Jump to content

Գաբ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գաբ
Изображение логотипа
gab.com
ԿարգախոսFree Speech for Everyone
Տեսակսոցիալական ցանց, դոթքոմ ընկերություն և առցանց համայնք
Երկիր ԱՄՆ
Շտաբ կայանԿլարքս Սամիթ[1]
Գրանցումանհրաժեշտ է մասնակցության համար
Լեզուանգլերեն
ՀեղինակԷնդրյու Տորբա, Էկրեմ Բույկկայա[2]
Բացվածօգոստոսի 15, 2016
 Gab (social network) Վիքիպահեստում

Գաբը անգլերեն լեզվով կիրառվող տերմին է, որը հատկանշում է սոցիալական ցանց[3][4][5]։ Gab-ը բնութագրվում է նաև որպես տարբեր ծայրահեղական խմբերի առցանց շփման միջոց[6], ինչպես նաև՝ առցանց շփման հարթակ՝ առանց իրավունքների սահմանափակման [7]: Gab կայքում ձևավորված են խմբեր, որոնք տարբեր դավանանքի. տարբեր ազգային և ռասսայական ուղղվաության և այլընտրանքային ուղղվածություն ունեն[6]։ Կայքը յուրաքանչյուր օգտագործողին թույլ է տալիս հաղորդագրություն ուղարկել մինչև 3000 օգտատերերի, որոնք կոչվում են "gebah"[8]: Պարզվում է, որ Gab-ը, որպես կանոն, սիրված հարթակ է պահպանողական, ազատական, ազգայնական և պոպուլիստական ուղղվածություն ունեցող մարդկանց համար[9][7]։

Gab-ն իր գործունեությունն սկսել է 2016 թվականին, որպես այլընտրանքային սոցիալական ցանց twitter[7][8][10][11][12]: Սոցիալական ցանցը դարձել է ինքնուրույն հարթակ, որտեղ երաշխավորվում են խոսքի լիարժեք ազատությունն ու տեղեկատվության մատուցման ազատությունը։ Ցանցի հիմնադիր Էնդրյու Տորբան սահմանել է ռասսայական, կրոնական, էթնիկ կամ սեռական կողմնորոշվածություն ունեցող անձանց առցանց շփումը, կատակներն ու քննադատության ազատությունը, ինչպես նաև ինտերնետային հուշեր ստեղծելու հնարավորություն[13][14][15]։ Տորբան նշել է նաև, որ սոցիալական ցանցի ստեղծումը պատասխան է մեծ սոցիալական ցանցերի՝ Facebook-ի և Twitter-ի մշտական փորձերին՝ արգելափակելու համայնքի «ձախ գաղափարախոսությունները»[3][16]։ Gab-ի գլխավոր հանդիսատեսը հիմնականում տղամարդիկ և երիտասարդներ են, սպիտակ ամերիկացիներ, ավստրալիացիներ, Նոր Զելանդերներ, անգլախոս եվրոպացիներ, ինչպես նաև պահպանողական, կրոնական կամ ազգայնական տեսակետներ ունեցող անձինք[15]։ Խմբավորումները լայն ճանաչում են ստացել որպես անգլերեն լեզվով ինտերնետում` իրենց ռասիստական, հակասեմական, սեքսիստական և հոմոֆոբիկ ուղղությունների համար[9][13][17][18][19]։ Օգտվողների առնվազն 35% -ը Միացյալ Նահանգներում ապօրինի գործունեություն սկսած անլեգալ կազմակերպությունների հետևորդներ են։ Օգտվողների 61% -ը կարող են ներկայացվել որպես այլընտրանքային իրավունքների ակտիվ աջակիցներ[20]։

Շատ օգտատերեր ակտիվ սեռական հարաբերությունների կողմնակիցներն են, gamergate և այլն։ Միակ արգելքները արտահայտվում են բռնություն հրահրելու, ահաբեկչության քարոզչության, մանկական պոռնոգրաֆիայի, թաքնված պոռնոգրաֆիայի և սպամի տարածման անթույլատրելիության մեջ[21][22][23]։ 2018 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ Գաբում գրանցվել է 850.000 օգտատերեր, հունվարի 16-ի դրությամբ 19.526-ը օդտվողներ առնվազն մեկ անգամ ծանոթացել են կայքի բովանդակությանը[24]։ Իրենց գործունեությունն էին ծավալում այնպիսի գործիչներ, ինչպիսիք են Միլո Ջաննուպուլոսը, Ռիչարդ Սփենսերը, Մայք Սերնովիչը և Ալեքս Ջոնսը[15][25]։ Կից գործում էին նաև Breitbart News և InfoWars կայքերը, որոնք իրենց էջերում տեղադրում էին համանման նորություններ և նոր ծրագրեր[9]։ Սոցիալական կայքը առավել մեծ ուշադրության արժանացավ 2018 թվականի հոկտեմբերին, երբ Ռոբերտ Գրեգորի Բաուերսը տեռորի ենթարկեց Փիթսբուրգը։ Նախքան տեռակտ կազմակերպելը Բաուերսը Gab կայքի իր էջում պատմել էր իր այդ և հետագա այլ վնասակար ծրագրերի մասին[6][19]։ Այդ փորձությունների պատճառով Gab-ը ժամանակավորապես դադարեցրեց իր գործունեությունը[26][27]։

Gab-ն ուներ իր բջջային ծրագրերը Android և iOS օպերացիոն համակարգերի համար, որոնք, սակայն, շուտով հեռացվեցին պաշտոնական կայքերից և առցանց խանութներից[11][28][29]։

Gab-ը 2019 թվականի փետրվարին գործարկել է Dissenter- ը, բրաուզերի ընդլայնումը և կայքը, որը թույլ է տալիս Gab-ի մասնակիցներին մեկնաբանել ցանկացած կայքէջում տեղադրված բովանդակությունը[30][31]։ Այն պետք է պաշտպաներ օգտվողների առցանց իրավունքները, արգելեր արգելափակված օգտվողների մուտքը, ջնջված տեսանյութերի ու նամակների վերբեռնումը[31]։ 2019 թվականի ապրիլին Dissenter-ն հեռացվեց վեբ-կայքից, ինչպես նաև Chrome Ինտերնետ-խանութից, քանի որ խախտել էր կայքի սեփականատիրոջ հեղինակային իրավունքները[32]։

Կայքի դիզայն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «GAB AI INC». U.S. Securities and Exchange Commission. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 15-ին.
  2. «Company Overview of Gab AI Inc». Bloomberg L.P. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 15-ին.
  3. 3,0 3,1 Hess, Amanda (2016 թ․ նոյեմբերի 30). «The Far Right Has a New Digital Safe Space». The New York Times. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  4. Liptak, Andrew (2018 թ․ հոկտեմբերի 27). «Paypal bans Gab following Pittsburgh shooting». The Verge. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  5. «Feeling Sidelined By Mainstream Social Media, Far-Right Users Jump To Gab». NPR.org (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  6. 6,0 6,1 6,2 Roose, Kevin (2018 թ․ հոկտեմբերի 28). «On Gab, an Extremist-Friendly Site, Pittsburgh Shooting Suspect Aired His Hatred in Full». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  7. 7,0 7,1 7,2 Wilson, Jason (2016 թ․ նոյեմբերի 17). «Gab: alt-right's social media alternative attracts users banned from Twitter». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  8. 8,0 8,1 Kantrowitz, Alex (2016 թ․ սեպտեմբերի 9). «This New Social Network Promises Almost-Total Free Speech To Its Users». BuzzFeed. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  9. 9,0 9,1 9,2 Timberg, Craig; Harwell, Drew; Elizabeth, Dwoskin; Brown, Emma (2018 թ․ հոկտեմբերի 31). «From Silicon Valley elite to social media hate: The radicalization that led to Gab». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 2-ին.
  10. Neidig, Harper (2017 թ․ օգոստոսի 18). «Citing hate speech, Google suspends social media site favored by alt-right from app store». The Hill (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  11. 11,0 11,1 «Gab». StartEngine. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 12-ին.
  12. «Company Overview of Gab AI Inc». Bloomberg. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 23-ին.
  13. 13,0 13,1 Katz, Rita (2018 թ․ հոկտեմբերի 29). «Inside the Online Cesspool of Anti-Semitism That Housed Robert Bowers». POLITICO Magazine (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  14. Webster, Lexi (2019 թ․ ապրիլի 3). «Dissenter and Gab: the controversial platforms with implications for 'free speech'». The Conversation (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 9-ին.
  15. 15,0 15,1 15,2 Lima, Lucas; Reis, Julio C.S.; Melo, Philipe; Murai, Fabricio; Araújo, Leandro; Vikatos, Pantelis; Benevenuto, Fabrício (2018). «Inside the Right-Leaning Echo Chambers: Characterizing Gab, an Unmoderated Social System» (PDF). 2018 IEEE/ACM International Conference on Advances in Social Networks Analysis and Mining (ASONAM): 515–522. arXiv:1807.03688. doi:10.1109/ASONAM.2018.8508809 – via arXiv. «We also show that the majority of Gab users are conservative, male, and Caucasian.»
  16. Shaw, Adam (2016 թ․ նոյեմբերի 28). «As Twitter cracks down on alt-right, aggrieved members flee to 'Gab'». Fox News. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  17. Weich, Ben (2019 թ․ հունվարի 2). «Inside Gab, the alt-right's social media network that is awash with antisemitism». The Jewish Chronicle. London. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 2-ին.
  18. Kraus, Rachel. «Gab came back online, and immediately filled up with anti-semitism». Mashable (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 27-ին.
  19. 19,0 19,1 Pagliery, Jose; Toropin, Konstantin (2018 թ․ հոկտեմբերի 30). «Social network Gab, a home for anti-Semitic speech, produced some of its own». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  20. «From Alt Right to Alt Lite: Naming the Hate». ADL.
  21. Ehrenkranz, Melanie (2017 թ․ մարտի 17). «Gab, a haven for White Nationalists, is now trying to reach young, diverse progressives». Mic. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 3-ին.
  22. Franke-Ruta, Garance (2017 թ․ սեպտեմբերի 22). «Gab, the social network of the 'Alt-Right' fights to stay online». Yahoo News. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 3-ին.
  23. «Guidelines. | Gab». gab.ai. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  24. Dougherty, John; Hayden, Michael Edison (2019 թ․ հունվարի 24). «How Gab Has Raised Millions Thanks to This Crowdfunding Company». Southern Poverty Law Center (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 27-ին.
  25. Zannettou, Savvas; Bradlyn, Barry; De Cristofaro, Emiliano; Kwak, Haewoon; Sirivianos, Michael; Stringhini, Gianluca; Blackburn, Jeremy (2018 թ․ մարտի 13). «What is Gab? A Bastion of Free Speech or an Alt-Right Echo Chamber?» (PDF). Companion Proceedings of the The Web Conference 2018. WWW '18. Lyon, France: 1007–1014. arXiv:1802.05287. doi:10.1145/3184558.3191531. ISBN 9781450356404 – via ACM Digital Library.
  26. Molina, Brett (2018 թ․ հոկտեմբերի 29). «Gab, the social network used by accused Pittsburgh synagogue shooter, goes offline». USA Today. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  27. Linton, Caroline (2018 թ․ նոյեմբերի 3). «Gab gets new domain host, expects to be back online Sunday». CBS News (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 5-ին.
  28. Rodriguez, Salvador (2016 թ․ դեկտեմբերի 15). «Gab, the Alt-Right's Favorite Social Network, Gets Rejections From Apple, Twitter». Inc. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  29. Price, Rob (2017 թ․ օգոստոսի 18). «Google's app store has banned Gab — a social network popular with the far-right — for 'hate speech'». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 18-ին.
  30. «WHOIS Dissenter.com». WHOIS. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 9-ին.
  31. 31,0 31,1 Carson, Erin (2019 թ․ փետրվարի 27). «Gab wants to add a comments section to everything on the internet». CNET (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  32. Sommer, Will (2019 թ․ ապրիլի 12). «Google Deals New Blow to Alt-Right Social Network Gab». The Daily Beast (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 13-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]