Ալեքսանդր Ավագյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ավագյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
| Ալեքսանդր Ավագյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | նոյեմբերի 12, 1944 |
| Ծննդավայր | Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | հուլիսի 26, 1988 (43 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մեջիբոժ, Լետիչևի շրջան, Խմելնիցկիի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Մ. Պ. Դրագոմանովի անվան ազգային մանկավարժական համալսարան |
| Մասնագիտություն | հնէաբան, քարանձավագետ, երաժիշտ և բանաստեղծ |
Ալեքսանդր Բենիամինի Ավագյան (նոյեմբերի 12, 1944, Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - հուլիսի 26, 1988, Մեջիբոժ, Լետիչևի շրջան, Խմելնիցկիի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), ծագումով հայ ուկրաինացի հնէաբան, քարանձավագետ, երաժիշտ և բանաստեղծ։ Ուկրաինական քարանձավագիտության համահիմնադիրներից է, հին ուկրաինական քարանձավային կառույցների գիտական համակարգման առաջին հեղինակը։
Հնէաբանություն և քարանձավագիտություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1981 թվականին ավարտել է Կիևի մանկավարժական ինստիտուտի պատմական բաժինը։
1981 - 1984 թվականներին աշխատել է Ուկրաինական ԽՍՀ ԳԱ Հնէաբանության ինստիտուտի ճարտարապետահնէաբանական խմբում, 1985 - 1988 թվականներին աշխատել է գիտավերականգնողական մասնագիտացված նախագծային ինստիտուտում։
Հակոբյանը ուկրաինական քարանձավագիտության հիմնադիրներից է, հին ուկրաինական քարանձավային կառույցների գիտական համակարգման առաջին հեղինակը։ Լավրի և Զվերինեցկի քարանձավերի հնէաբանական հետազոտությունների, Կիևի Կիրիլովյան եկեղեցու Մովչանսկի միաբանության (Սումսկի շրջան), Օստրոժսկի ամրոցի, (Ռովենսկի շրջան), Լիվադիյսկի պալատի (Յալտա) ստորգետնյա շինությունների կազմակերպիչն ու ղեկավարը։
Կատարել է պեղումներ Կիևում՝ Պոդոլում, Խմելնիցկու մարզի Ստարոկոնստանտինովում, Վիննիցկու շրջանի Տուլչինում, Վոլինի Սվյատոգորոդսկոյ միաբանությունում, Բախչիսարայի խանի պալատում, Թեոդոսիայում, Լուցկում, Կամենեց-Պոդոլսկում և այլուր։
Առաջինն է ուսումնասիրել Մեդժիբոժսկի ամրոցը։ Այնտեղ էլ սպանվել է (Ալեքսանդր Ավագյանին սպանել է իր աշակերտը)։
«Օզյորնայա» և «Օպտիմիստիչեսկայա» քարանձավները ուսումնասիրելու համար արշավախմբեր է կազմակերպել, որոնց արդյունքում պարզվեց, որ նրանք աշխարհում ամենամեծերի շարքում են։ Ավագյանի անվամբ քարանձավ է անվանված։
Երաժիշտ և բանաստեղծ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1962 թվականին ստեղծել է «Բերեզեն» (Մարտ) ռոք-անսամբլը։ Մ․ Նիկոլաևի և Վ․ Կրիշտոֆովիչի համահեղինակությամբ ստեղծել է «Մարիա Օրանտա» ռոք-օպերան, ուր ներառվել են Ավագյանի «Ծիր կաթին», «Գանկա», «Ջրաղացպանը» և «Ինչու են կաթիլներ ապակիին․․․» երգերը։
Ալեքսանդր Ավագյանի հիշատակին է նվիրված համաուկրաինական ամենամյա հեղինակային երգի «Ծիր կաթին» փառատոնը (ուկրաիներեն՝ Чумацький шлях)։
Տպագիր գործեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Ծիր կաթին» (ռուս.՝ «Млечный путь», ուկրաիներեն՝ «Молочний шлях»), Երգեր, Կիև, 1993 (ռուս.)
- «Ոսկե փոշի», (ռուս.՝ «Пыль золотая»), Հնէաբանների երգերի հավաքածո, Մոսկվա, 1994 (ռուս.)
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Տ․ Ա․ Բոբրովսկի, Բ․ Ա․ Ժոլդակ, Ալեքսանդր Բենիամինի Ավագյան, «Ժամանակակից Ուկրաինայի հանրագիտարան», հատոր 1, Կիև, 2001, էջ 45.(ռուս.)
- Մ․ Նեկրասովա, «Այրին», Նատալի. 1998 թ. - № 5.(ռուս.)
- Տ․ Ա․ Բոբրովսկի, Բ․ Ա․ Ժոլդակ. Ալեքսանդր Բենիամինի Ավագյան, «Տերնոպոլի հանրագիտարանային բառարան», Մոսկվա, ։ «Զբրուչ» հրատարակչություն, 2004-2010. - ISBN 966-528-197-6, հատոր 1, 2004, էջ 18-19. (ռուս.)