Անտուան Լորան Լավուազիե

Անտուան Լորան Լավուազիե; Antoine Laurent de Lavoisier
Ծնվել է	օգոստոսի 26, 1743[…]; Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն
Մահացել է	մայիսի 8, 1794[…] (50 տարեկան); Կոնկորդի հրապարակ, Առաջին ֆրանսիական հանրապետություն; մահապատիժ
Գերեզման	Էրրանսի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիայի թագավորություն և Առաջին ֆրանսիական հանրապետություն
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտություն	քիմիկոս, տնտեսագետ, կենսաբան, ֆիզիկոս, ակադեմիկոս, փաստաբան, աստղագետ, գրող և ադմինիստրատոր
Հաստատություն(ներ)	Ferme générale?
Գործունեության ոլորտ	քիմիա
Պաշտոն(ներ)	fermier général?
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Փարիզի գիտափիլիսոփայական միություն, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Paris Bar Association?, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն և Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Փարիզի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ (1764)
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Եղել է գիտական ղեկավար	Jean-Antoine Chaptal?, Անտուան Ֆուրկրուա, Jean Noël Hallé?, Claude-Louis Mathieu? և Կլոդ Բերթոլե
Ազդվել է	Guillaume-François Rouelle?
Պարգևներ	Ոսկե մեդալ Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ Hommes illustres? Էյֆելյան աշտարակի 72 անունների ցանկ և Concours général
Ամուսին(ներ)	Մարի-Անե Պիերետ Պոլզե
Հայր	Albeiro-antoine lavoisier?
Մայր	Emilie Punctis?
	Ստորագրություն;
	Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
	Antoine-Laurent de Lavoisier Վիքիպահեստում

Անտուան Լորան Լավուազիե (ֆր.՝ Antoine Laurent de Lavoisier, ɑ̃twan lɔʁɑ̃ də lavwazje, օգոստոսի 26, 1743(1743-08-26)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն^[1]^[4]^[5] - մայիսի 8, 1794(1794-05-08)^[1]^[2]^[3]^[…], Կոնկորդի հրապարակ, Առաջին ֆրանսիական հանրապետություն), ֆրանսիացի քիմիկոս Անտուան Լավուազիեն այրման թթվածնային տեսության, դրանով՝ նաև գիտական քիմիայի հիմնադիրն է։

Կենսագրություն

Անտուան Լորան Լավուազիեն ավարտել է Փարիզի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը, միաժամանակ ուսումնասիրել քիմիա և ֆիզիկա։ Նրա քիմիական ուսումնասիրությունները հիմնականում նվիրված են օդի ու ջրի բաղադրությունների և այրման ու շնչառության շարժընթացներում օդի ունեցած դերի բացահայտման հարցերին։ Հաստատել է, որ օդը բաղկացած է այրմանը և շնչառությանը նպաստող բաղադրիչից, որն իր հերթին, միանալով տարբեր նյութերի հետ, առաջացնում է թթու։ Այդ հատկության շնորհիվ նյութն անվանեց թթվածին՝ թթու ծնող։ Նա բացահայտեց նաև, որ ջուրը նույնպես ջրածնի թթվածնային միացություն է՝ չնայած այն ակնհայտ թթվածնայի հատկություն չունի։

Հաստատելով այրման թթվածնային տեսությունը՝ Լավուազիեն քիմիական գիտությունը դրեց գիտական հիմքերի վրա և կեղծ ֆլոգիստոնի տեսությունը փոխադրեց այրման թթվածնային տեսությամբ։

Նա մշակել է նաև քիմիական անվանակարգության սկզբունքները, Պիեռ Սիմոն Լապլասի հետ պատրաստել է առաջին սառցային կալորիմետրը և չափել մի շարք նյութերի այրման ջերմությունները։

1789 թվականին լույս է ընծայել իր «Տարրական քիմիայի դասագիրքը», որը գիտական քիմիայի առաջին ձեռնարկն էր։

Լավուազիեն գլխատվել է Հեղափոխական դատարանի որոշմամբ՝ մեղադրվելով ծխախոտի մթերման գործում թույլ տված խարդախության համար։ Այդ առիթով ֆրանսիացի մաթեմատիկոս Ժոզեֆ Լագրանժն ասել է. «Պահանջվեց ընդամենը մեկ ակնթարթ, որպեսզի կտրվեր այդ գլուխը, բայց հնարավոր է, որ հարյուրամյակը քիչ լինի նրա նմանը ստեղծելու համար»։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Созонов С. Лавуазье, Антуан-Лоран (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1896. — Т. XVII. — С. 218—223.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Лавуазье Антуан Лоран // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Brock W. H. The fontana history of chemistry — 1992. — ISBN 0-00-686173-3
↑ https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA8248&pos=1
↑ https://www.academie-sciences.fr/fr/Liste-des-membres-depuis-la-creation-de-l-Academie-des-sciences/les-membres-du-passe-dont-le-nom-commence-par-l.html
↑ Notable Names Database — 2002.
↑ CONOR.Sl
↑ https://www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences
↑ ^11,0 ^11,1 Pas L. v. Genealogics — 2003.

Աղբյուրներ

Դպրոցական մեծ հանրագիտարան։ Գիրք 1, հատոր 1։ Երևան 2009, էջ 379

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտուան Լորան Լավուազիե» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտուան Լորան Լավուազիե» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 493)։

[_417fc8318c70020f-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Созонов С. Лавуазье, Антуан-Лоран (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1896. — Т. XVII. — С. 218—223.

[_2d2b5ad54983fc70-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_6717f6906db9e337-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_6cb262c17893ef8b-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Лавуазье Антуан Лоран // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_a8eac304d7172888-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Brock W. H. The fontana history of chemistry — 1992. — ISBN 0-00-686173-3

[_e956db8f7e39df83-6] ttps://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA8248&pos=1

[_f609157bff5b8ac5-7] ttps://www.academie-sciences.fr/fr/Liste-des-membres-depuis-la-creation-de-l-Academie-des-sciences/les-membres-du-passe-dont-le-nom-commence-par-l.html

[_9a2aaa24dfe62e99-8] Notable Names Database — 2002.

[_a1af68e40fc8aec1-9] CONOR.Sl

[_79e43fad4126ee67-10] ttps://www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences

[_c4bb2fb3bb73e776-11] 11,0 ^11,1 Pas L. v. Genealogics — 2003.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]