Մակեդոնական խաչ

Մակեդոնական խաչ (մակեդոներեն՝ Македонски крст, Makedonski krst), քրիստոնեական խաչի տեսակ, հիմնականում կապված է Հյուսիսային Մակեդոնիայի քրիստոնեության հետ։ Հայտնի է նաև Վելյուսական խաչ (Вељушки крст, Veljuški krst) կամ Վելյուսայից խաչ (Крстот од Вељуса, Krstot od Veljusa) և Ստրումիցայի խաչ (Струмички крст, Strumički krst) անուններով։

Խաչը Մակեդոնական Ուղղափառ Եկեղեցու խորհրդանիշն է։ Խաչը կարելի է տեսնել Հյուսիսային Մակեդոնիայի բազմաթիվ եկեղեցիներում, այն պատկերված է Մակեդոնական Ուղղափառ Եկեղեցու զինանշանի վրա, խաչը նաև Մակեդոնական Ուղղափառ Եկեղեցու «Սուրբ մակեդոնական Խաչի սեղանի շխանշանի» գլխավոր տարրն է^[1]։

Պատմություն

Խաչն առաջին անգամ ցուցադրվել է Ստրումիցայի մոտակայքում գտնվող Վելյուսա վանքի «Սուրբ Աստվածածին» եկեղեցում։ Հայտնի է, որ եկեղեցին կառուցվել է մ.թ. 1085 թվականին։ Խաչը նկարվել է եկեղեցու ճակատային մասում։ Սկզբում այս խաչը ասոցացվում էր Վելյուսա վանքի և Ստրումիցայի շրջանի հետ, բայց հետագայում այն դարձավ Մակեդոնիայի եկեղեցու հայտնի խորհրդանիշ^[2]։