Առինջ (Շահբուզի շրջան)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Առինջ (այլ կիրառումներ)
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Առինջ | ||
| Ayrınc | ||
| Երկիր |  Ադրբեջան | |
| Ինքնավար Հանրապետություն | Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետություն | |
| Շրջան | Շահբուզի շրջան | |
| Համայնք | Շահբուզի շրջան | |
| ԲԾՄ | 1300 մետր | |
| Պաշտոնական լեզու | Ադրբեջաներեն | |
| Բնակչություն | 544 մարդ (2010) | |
| Ազգային կազմ | Ադրբեջանցիներ | |
| Կրոնական կազմ | Շիա իսլամ | |
| Ժամային գոտի | UTC 4 | |
| ||
Առինջ[1] (այժմ կոչվում է՝ ադրբ.՝ Ayrınc - Այրինջ), գյուղ ներկայիս Ադրբեջանական Հանրապետության կազմում գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Շահբուզի շրջանում։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պատմական Շահապոնքի խոշոր հայկական գյուղերից է եղել։ Պատմական աղբյուրներում քիչ տեղեկություններ են հայտնի գյուղի մասին[2]։
Գյուղի բնակչությունը 1970-1980-ական թվականներին տեղափոխվել է Երևանի շրջակա բնակավայրեր[2]։
Հուշարձաններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գյուղն ունեցել է հայկական եկեղեցի՝ Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին, որը տեղակայված է եղել գյուղի կենտրոնական հատվածում։ 1675-1677 թվականներին ավերվել է Նախիջևանի Շարիֆ խանի զավթիչների կողմից։ 1874 թվականին հին եկեղեցու փոխարեն բնակիչները նոր եկեղեցի են կառուցել, որը 1886 թվականի տվյալներով դեռևս գործում էր։ Հետագայում այն կրկին ավերվել է, որի տեղում 1930-ական թվականներին կառուցվել է գյուղի դպրոցը[2]։
Ներկայիս գյուղից 1 կմ դեպի «Գյադուկ» կոչվող բլուրը հատվածում է գտնվում «Կույս Վառվառ» մատուռը[2]։
Պեղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1960-1970-ական թվականներին գյուղի դպրոցի պատմության ուսուցիչը հին և նոր գյուղերի շրջակայքում կատարել է ուսումնասիրություններ և պեղումներ, որի արդյունքում հայտնաբերվել են էնեոլիթի, բրոնզեդարյան և միջնադարյան տասնյակ հնագիտական նյութեր՝ աղորիքներ, զարդանախշերով խեցեղեն, բրիչներ։ Աղորիքները մակույկաձև և գոգավոր են, իսկ խաղողահյութի գործիքները՝ ձագարաձև։ Գտածոների մի մասը հանձնվել է Նախիջևանի մարզային պատմության թանգարանին[2]։
Հայտնաբերվել են նաև հին հայկական դամբարաններ և պաշտամունքի իրեր։ Նախնադարյան բնակավայրեր են հայտնաբերվել «Քհաներ» կոչվող վայրում (իրար կողք տեղակայված, գետնափոր հինգ կացարան, որոնք ունեն 4-5 մ երկարություն, 2-3 մ լայնություն և 2-2.5 մ բարձրություն)[2]։
Շահբուզից Սիսիան տանող ճանապարհին՝ կամրջի մոտ բնակատեղի է եղել։ Մի քանի տասնամյակ առաջ նկատելի էին տների, ծառերի հետքեր, սակայն ներկայումս գյուղատեղին վերածվել է արտերի։ 1964 և 1969 թվականներին՝ մոտ 2 մ խորության մեջ, հայտնաբերվել են կարասներ։ 1971 թվականին հայտնաբերվել է 4 կարաս, որոնք հատակին եղել է գինու սև մրուր։ Շրջակայքում գտնվող արտերից հայտնաբերվել են խաղողամշակման գործիքներ[2]։
Հայտնի անձինք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Նախիջևանի ԻՍՍՀ բնակավայրերը
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Ա․ Ա․ Այվազյան, ՆԱԽԻՋԵՎԱՆ․ պատկերազարդ բնաշխարհիկ հանրագիտակ, Երևան, «Հուշարձան», 1995, էջ 167-168 — 368 էջ. — 2700 հատ, ISBN 5-8079-0911-9։
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 545)։ 
|
| ||||||||||||||||||||||
