Եդոմ
| Եդոմ | |
|---|---|
 | |
| Կարգավիճակ | պատմական պետություն, realm? և ժողովուրդ |
| Մայրաքաղաք | Պետրա |
| Հիմնադրված է | մ.թ.ա. 13-րդ դար թ. |
Եդոմ եդոմերեն 𐤀𐤃𐤌 ʾDM ,ʾĔḏōm, լատ.՝ «կարմիր»; Աքքադերեն ՝ 𒌑𒁺𒈪 Údumi, 𒌑𒁺𒈬 Údumu ; [1] Հին եգիպտերեն ՝ jdwmꜥ ) հնագույն թագավորություն, որը տարածվում էր ներկայիս Հորդանանի և Իսրայելի հարավային տարածքներում։ [2] Եդոմը և եդոմացիները հայտնվում են մի քանի գրավոր աղբյուրներում, որոնք վերաբերում են ուշ բրոնզի և երկաթի դարին, ներառյալ եգիպտական փարավոն Սեթի I- ի ցուցակը մ.թ.ա. 1215 մ.թ.ա., ինչպես նաև Ռամզես III- ի (մ.թ.ա. 1186–1155) արշավի սեպագիր արձանագրությունների մեջ։իր մայրաքաղաքը Պետրան էր որը հետագայում զավթվեց։
Հնագիտական հետազոտությունները ցույց են տվել, որ ազգը ծաղկել է մ.թ.ա. 13-րդ և 8-րդ դարերի միջև և ավերվել մ.թ.ա. 6-րդ դարում բաբելոնացիների կողմից անկումից հետո: [3] Եդոմի թագավորության անկումից հետո եդոմացիները արևելքից եկող քոչվոր ցեղերի կողմից վտարվեցին դեպի արևմուտք՝ հարավային Հուդա։ նրանց թվում էին Նաբաթացիները, որոնք առաջին անգամ հայտնվեցին մ.թ.ա. 4-րդ դարի պատմական տարեգրության մեջ և մ. [3] Ավելի վերջին պեղումները ցույց են տալիս, որ եդոմացիների բնակեցման գործընթացը Հուդայի հարավային մասերում և Նեգևից մինչև Թիմնա հատվածներում սկսվել է դեռևս Նաբուգոդոնոսոր II արքայի կողմից թագավորության կործանումից առաջ՝ մ.թ.ա. և օգտվելով Հուդայի արդեն թուլացած վիճակից։ [4] [5]
Իրենց տարածքից դուրս մղվելուց հետո եդոմացիները պարսկական ժամանակաշրջանում բնակություն հաստատեցին մի տարածքում, որը ներառում էր Իսրայելի հարավային բլուրները մինչև Բեեր Շևայից հյուսիս ընկած տարածքը։ Ժողովուրդը հայտնվում է իր հին անվան հունարեն ձևով, որպես իդումեացիներ կամ իդումացիներ, և նրանց նոր բնակեցման տարածքը կոչվում էր Իդումեա կամ Իդումեա ( հունարեն ՝ Ἰδουμαία, Idoumaía ; լատ .՝ Idūmaea ), տերմին, որն օգտագործվում էր հելլենիստական և հռոմեական ժամանակաշրջաններում։ նշված է նաև Նոր Կտակարանում : [6] [7] Ք.ա. 2-րդ դարում եդոմացիները Հասմոնյանների կողմից բռնի կերպով ընդունվեցին հուդայականություն և ընդգրկվեցին հրեական բնակչության մեջ: [8] Այլ գիտնականներ կարծում են, որ ձուլումը կամավոր է եղել։ [9]
Հուդան աստիճանաբար թուլացավ, ապա ավերվեց բաբելոնացիների կողմից մ.թ.ա. 6-րդ դարում: [10] [11]
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Parpola, Simo (1970). Neo-Assyrian Toponyms. Kevaeler: Butzon & Bercker. էջեր 364–365.
- ↑ Wöhrle, Jakob (2019). «Edom / Edomiter». WiBiLex. Վերցված է 26 September 2024-ին.
- ↑ 3,0 3,1 Gibson, Shimon (2001). «Edom; Edomites». Archaeological Encyclopedia of the Holy Land (Revised and updated ed.). New York / London: Continuum. էջեր 149–150.
{{cite encyclopedia}}: Missing|author1=(օգնություն) - ↑ Prof. Itzhaq Beit-Arieh (December 1996). «Edomites Advance into Judah». Biblical Archaeology Review. Վերցված է 8 December 2015-ին.
- ↑ Jan Gunneweg; Th. Beier; U. Diehl; D. Lambrecht; H. Mommsen (August 1991). «'Edomite', 'Negbite'and 'Midianite' pottery from the Negev desert and Jordan: instrumental neutron activation analysis results». Archaeometry. Oxford, UK: Oxford University. 33 (2): 239–253. doi:10.1111/j.1475-4754.1991.tb00701.x. Վերցված է 8 December 2015-ին.
- ↑ Charles Léon Souvay, ed. (1910). «Idumea». Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Վերցված է 8 December 2015-ին.
- ↑ «Edom». Encyclopædia Britannica. Վերցված է 8 December 2015-ին.
- ↑ Levin, Yigal (2020-09-24). «The Religion of Idumea and Its Relationship to Early Judaism». Religions (անգլերեն). 11 (10): 487. doi:10.3390/rel11100487. ISSN 2077-1444.
- ↑ Levin, Yigal (2020-09-24). «The Religion of Idumea and Its Relationship to Early Judaism». Religions. 11 (10): 487. doi:10.3390/rel11100487. ISSN 2077-1444.
- ↑ Lepinski, Nadav (n.d.). «Tell Maresha». In Ben-Yosef, Sefi (ed.). Israel Guide - Judaea (A useful encyclopedia for the knowledge of the country) (եբրայերեն). Vol. 9. Jerusalem: Keter Publishing House, in affiliation with the Israel Ministry of Defence. էջ 325. OCLC 745203905.
- ↑ Eph'al, Israel (1998). «Changes in Palestine during the Persian Period in Light of Epigraphic Sources». Israel Exploration Journal. 48 (1/2): 115. JSTOR 27926503.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եդոմ» հոդվածին։ |
| ||||||
