Zipa
Zipa era o título de nobreza dado polos muiscas ó gobernante supremo do Zipazgo, unha das divisións administrativas máis importantes da Confederación muisca. Adóitase empregar a expresión "Zipa de Bacatá", xa que a sede do goberno do Zipazgo atopábase en Funza, capital do Zybyn de Bacatá, que abranguía gran parte do territorio da actual cidade de Bogotá, capital de Colombia.
O Zipa era considerado descendente da deusa Chie (a Lúa), da mesma forma que o Zaque era considerado descendente de Sué (o Sol). O Zipa tiña autoridade absoluta sobre o goberno do Zipazgo. Ó seu cargo estaba a dirección administrativa, o mando do exército, a creación, reforma e aplicación das leis, e boa parte dos asuntos relixiosos. É así como, por exemplo, os chyquy (sacerdotes muiscas) debían ser investidos pola autoridade do Zipa. A única persoa que podía exercer autoridade sobre o Zipa era o Chyquy-Zibyntyba de Iraca, a quen se consideraba sucesor do Venerable Bochica, mentres que o único poder en igualdade de condicións fronte ó do Zipa era o do Zaque, que nun comezo fora meirande.[1]
Lista dos Zipas
[editar | editar a fonte]| Gobernantes muisca de Bacatá (zipas) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Imaxe | Nome | Comezo | Remate | Detalles |
 |
Meicuchuca | 1450 | 1470 | |
 |
Saguamanchica | 1470 | 1490 | Morreu na batalla de Chocontá |
 |
Nemequene | 1490 | 1514 | Introduciu o Código de Nemequene |
 |
Tisquesusa | 1514 | 1537 | Gobernaba cando os españois chegaron a Colombia |
 |
Zaquesazipa | 1537 | 1539 | Derradeiro gobernante muisca do sur |
O último herdeiro lexítimo ó trono do que se ten coñecemento foi Chiayzaque, Tybarague de Chía.[2]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Restrepo, Vicente. Los chibchas antes de la conquista española. (Bogotá, Imprenta de la Luz, 1895) Capítulo VIII
- ↑ Plaza, José Antonio de. Compendio de la historía de la Nueva Granada: desde antes de su descubrimiento, hasta el 17 de noviembre de 1831 (Imprenta del Neogranadino; Bogotá, 1850), p. 48
