Քեսաբի շրջան (նաև Քեսապի շրջան, արաբ.՝ كسب), հայաբնակ շրջան Սիրիայի հյուսիս-արևմուտքում, Լաթակիայի մարզում։ Գտնվում է Թուրքիայի և Սիրիայի սահմանին։ Քեսաբի նահիեի կենտրոնն է Քեսաբ գյուղաքաղաքը, որը գտնվում է Լաթակիա քաղաքից 59 կմ հյուսիս, Կասիոս լեռան լանջին։
Քեսապի շրջանը ձգվում է Անտիոքից 60 կմ հարավ՝ դեպի Միջերկրական ծովի ափը։ Քեսապն ու շրջակա տասներկու գյուղերը գտնվում են 1800 մ բարձրություն ունեցող Կասիոս լեռան արևմտյան, հարավ-արևելյան և հարավային սարալանջերի վրա։ Լեռը հունահռոմեական ժամանակաշրջանում կոչվել է Կասիոս, իսկ Խաչակիրների շրջանում՝ Պարլեր (Mont Perlier)։ Արաբներն այն կոչել են Ճեպել Ագրա (Ճաղատ լեռ)։ Լեռան հարավ-արևելյան լանջին՝ 1250 մ բարձրության վրա գտնվում է Պալլում կամ Պարլում կոչվող ուխտատեղին։ Կառույցը նման է հունահռոմեական տաճարի ավերակների և հունահռոմեական պատմիչների կողմից հիշատակվում է որպես Զևս աստծո սուրբ լեռ։ Տաճարի ավերակների վրա հավանաբար բարձրանում է Անտիոքի լատին դքսության օրոք կանգնեցված Պարլերի լեռան վանքը։
(մանրամասն...)
Հայոց ցեղասպանության թանգարանը Սիրիայի Դեյր-էլ-Զոր քաղաքում
Դեյր-էլ-Զոր կամ Դերզոր (արաբ․՝ دير الزور), (արևմտահայերեն՝ Տայր ազ-Զաուր, Տեյր ալ-Զոր կամ ուղղակի Տեր-Զոր), քաղաք Սիրիայի արևելքում, Եփրատ գետի աջ ափին, ալ-Ռակկա-Բաղդադ գետային ճանապարհին և Պալմիրա-Ֆաջամի ավտոմայրուղու վրա։ Համանուն Դեյր-էլ-Զորի մարզի վարչական կենտրոնն է։ Հեռավորությունը Դերզորից մինչև Դամասկոս կազմում է 432 կմ, Հալեպ՝ 320 կմ։ Քաղաքի բնակչությունը 230 000 մարդ է (2002)։
Անվանումը կազմված է արաբերենդեյր «վանք» և զոր «անտառ» բառերից, քանի որ քաղաքի դիմաց գետի մեջ գտնվող կղզին հնում անտառապատ է եղել, իսկ քաղաքը՝ մինչմահմեդական շրջանում եղել է նեստորական եկեղեցու թեմ։
Դերզորը և նրա շրջակա անապատը երիտթուրքական կառավարության ընտրությամբ դարձան Արևմտյան Հայաստանի և Թուրքիայի հայաբնակ շրջաններից տեղահանված հայ գաղթականների համակենտրոնացման վայր շարունակել...
