առաջ էլ ճանաչվել էր "Best of the West Food Fest"):

2012 թվականին քաղաքային իշխանությունը հայտնվել է խոշոր սկանդալի կենտրոնում, քանի որ սնանկության եզրին հայտնվելու պատճառով հարկադրված էր դադարեցնել վճարումները[7]։ Ֆինանսական միջոցների սղության պատճառով 2019 թվականին փորձ է արվել քաղաքում սահմանելու աշխատավարձերի համատարած հիմնային (բազային) չափ[8]։

2013 թվականին Սթոքտոնում մեկնարկել է քաղաքի կապիտալ բարեկարգման հնգամյա պլանի իրագործումը (մոտավորապես մեկ միլիարդ դոլար գումարի սահմաններում)[9][10]։

Քաղաքը հաճախ է դարձել գեղարվեստական ու փաստավավերագրական ֆիլմերի նկարահանման վայր[11][12][13]։ Գեղարվեստականներից հիշատակման են արժանի հատկապես 2010 թվականին նկարահանված BroadCasting Sunshine: Am in the Am[14], * Psychopomp (2020)[15], All the King's Men («Արքայի ամբողջ շքախումբը», 1949)[16]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակավայրը 1849 թվականին հիմնադրել է Չարլզ Մարիա Ուեբերը և կոչել ԱՄՆ ռազմածովային նավատորմի բարձրաստիճան սպա, քաղաքական գործիչ Ռոբերտ Ֆ. Սթոքտոնի անունով[17]։ Դա կալիֆոռնիական առաջին քաղաքն է, որին իսպանական կամ հնդացիական անվանում չի տրվել։

Սթոքտոնում կա քաղաքային, նահանգային և համազգային նշանակության 49 պատմամշակութային հուշարձան։ Քաղաքի նավահանգիստը կառուցվել է կալիֆոռնիական «ոսկու տենդի» ժամանակներում՝ ապահովելով մատչելի հաղորդակցություն հարավում գտնվող ոսկու հանքերի և մերձակա բնակավայրերի միջև։ Սան Խոակին գետի վրա գտնվող նավահանգիստն ունի 4,200 acres (17 կմ2) տրանսպորտային կենտրոն[18], որտեղ միաժամանակ կարող են խարսխվել մինչև 900 ոտնաչափ երկարությամբ 17 նավ[19], ունի նաև ընդարձակ երկաթուղային կառամատույցներ, պահեստարաններ, նավանորոգարաններ և անհրաժեշտ այլ հարմարություններ[20][21][22]։

Սթոքտոնում գործող University of the Pacific (UOP) համալսարանը, որ հիմնադրվել է 1851 թվականին, համարվում է կալիֆոռնիական ամենահին բարձրագույն ուսումնական հաստատությունը։ Սթոքտոնյան բազմաթիվ թանգարաններից հիշարժան է հատկապես 1931 թվականին Հաղթանակի զբոսայգում բացված Հեգգին երկրագիտական-գեղարվեստական թանգարանը[23], որտեղ ներկայացված են պատմական և գեղարվեստական բարձրարժեք բազմաթիվ ցուցանմուշներ։

Կլիմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սթոքտոն, Կալիֆոռնիա (1981–2010 normals,[Ն 1] extremes 1948–present)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °F (°C) 75
(24) 		79
(26) 		87
(31) 		100
(38) 		107
(42) 		111
(44) 		115
(46) 		112
(44) 		110
(43) 		101
(38) 		85
(29) 		73
(23) 		115
(46)
Միջին բարձր °F (°C) 53.9
(12.2) 		60.7
(15.9) 		66.3
(19.1) 		72.6
(22.6) 		81.1
(27.3) 		88.1
(31.2) 		93.4
(34.1) 		92.2
(33.4) 		87.9
(31.1) 		77.9
(25.5) 		64.1
(17.8) 		53.9
(12.2) 		74.4
(23.6)
Միջին ցածր °F (°C) 37.7
(3.2) 		40.2
(4.6) 		42.8
(6) 		45.9
(7.7) 		51.6
(10.9) 		56.8
(13.8) 		60.0
(15.6) 		59.2
(15.1) 		56.5
(13.6) 		49.7
(9.8) 		41.9
(5.5) 		37.2
(2.9) 		48.3
(9.1)
Ռեկորդային ցածր °F (°C) 16
(−9) 		22
(−6) 		27
(−3) 		32
(0) 		36
(2) 		45
(7) 		49
(9) 		47
(8) 		42
(6) 		33
(1) 		25
(−4) 		17
(−8) 		16
(−9)
Տեղումներ դյույմ (մմ) 2.74
(69.6) 		2.54
(64.5) 		2.16
(54.9) 		0.98
(24.9) 		0.53
(13.5) 		0.08
(2) 		trace 0.01
(0.3) 		0.29
(7.4) 		0.82
(20.8) 		1.69
(42.9) 		2.22
(56.4) 		14.06
(357.1)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.01 in) 9.5 9.2 8.9 5.0 2.7 1.0 0.2 0.2 1.1 3.3 6.8 9.0 56.9
աղբյուր: NOAA[24][25]

Հանցավորության մակարդակը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սթոքտոնը համարվում է ամենավտանգավոր քաղաքներից մեկը, որտեղ չափազանց բարձր է հանցավորության մակարդակը և հատկապես դաժան սպանությունների թիվը[26][27][28][28][29]։ 2012 թվականին այստեղ 100 հազար բնակչի հաշվով արձանագրվել է 1.417 ծանր հանցագործություն, այդ թվում՝ 71 սպանություն (ԱՄՆ-ում վերջինիս միջին ցուցանիշը եղել է 4,7)։

Լայն արձագանք է ստացել հատկապես 1989 թվականի հունվարի 17-ին տեղի ունեցած «Քլիվլենդյան կոտորածը», երբ մտավոր շեղումներ ունեցող Փեթրիք Փըրդին «Քլիվլենդ» տարրական դպրոցի խաղահրապարակում ինքնաձիգից արձակած կրակոցներով սպանեց վիետնամցի ու կամբոջացի փախստականների հինգ, վիրավորեց 29 երեխաների և ուսուցչուհուն[30]։

Ոստիկանությունը, քաղաքային իշխանությունները ուշադրության կենտրոնում են պահում հիմնախնդիրը և միջոցներ են ձեռնարկում հանցավորության մակարդակը նվազեցնելու ուղղությամբ[31][32]։

Քույր քաղաքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սթոքտոնը բարեկամական և գործընկերային հարաբերություններ է հաստատել հետևյալ քաղաքների հետ[33].

Երկիրը Քաղաքը Բարեկամ. հաստատելու տարեթիվը
Ճապոնիա Ճապոնիա Սիձուոկա 1959 թ.մարտի 19[34], 1959 թ. հոկտեմբերի 16[35]
Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ Իլոյլո 1965 թ.
Մեքսիկա Մեքսիկա Էմպալմե 1973 թ.
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան Ֆոշան 1988 թ.
Իտալիա Իտալիա Պարմա 1998 թ.
Կամբոջա Կամբոջա Բաթամբանգ 2004 թ.
Նիգերիա Նիգերիա Ասաբա 2006 թ.

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Քաղաքի համայնապատկերը օդանավակայանից
    Քաղաքի համայնապատկերը օդանավակայանից
  • Տեսարան քաղաքի գործարար թաղամասից
    Տեսարան քաղաքի գործարար թաղամասից
  • Պատմական հյուրանոցներից մեկը
    Պատմական հյուրանոցներից մեկը
  • Առևտրային և խնայողական բանկի պատմական շենքը
    Առևտրային և խնայողական բանկի պատմական շենքը
  • Fox California թատրոնը
    Fox California թատրոնը
  • Burns Tower-ը համալսարանի կամպուսում
    Burns Tower-ը համալսարանի կամպուսում
  • ԱՄՆ-ի առաջին սիկհական տաճարը
    ԱՄՆ-ի առաջին սիկհական տաճարը

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Robinette, Allen M. (June 1908). «History of the Stockton Fire Department 1850–1908».
  • Tinkham, George Henry (1880). A history of Stockton from its organization up to the present time. W.M. Hinton & Co.
  • Mabalon, Dawn Bohulano (2013 թ․ մայիսի 29). Little Manila Is in the Heart: The Making of the Filipina/o American Community in Stockton, California. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-9574-4.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
  2. ↑ «Find a County». National Association of Counties. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 7-ին.
  3. ↑ http://www.dof.ca.gov/research/demographic/reports/estimates/e-1/2008-09/documents/E-1_2009 Press Release.pdf |título = E-1 Population Estimates for Cities, Counties, and the State with Annual Percent Change — January 1, 2008 and 2009 |fechaacceso = 22 de junio de 2009 |formato = PDF |urlarchivo = https://web.archive.org/web/20090627212832/http://www.dof.ca.gov/research/demographic/reports/estimates/e-1/2008-09/documents/E-1_2009 Press Release.pdf |fechaarchivo = 27 de junio de 2009 }}
  4. ↑ «City of Stockton, CA – All-America City 1999». City of Stockton. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 4-ին.
  5. ↑ «City of Stockton, CA – All-America City». City of Stockton. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 4-ին.
  6. ↑ Best tree city Stockton, California Արխիվացված Փետրվար 24, 2008 Wayback Machine
  7. ↑ «How Stockton went broke: A 15-year spending binge». Reuters (անգլերեն). 2012 թ․ հուլիսի 3. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  8. ↑ https://retina.elpais.com/retina/2019/09/20/tendencias/1568957476_235757.html|título=El(չաշխատող հղում) experimento de Silicon Valley con el salario básico universal|fechaacceso=23 de septiembre de 2019|apellido=Catalan|nombre=Eva|fecha=23 de septiembre de 2019|sitioweb=EL PAÍS RETINA|idioma=es}}
  9. ↑ City of Stockton 2013 to 2018 Capital Improvement Plan http://www.stocktongov.com/files/2013-18_CIP_Final.pdf Արխիվացված 2021-02-25 Wayback Machine
  10. ↑ Stockton Public Works Director Clarifies Maintenance Funding Shortfalls, Central California Land News, April 10, 2016, http://www.redefinedhorizons.com/cclnews/stockton-public-works-director-clarifies-maintenance-funding-shortfalls/ Արխիվացված 2019-07-19 Wayback Machine
  11. ↑ «Most Popular Titles With Location Matching "Stockton California USA"». Internet Movie Database. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 24-ին.(չաշխատող հղում)
  12. ↑ «Most Popular Titles With Location Matching "San Joaquin River at Stockton, California, USA"». Internet Movie Database.(չաշխատող հղում)
  13. ↑ «Most Popular Titles With Location Matching "University of the Pacific, Stockton, California, USA"». Internet Movie Database.(չաշխատող հղում)
  14. ↑ «broadcastingsunshine.com». BroadCasting Sunshine. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 18-ին.
  15. ↑ "Filmmakers looking for talent in Stockton, Sacramento region", (March 23, 2019) Marie Estrada, abc10 News.
  16. ↑ All the King's Men(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  17. ↑ «Register of the Stockton (Calif.) Public Documents, 1947-». www.oac.cdlib.org. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 27-ին.
  18. ↑ «Caltrans Port of Stockton Fact Sheet» (PDF). Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 7-ին.
  19. ↑ «The Port of Stockton Today». Portofstockton.com. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  20. ↑ «Port of Stockton 2014 Annual Report» (PDF). Portofstockton.com. էջեր 22–23. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  21. ↑ «General Services». Portofstockton.com. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  22. ↑ «Port of Stockton, California». Portofstockton.com. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 4-ին.
  23. ↑ The Haggin Museum(անգլ.)
  24. ↑ «NOWData – NOAA Online Weather Data». W2.weather.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-06-27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 16-ին.
  25. ↑ «CA STOCKTON METROPOLITAN AIRPORT AP». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 16-ին.
  26. ↑ Badenhausen, Kurt (2009 թ․ հունիսի 2). «America's Most Miserable Cities». Forbes. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 2-ին.
  27. ↑ America’s-Most-Dangerous-Cities: Personal Finance News from Yahoo! Finance
  28. ↑ 28,0 28,1 «By the numbers: Here are the 20 'most dangerous' cities in America». Tribune Media Company. 2015 թ․ մայիսի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-09-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  29. ↑ Anderson, Jason (2013 թ․ հոկտեմբերի 12). «Violent crime continues downward trend». The Record (Stockton). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  30. ↑ «Slaughter in A School Yard». Time. 2001 թ․ հունիսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 4-ին.
  31. ↑ Goldeen, Joe (2012 թ․ դեկտեմբերի 28). «Patience urged as new Ceasefire kicks in». The Record. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 14-ին.
  32. ↑ Harless, William (2013 թ․ հոկտեմբերի 14). «Cities Use Sticks, Carrots to Rein In Gangs». The Wall Street Journal. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  33. ↑ «Sister Cities - City of Stockton, CA». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 25-ին.
  34. ↑ «Sister Cities - City of Stockton, CA». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 25-ին.
  35. ↑ «Northern and Central California Sister Cities in Japan».

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սթոքտոն (Կալիֆոռնիա)» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4218404-6 · LCCN: n79117313 · SUDOC: 204250714 · VIAF: 152434149 · WorldCat VIAF: 152434149


Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "Ն", but no corresponding <references group="Ն"/> tag was found

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սթոքտոն_(Կալիֆոռնիա)&oldid=10109775» էջից