Աթեոս
Աթեոս | |
|---|---|
| Ծնվել է՝ | Մ.թ.ա. 420-ականներ |
| Մահացել է՝ | մ. թ. ա. 339 |
| միապետ | |
Աթեոս (Atheas; մոտ. մ.թ.ա. 429 — մ.թ.ա. 339), հաստատված ավանդույթի համաձայն՝ Սկյութիայի ամենահայտնի թագավորներից մեկը։ Զոհվել է Ֆիլլիպ II Մակեդոնացու հետ կռվի ժամանակ, ըստ լեգենդի՝ 90 տարեկան հասակում։ Հարցը կայանում է նրանում, թե որ տարածքներում էր տարածվում նրա իշխանությունը, մինչև հիմա հակասական է. ամբողջ Մեծ Սկյութից մինչև Դանուբի բերանի մոտակայքում գտնվող փոքր ժառանգություն (Փոքր Սկյութ)։ Ենթադրությունն այն մասին, որ Աթեոսը վերահսկել է Փոքր Սկյութը,առաջ են քաշել ՝ առանց հաշվի առնելու բազմաթիվ գործոններ, առաջին հերթին՝ տնտեսական։ Աթեոսը վարել է ագրեսիվ քաղաքականություն Մեծ Սկյութիայի հարավ-արևմտյան սահմաններում, մասնավորապես` ենթարկվելով արևմտյան Մերձսևծովյան քաղաքականության ազդեցությանը (մ.թ.ա.358 թվական` Իստրիա-մ.թ.ա.343 թվական` Կալլատիս), հաջող պատերազմ ցեղերի հետ մ.թ.ա.344 թվականին[1]։ Նրա` Մակեդոնացու հետ հաջորդ պատերազմի մասին մեզ հայտնում են հաջորդները; մ.թ.ա. 339 թվականին « երկու կողմերն էլ լարվել էին, սկսվել էր ճակատամարտ, որում սկյութարները, չնայած իրենց մտավոր հմտությունների և թվերի գերազանցությանը, պարտվեցին Ֆիլլիպի խորամանկությանը. գերեվարվեց (մակեդոնացի հաղթողներին) մոտ 20 հազար երեխա և կին, բազմաթիվ սկյութարներ, սակայն ոսկի և արծաթ ընդհանրապես չգտնվեց, որի արդյունքնում առաջին անգամ ականատես եղան սքյութարների աղքատությանը. 20 հազար արյունակից է ուղարկվել Մակեդոնիա` ցեղի բուժման համար»։ Հետդարձի ճանապարհին մակեդոնիացիների բանակը ընկավ ցեղերի կազմակերպած շրջափակման մեջ[2]։
Աթեոսի մահից հետո Մեծ Սկյութիան էլի գոյատևեց մոտավորապես 60-70 տարի, պահպանելով ռազմիկների շարքը (Զոպիրիոնի արշավը` մ.թ.ա. 331 թվական, պատերազմ Բոսպորի հետ` մ.թ.ա.328 թվական[3], որպես բոսպորյան արքայի համախոհ` մ.թ.ա.310-309 թվականներին[4], պատերազմ Լիսիմախի հետ` մ.թ.ա.313 թվական[5][6]): Ներկա պահին չկա ոչ մի հնագիտական վկայություն Մեծ Սկյութարիայի մ.թ.ա.280-ից 270 թվականների ճգնաժամային երևույթների մասին։
Հայտնի են մետաղադրամներ, որոնք թողարկվել են Աթեոսի անվան տակ տարբեր քաղաքակրթությունների կողմից[7]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ О войне Атея с трибаллами упоминает также римский автор Секст Юлий Фронтин, см. Латышев В.В. Известия древних писателей о Скифии и Кавказе. Том 2. СПб, стр. 230
- ↑ Юстин. Эпитома сочинения Помпея Трога. «История Филиппа» (IX, 2-3).
- ↑ ДЕМОСФЕН, XXXIV. «ПРОТИВ ФОРМИОНА О ЗАЙМЕ»
- ↑ ДИОДОР, БИБЛИОТЕКА (ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ), XX, 22-24
- ↑ ДИОДОР, БИБЛИОТЕКА (ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ), XIX)
- ↑ Латышев В. В. Известия древних писателей о Скифии и Кавказе. Вестник древней истории. 1947—1949.
- ↑ В. А. Анохин. Монеты скифского царя Атея. «Нумизматика и сфрагистика», т.2, Киев-1965, стр 3-15. Рогальский Ад.(Варна) «К вопросу о монетах скифского царя Атея», «Нумизматика и сфрагистика», т.5, Киев-1974, стр 3-13.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Вестник Древней Истории. 1947—1949; указ. 1950.
- Гутнов Ф. Х. Скифские портреты
- Գեղարվեստական գրականություն
- Պատմության հերոսը, Լյուբով Վորոնկովա «Զևսի որդին»։