Nepali ñe'ẽ
| Nepali ñe'ẽ | ||
|---|---|---|
| Yvy henda oĩva: | Nepal retã ha henondépe. | |
| Tetãnguéra: | — | |
| Máva oñe'ẽva: | Haimete 13.900.000 | |
| Filiación genética: | — | |
| Subdivisiones: | — | |
| ISO 639-1 | — | |
| ISO 639-2 | — | |
| ISO 639-3 | — | |
 Nepali ñe'ẽ hechapyrã.
| ||
|
| ||
Nepali ñe'ẽ térã nepali ha'e ku indoeuropa ñe'ẽ, ñe'ẽ tee Nepal retãme, ha'e ñe'ẽ ñepyrũgua oñe'ẽva 43-49% Nepal retãygua apytégui. Avei, ha'e ñe'ẽ mokõihagua oiporúva heta tavayguakuéra ko tetãmegua. Vutã retãme, nepali ñe'ẽ añoite ha'e ñe'ẽ ndaha'éiva ñe'ẽ ñemoñare tiveto-virmána rehegua, peteĩva umi mbohapy ñe'ẽnguéra apytégui ojeiporuvéva opaite hendáre, vutanes ha kénka ndive.[1]
Nepali ha'e ñe'ẽ tee ha tetã ñe'ẽ Nepal-pe. Ambue ñe'ẽnguéra ypykuegua oguereko avei techakuaa 'ñe'ẽnguéra tetã Nepal-guáramo', hákatu apoukapy ñe'ẽ rehegua sa'i mba'e ikatu ojapo, ha, añeteháme, aimete ndojejapói he'iháicha.
Hindi ñe'ẽ ha inglyesñe'ẽ ha'e ñe'ẽnguéra tee India-pe; índi ha'e avei, ñe'ẽ tetã mba'éva ojeiporúva tetã sãmbyhyhárupi. Tekome'ẽrusu ohechakuaa 22 ñe'ẽnguéra. Nepali ha'e ñe'ẽ tee ambue ndive umi tenda índio Sikkim ha Vengala kuarahyreikéguápe.
Ko nepali ñe'ẽ ojogua hindi ñe'ẽme, jepémo heko ymarekove: oguereko sa'ive ñe'ẽ pyahu oiporúva pérsa ñe'ẽ ha inglyesñe'ẽ-gui ha py'ỹive oiporu ñe'ẽnguéra pyahu sánskrito-gui. Jahechakuaava'erã, nepali ha'eha ñe'ẽ pyahu ko'agãgua ojoguavéva sánskrito-pe. Ambue mba'épe, hekoha hi'aguĩ rupi umi tiveto-virmana-guakuéragui ojehe'a'imi ko'ã ñe'ẽnguéra nepali rehe.
Nepali ñe'ẽnungakuéra tuicha iñambue ojoapytépe. Ñe'ẽnungakuéra oñemomba'evéva ha'e, vaitádi, vajhangi, vajurali, doteli, soradi, acchami ha darjula. Nepali ko'agãgua hendapýva oñemopyenda Katemandu táva ñe'ẽnungáre, ojeporeka py'ỹiva ñe'ẽ ymaguarére, ha'éva sánskrito. Nepali ñe'ẽporãhaipyre heñói ypyva'ekue sarytykuéra XVIII ha XIX aja oñepyrũva ojehai ñe'ẽporã opáichagua ha mombe'upyrã ymaguare India-guáva. Nepali ojehai ñe'ẽpehẽndy devanágari-pe (sánskrito rehegua), hákatu avei oĩ haipy tee ymaguare hérava vhujimol.[2]