Արմին Հարի
| Արմին Հարի | |
|---|---|
 | |
| Անձնական տեղեկություն | |
| Սեռ՝ | արական |
| Մասնագիտացում՝ | թեթևատլետ և վազորդ |
| Երկիր՝ |  Գերմանիա և .svg){kind=small} Գերմանական ռայխ |
| Ծննդյան ամսաթիվ՝ | մարտի 22, 1937[1][2][3] (87 տարեկան) |
| Ծննդավայր՝ | Quierschied, Saarbrücken |
| Հասակ՝ | 182 սանտիմետր |
| Քաշ՝ | 71 կիլոգրամ |
Պարգևներ | |
Արմին Էրիխ Հարի (գերմ.՝ Armin Erich Hary, մարտի 22, 1937[1][2][3], Quierschied, Saarbrücken), գերմանացի մարզիկ, XVII օլիմպիադայի խաղերի կրկնակի չեմպիոն, Եվրոպայի կրկնակի չեմպիոն, առաջին մարզիկը, որը վազել է 100 մետր ուղիղ 10 վայրկյանում:
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արմին Հարին ծնվել է 1937 թվականին հանքարդյունաբերող աղքատ ընտանիքում, մանուկ հասակում սիրել է ֆուտբոլը, հանդբոլը և ջութակ նվագելը: 16 տարեկանից զբաղվել է տասնամարտով Սաարբրյուկենի ակումբում, բայց իր լավագույն արդյունքները ցույց է տվել կարճ տարածություններում և ի վերջո դարձել արագավազորդ։ Հարին 18 տարեկանում հարյուր մետրը վազել է 11,3 վայրկյանում, իսկ 1957 թվականին 10,5 արդյունքով դարձել է Գերմանիայի փոխչեմպիոն։ Մարզիկը կարիերայում իր առաջին միջազգային հաջողություններին հասել է 1958 թվականին Ստոկհոլմում կայացած Եվրոպայի առաջնությունում՝ հաղթելով 100 մ մրցավազքում և դառնալով չեմպիոն սպրինտի փոխանցավազքի թիմի կազմում։
1958 թվականի սեպտեմբերի 6-ին Ֆրիդրիխսհաֆենում Արմին Հարին առաջին անգամ վազել է 100 մետր վազքը 10 վայրկյանում, ինչը 0,1 վրկ-ով ավելի արագ էր, քան համաշխարհային ռեկորդը, սակայն մրցավարները չեն հաշվել արդյունքը՝ վկայակոչելով այն փաստը, որ թեքությունը այն ուղու, որի երկայնքով վազել է մարզիկը, 9 մմ-ով բարձր էր թույլատրելի արժեքից[4]:
Համաշխարհային ռեկորդի հաջորդ փորձը տեղի է ունեցել 1960 թվականի հունիսի 21-ին Ցյուրիխում կայացած World Class ավանդական մրցույթում: Գերմանիայի աթլետիկայի ֆեդերացիան ի սկզբանե արգելել է իր մարզիկներին մրցել Ցյուրիխում՝ ցանկանալով պահպանել իրենց ուժերը Հռոմի Օլիմպիական խաղերից առաջ, և երբ թույլտվություն է տրվել, ինքնաթիռի տոմսեր այլևս չեն եղել: Արդյունքում Արմին Հարին ստիպված է եղել բեռնատար ինքնաթիռով ճամփորդել, և հազիվ հանգստանալու ժամանակ ունենալով, միանգամից մեկնել է մրցմանը։ Լեցիգրունդ մարզադաշտում կրկին գրանցել է 10,0 վ արդյունք, սակայն դատավորների կողմից մեղադրվել է կեղծ մեկնարկի համար: Բողոքարկելով դատավորի որոշումը՝ Հարին կրկին վազելու իրավունք է ստացել, և նորից 100 մետր տարածությունը վազել է ուղիղ 10 վայրկյանում։ Միայն դրանից հետո պաշտոնապես գրանցվեց նոր համաշխարհային ռեկորդ[5]։
Նույն 1960 թվականին Արմին Հարին, հանդես գալով Գերմանիայի միացյալ թիմում, դարձել է Հռոմի Օլիմպիական խաղերի կրկնակի չեմպիոն։ Սեպտեմբերի 1-ին 100 մ եզրափակչում մրցավարները երեք անգամ մարզիկներին վերադարձրին մեկնարկային գիծ, քանի որ Հարին, նրանց կարծիքով, կրկին խախտել էր կանոնները։ Ի վերջո, չորրորդ փորձի ժամանակ գերմանացի արագավազորդն ավարտել է 10,2վ արդյունքով: Մեկ շաբաթ անց նվաճել է ոսկե մեդալ էստաֆետային թիմի կազմում՝ Բերնդ Կուլմանի, Վալտեր Մալենդորֆի և Մարտին Լաուերի հետ միասին։ Եզրափակիչում գերմանացիները գրավել են երրորդ հորիզոնականը, սակայն նրանցից առաջ անցած ԱՄՆ-ի հավաքականը որակազրկվել է էստաֆետային փայտիկի փոխանցման սխալի պատճառով: Գերմանական քառյակի արդյունքը (39,5) դարձել է համաշխարհային ռեկորդի կրկնություն։
Արմին Հարիի ուժեղ որակը որպես արագավազորդ եղել է նրա հիանալի մեկնարկը, մեկնարկային հարվածին 0,05-0,07 վրկ ավելի արագ արձագանքելու ունակությունը, քան մրցակիցը, ինչի շնորհիվ նա արդեն տասնհինգերորդ մետր հեռավորության վրա շատ առաջ էր, այդ ժամանակ էլէկտրական սարքավորումները բացակայում էին, և դատավորները հաճախ կեղծ մեկնարկներ են գրանցել գերմանացի մարզիկի կողմից: 1961 թվականի մայիսի 1-ին, 24 տարեկան հասակում, Հարին, որին իր հայրենիքում «Սպիտակ կայծակ» էին անվանում իր մազերի գույնի և արագության համար, հայտարարել է իր թոշակի անցնելու մասին[6]։ Աթլետիկայից բաժանումն արագացվել է 1960 թվականի նոյեմբերին ավտովթարով և աթլետիկայի ազգային ֆեդերացիայի հետ կրկնվող կոնֆլիկտներով, ինչը հանգեցրել է մարզիկի երկարաժամկետ որակազրկմանը, նախ՝ 6 շաբաթ՝ մրցումներից մեկին մեկնելիս 70 մարկ հավելյալ ծախսերի համար, ապա՝ 9 ամիս՝ երկրի սպորտի պատասխանատուների հասցեին քննադատական հայտարարությունների համար[7]։
Սպորտից թոշակի անցնելուց հետո Արմին Հարին աշխատել է անշարժ գույքի ոլորտում։ 2006 թվականից ղեկավարում է AHA-F հիմնադրամը, որն օգնում է ցածր եկամուտ ունեցող ընտանիքների երեխաներին սպորտով զբաղվել[8] : 2011 թվականի մայիսի 11-ին Արմին Հարին տեղ է գրավել գերմանական փառքի սրահում[9]:
Ձեռքբերումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Տարի | Մրցույթ | Քաղաք | Կարգապահություն | Տեղ | Արդյունք | Նշում |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Արևմտյան Գերմանիա
| ||||||
| 1958 թվական | Եվրոպայի առաջնություն |  Ստոկհոլմ
|
100 մ | 1-ին | 10.3 | |
| 4x100 մ փոխանցում | 1-ին | 40.2 | ||||
| Միացյալ Գերմանիայի հավաքական | ||||||
| 1960 թվական | Օլիմպիական խաղեր |  Հռոմ
|
100 մ | 1-ին | 10.2 | 
|
| 4x100 մ փոխանցում | 1-ին | 39.5 | 
| |||
Պետական մրցանակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության Պատվո շքանշանի ասպետական խաչ (2008 թվական):
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 Roglo — 1997. — ed. size: 10000000
- ↑ 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ ««Blonder Blitz» wird 75: Armin Hary schaut nicht zurück» (գերմաներեն). Augsburger Allgemeine. 2012-03-22. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-03-03-ին. Վերցված է 2014-02-15-ին.
- ↑ ««Просто я хотел быть самым быстрым человеком на Земле»». «Спорт-Экспресс». 2008-04-08. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-03-03-ին. Վերցված է 2014-03-02-ին.
- ↑ «Sprintlegende Armin Hary wird 75» (գերմաներեն). leichtathletik.de. 2012-03-22. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-08-20-ին. Վերցված է 2014-02-15-ին.
- ↑ «Olympiasieg aus Rache» (գերմաներեն). Westdeutscher Rundfunk. 2013-09-06. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-01-28-ին. Վերցված է 2014-02-15-ին.
- ↑ ««Blonder Blitz» wird 75: Armin Hary schaut nicht zurück» (գերմաներեն). Augsburger Allgemeine. 2012-03-22. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-03-03-ին. Վերցված է 2014-02-15-ին.
- ↑ «Neun Leichtathleten in die „Hall of Fame"» (գերմաներեն). leichtathletik.de. 2011-05-12. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-03-03-ին. Վերցված է 2014-02-15-ին. Արխիվացված է Մարտ 3, 2014 Wayback Machine-ի միջոցով:
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Կենսագրություն» (գերմաներեն). AHA-F. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-19-ին. Վերցված է 2014-03-02-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ««Պարզապես ես ուզում էի լինել երկրի ամենաարագ մարդը»//». «Спорт-Экспресс». 2008-04-08. Վերցված է 2014-03-02-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արմին Հարի» հոդվածին։ |
| ||||||||||
