वक्फ

वक्फ : मुसलमान धर्माचे व्यक्तीन थरावीक विधी-नेमावळीखाल केल्लें धर्मादायी दान. अशें दान करतल्याक वाकिफ म्हण्टात. वक्फ म्हळ्यार अटकाव वा प्रतिबंध. नामनेचो तत्ववेतो अबू हनीफा (६९९ ७६७) हाच्या मतान संपत्ती वाकिफच्या मालकिचीच दवरपाची आनी तिचें उत्पन्न धर्मादाय उद्दिश्टांखातीर वापरपाचें म्हळ्यारच वक्फ. ताच्या शिश्यांच्या मतान मात वक्फाकलागून वाकिफचो संपत्ती वयलो अधिकार ना जावन ती परमेश्र्वराच्या अधीन जाता आनी तिचो लाव मानव समाजाक मेळटा. वक्फ अधिनेमाप्रमाण मशीद, कबरस्थान, शिक्षण संस्था पाणपोई, पूल, अन्नदान, ताजिया, खानका, प्रार्थनासत्रांची वेवस्था, गरिबांक आदार, अशा मुसलमानी धर्माक मान्य आशिल्ल्या खंयच्याय उद्दिश्टांखातीर वक्फ निर्माण करूं येता. खंयचीय साबुदेची सज्ञान व्यक्ती वक्फ करूंक शकता. वाकिफ मृत्यूपत्रावतीनय वक्फ करूंक शकता. वक्फचे प्रस्थापनेखातीर संपत्तीच्या समर्पणाची घोशणा गरजेची आसता. पूण संपत्तीचो ताबो दिवप गरजेचें आसा कांय ना हे विशीं मतभेद आसात. शिया पंथाप्रमाण संपत्तीचो ताबो दिवप गरजेचें मानलां. स्थावर वा जंगम अशे खंयचेय संपत्तीचो वक्फ करूं येता. पूण वाकिफचो ‘मूषा’ (संपत्तीचो विभागूंक नाशिल्लो वांटो) आसल्यार ताचो वक्फ जावंक शकना. वाकिफान वक्फाखातीर जीं उद्दिश्टां केल्लीं आशिव्वीं तांची फाटपुरवण करप अशक्य जाल्यार वक्फची संपत्ती ही हेर समान उद्दिश्टांखातीर वापरूंक येता. हनफी पंथाच्या विधीप्रमाण वाकिफचे मुस्तींत ताच्या स्वताच्या आनी ते उपरांतच्या कुटुंबियांच्या निर्वाहाखातीर वक्फ जावंक शकता. पूण निमाणें उद्दिश्ट गरिबांखातीर उपेगी अशेंच आसूंक जाय. शिया विधीप्रमाण वाकिफ स्वताच्या व्यवस्थापनाची वेवस्था वक्फचेवतीन करूंक शकना.

वक्फचे निर्मिती उपरांत संपत्तीची वेवस्था जे व्यक्तीकडेन वता ताका मुतवल्ली म्हण्टात आनी तो कायद्दयाचे नदरेन ट्रस्टी कसो आसता. बायलांक मुतवल्ली जावपाक प्रतिबंद ना. पूण वक्फ संबंदीत धर्मीक कार्यांत तिका वांटेकार जावंक मेळना. वाकिफ स्वताक वा आपल्या वंशजांक मुतवल्ली नेमूंक शकता. ताणें मुतवल्लीची नेमणूक केली ना जाल्यार न्यायालय योग्य मनशाची मुतवल्ली म्हण नेमणूक करता. वक्फ अधिनेमा प्रमाण मुतवल्लीच्या अधिकाराचेर कांय मर्यादा आसात. देखीक, वक्फची संपत्ती न्यायालयाचे परवानगीबगर तो विकूंक, घाण दवरून, अदलाबदल करूंक शकना. मुतवल्लीच्या अकार्यक्षमतेक लागून वा वक्फच्या ताचेकडसून जाल्ल्या दुरुपयोगाक लागून ताका त्या पदावयल्यान निखळावपाची तजवीज आसा.

वक्फ हो धर्मदायी विधी संपत्ती विशय आशिल्ल्यान ताचें नियोजन आनी नियंत्रण करपाखातीर कायदेशीर अधीनेम शासनान करून दवरल्यात. केंद्रिय अधीनेम नं. ४२ (१९२३), नं. ३४ (१९५४) हे म्हत्वाचे अधीनेम आसात.