Ռիչարդ Հենդերսոն

Ռիչարդ Հենդերսոն; անգլ.՝ Richard Henderson
Ծնվել է	հուլիսի 19, 1945 (79 տարեկան)
Ծննդավայր	Էդինբուրգ, Միացյալ Թագավորություն
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Կրթություն	Քեմբրիջի համալսարան, Էդինբուրգի համալսարան, Կորպուս Քրիստի քոլեջ, Եյլի համալսարան, Boroughmuir High School? և Hawick High School?
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայության դոկտոր
Մասնագիտություն	մոլեկուլային կենսաբան, կենսաքիմիկոս և քիմիկոս
Աշխատավայր	Մոլեկուլային կենսաբանության լաբորատորիա
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ Ռոզենստիլի մրցանակ Ernst Ruska Prize? William Bate Hardy Prize? Alexander Hollaender Award in Biophysics? Սըր Հանս Քրեբսի մեդալ Gregori Aminoff Prize? ; Louis-Jeantet Prize for Medicine? Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոցի պատվավոր դոկտոր Glenn T. Seaborg Medal? և Honorary member of the British Biophysical Society?
Անդամություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
	Richard Henderson Վիքիպահեստում

Ռիչարդ Հենդերսոն (ծնված՝ հուլիսի 19, 1945)^[12] բրիտանացի մոլեկուլային կենսաբան և կենսաֆիզիկոս և կենսաբանական մոլեկուլների էլեկտրոնային մանրադիտակի ոլորտի նորարար։ Հենդերսոնը 2017 թվականին Նոբելյան մրցանակը կիսել է քիմիայի բնագավառում Ժակ Դյուբոշեի և Յոահիմ Ֆրանկի հետ^[13]։«Նրա աշխատանքի շնորհիվ մենք կարող ենք դիտել կենդանի բնության առանձին ատոմներ, կրիոէլեկտրոնային մանրադիտակների շնորհիվ մենք կարող ենք տեսնել մանրամասներ՝ առանց նմուշների ոչնչացման, և դրա համար նա արժանացել է քիմիայի Նոբելյան մրցանակի»^[14]։

Կրթություն

Հենդերսոնը կրթություն է ստացել Նյուքասլթոնի հիմնական դպրոցում, Hawick High School-ում և Boroughmuir High School-ում։.^[12] Նա ուսումը շարունակեց Էդինբուրգի համալսարանում և 1966 թվականին ստացավ ֆիզիկայի բակալավրի կոչում, 1-ին կարգի գերազանցությամբ^[12]։ Այնուհետ նա ընդունվեց ասպիրանտուրա Քեմբրիջի Կորպուս Քրիստի քոլեջում^[15], և 1969 թվականին PhD աստիճանը պաշտպանեց Քեմբրիջի համալսարանում^[12]^[16]։

Կարիերա և հետազոտություն

Հետազոտություն

Հենդերսոնն իր դոկտորական աստիճանի համար աշխատել է քիմոտրիպսինի կառուցվածքի և մեխանիզմի վրա^[17]։ Նրա հետաքրքրությունը մեմբրանային սպիտակուցների նկատմամբ հանգեցրեց նրան, որ նա Յեյլի համալսարանում որպես հետդոկտորական հետազոտող աշխատի պոտենցիալ-կառավարվող նատրիումի կանալների վրա։ 1975 թվականին վերադառնալով MRC Մոլեկուլային կենսաբանության լաբորատորիա՝ Հենդերսոնը աշխատեց էլեկտրոնային մանրադիտակի միջոցով մեմբրանի սպիտակուցի բակտերիոռոդուպսինի կառուցվածքը ուսումնասիրելու վրա։ (Հենդերսոնի և Ունվինի հոդվածը «Բնություն» ամսագրում, 1975)^[18]։ 1975 թվականից հետո Հենդերսոնը շարունակեց աշխատել բակտերիորոդոպսինի կառուցվածքի վրա։ 1990 թվականին Հենդերսոնը Molecular Biology ամսագրում հրատարակեց բակտերիոrոդոպսինի ատոմային մոդելը էլեկտրոնային բյուրեղագիտության միջոցով^[19]։ Այս մոդելը մեմբրանի սպիտակուցի երբևէ ստեղծված երկրորդ ատոմային մոդելն էր։ Էլեկտրոնային բյուրեղագրության համար, Հենդերսոնի մշակած տեխնիկան մինչ այժմ օգտագործման մեջ է։

Վերջին մի քանի տարիներին Հենդերսոնը վերադարձել է գործնական հետազոտությունների՝ կենտրոնանալով մեկ մասնիկի էլեկտրոնային մանրադիտակի վրա։ Հենդերսոնը նպատակ ունի սովորական կերպով ստանալ ատոմային կառուցվածքներ առանց բյուրեղների։ Նա կարևոր ներդրում է ունեցել մեկ մասնիկի էլեկտրոնային մանրադիտակում օգտագործվող բազմաթիվ մոտեցումներում, ներառյալ ուղիղ էլեկտրոնային դետեկտորների զարգացման, որը վերջերս թույլ տվեց մեկ մասնիկի կրիոէլեկտրոնային մանրադիտակին իրականացնել իրենից ակնկալվող պահանջները։ ^[13]

Ծանոթագրություններ

↑ Rogers K. Encyclopædia Britannica
↑ Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ Munzinger Personen (գերմ.)
↑ https://www.brandeis.edu/rosenstiel/rosenstiel-award/past.html
↑ https://www.dge-homepage.de/erp_e.html
↑ http://www.nasonline.org/programs/awards/alexander-hollaender-award.html
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2017/press-sv.html
↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
↑ https://www.jeantet.ch/en/prix-louis-jeantet/laureats/1993-en/docteur-richard-henderson/
↑ https://ethz.ch/de/die-eth-zuerich/portraet/auszeichnungen/ehrenraete-und-ehrendoktoren.html
↑ https://www.seaborg.ucla.edu/previous_recipients.html
↑ ^12,0 ^12,1 ^12,2 ^12,3 Կաղապար:Who's Who
↑ ^13,0 ^13,1 The Scientists' Channel. «Richard Henderson, CH, FRS, FMedSci, HonFRSC». thescientistschannel.com (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-24-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 11-ին.
↑ Richard Henderson – Hyde Park Civilizace | Česká televize (չեխերեն), Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 10-ին
↑ Stoddart, Charlotte (2022 թ․ մարտի 1). «Structural biology: How proteins got their close-up». Knowable Magazine. doi:10.1146/knowable-022822-1. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
↑ Henderson, Richard (1969). X-ray analysis of α-chymotrypsin : substrate and inhibitor binding. lib.cam.ac.uk (PhD thesis). University of Cambridge. OCLC 500470310. Կաղապար:EThOS.
↑ Dr Richard Henderson FRS FMedSci Fellow Profile, Academy of Medical Sciences
↑ Henderson, R. (1975). «Three-Dimensional Model of Purple Membrane Obtained by Electron Microscopy». Nature. 257 (5521): 28–32. Bibcode:1975Natur.257...28H. doi:10.1038/257028a0. PMID 1161000. S2CID 4161148.
↑ Henderson, R; Baldwin, JM; Ceska, TA; Zemlin, F; Beckmann, E; Downing, KH (1990). «Model for the structure of bacteriorhodopsin based on high-resolution electron cryo-microscopy». Journal of Molecular Biology. 213 (4): 899–929. doi:10.1016/S0022-2836(05)80271-2. PMID 2359127.

[_b308cc44f87eed58-1] Rogers K. Encyclopædia Britannica

[_5005c07632061756-2] Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_1c3fb443022e2969-3] Munzinger Personen (գերմ.)

[_b3cf3d40ba2fbfd3-4] ttps://www.brandeis.edu/rosenstiel/rosenstiel-award/past.html

[_d489eedf06401a61-5] ttps://www.dge-homepage.de/erp_e.html

[_f7787c8e8d81e9f7-6] ttp://www.nasonline.org/programs/awards/alexander-hollaender-award.html

[_6912e5413cbe2665-7] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2017/press-sv.html

[_5024ad2648f36760-8] Award winners : Copley Medal — Royal Society.

[_0b2dc74bd51283a9-9] ttps://www.jeantet.ch/en/prix-louis-jeantet/laureats/1993-en/docteur-richard-henderson/

[_8ca505a1a7933439-10] ttps://ethz.ch/de/die-eth-zuerich/portraet/auszeichnungen/ehrenraete-und-ehrendoktoren.html

[_babb14f6ed1ab6fb-11] ttps://www.seaborg.ucla.edu/previous_recipients.html

[whoswho-12] 12,0 ^12,1 ^12,2 ^12,3 Կաղապար:Who's Who

[:0-13] 13,0 ^13,1 The Scientists' Channel. «Richard Henderson, CH, FRS, FMedSci, HonFRSC». thescientistschannel.com (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-24-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 11-ին.

[14] Richard Henderson – Hyde Park Civilizace | Česká televize (չեխերեն), Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 10-ին

[Stoddart-15] Stoddart, Charlotte (2022 թ․ մարտի 1). «Structural biology: How proteins got their close-up». Knowable Magazine. doi:10.1146/knowable-022822-1. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.

[hendphd-16] Henderson, Richard (1969). X-ray analysis of α-chymotrypsin : substrate and inhibitor binding. lib.cam.ac.uk (PhD thesis). University of Cambridge. OCLC 500470310. Կաղապար:EThOS.

[fmedsci-17] Dr Richard Henderson FRS FMedSci Fellow Profile, Academy of Medical Sciences

[18] Henderson, R. (1975). «Three-Dimensional Model of Purple Membrane Obtained by Electron Microscopy». Nature. 257 (5521): 28–32. Bibcode:1975Natur.257...28H. doi:10.1038/257028a0. PMID 1161000. S2CID 4161148.

[19] Henderson, R; Baldwin, JM; Ceska, TA; Zemlin, F; Beckmann, E; Downing, KH (1990). «Model for the structure of bacteriorhodopsin based on high-resolution electron cryo-microscopy». Journal of Molecular Biology. 213 (4): 899–929. doi:10.1016/S0022-2836(05)80271-2. PMID 2359127.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]