Saltar ao contido

Xudas Tadeu

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Xudas Tadeo»)
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Xudas.
Modelo:BiografíaXudas Tadeu

Editar o valor en Wikidata
Nome orixinal(he) ג'ודאס טדיאו Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacementoc. 10 Editar o valor en Wikidata
Banias, Altos do Golán (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Mortec. 62 Editar o valor en Wikidata (51/52 anos)
Beirut, Líbano Editar o valor en Wikidata
Causa da mortepena de morte, decapitación Editar o valor en Wikidata
Lugar de sepulturaBasílica de San Pedro Editar o valor en Wikidata
Apóstolo
Editar o valor en Wikidata
Datos persoais
Grupo étnicoPobo xudeu Editar o valor en Wikidata
RelixiónCristianismo e xudaísmo Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónlabrego, misioneiro Editar o valor en Wikidata
Período de tempoImperio Romano Editar o valor en Wikidata
Período de actividade(Con vida en: século I Editar o valor en Wikidata)
ProfesoresXesús de Nazaret Editar o valor en Wikidata
AlumnosQ13050680 Traducir Editar o valor en Wikidata
Enaltecemento
Día de festividade relixiosa28 de outubro (Catolicismo)
21 de agosto (Cristianismo ortodoxo)
19 de xuño (Igrexa Ortodoxa Romanesa) Editar o valor en Wikidata
Compañeiro profesionalSimón: Simón e Xudas Editar o valor en Wikidata
Descrito pola fonteEnciclopedia Bíblica de Archimandrita Nicéforo
Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron
Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Editar o valor en Wikidata
BNE: XX983973 Find a Grave: 61653867 Editar o valor en Wikidata

San Xudas Tadeu[1] é un santo cristián e un dos doce apóstolos de Xesús de Nazaret. Os seus outros nomes son Tadeu, Xudas Lebeo e Xudas, irmán de Santiago o Menor. Tamén coñecido como San Tadeu (Θαδδαῖος, transl. Thaddæus ou Thaddaeus en diferentes versións da Biblia), e como San Matfiy (Фаддей, он же Иуда Иаковлев или Леввей, en ruso) na tradición ortodoxa rusa (xunto con San Xudas). Ás veces identifícase como Xudas, irmán de Xesús, mais cómpre non confundilo con Xudas Iscariote, o outro apóstolo, que traizoou a Xesús Cristo.

A Igrexa Apostólica Armenia honra a Tadeu xuntamente con San Bartolomeu como santo padroeiro e responsábel por ter levado o Cristianismo á Armenia. É o santo patrón das causas desesperadas e das causas perdidas na Igrexa Católica.

O atributo de San Xudas é a maza ou mallo. Tamén acostuma aparecer nas iconas cunha lapa á volta da cabeza, que representa a súa presenza durante a Pentecoste, cando recibiu o Espírito Santo xuntamente cos outros doce apóstolos. Outro atributo común é ver a Xudas Tadeu cunha imaxe de Xesús Cristo, a imaxe de Edesa. Nalgunhas ocasións leva un rolo ou un libro (presuntamente a Epístola de Xudas) ou unha regra de carpinteiro.

Identidade

[editar | editar a fonte]
Procesión de San Xudas Tadeu en Lima, Perú

Posíbel identificación con Xudas, irmán de Xesús

[editar | editar a fonte]

Xudas é claramente distinto de Xudas Iscariote, outro discípulo que sería o traidor de Xesús. Xudas é unha tradución do nome Ιούδας do orixinal grego do Novo Testamento, o que á súa vez é unha variante de Xudá, un nome moi común entre os xudeus da época.

"Xudas, fillo de Santiago" ou "Xudas de Santiago" (na Vulgata, ''Iudam Iacobi' et Iudam Scarioth qui fuit proditor')[2] é mencionado só dúas veces no Novo Testamento: nas listas apostólicas de Lucas, no Evanxeo e nos Feitos dos Apóstolos[3]. O Evanxeo de Xoán tamén menciona unha vez - (Xoán, capítulo = 14, verso = 22) un discípulo chamado "Xudas (non o Iscariote)", o que xeralmente é identificado coma Xudas Tadeu[4], aínda que algúns estudosos vexan esta identificación incerta[5]. A frase "Xudas de Santiago" pode igualmente ser entendida como unha relación entre irmáns ou de pai e fillo e, por iso, as opinións se dividen sobre que Xudas, o apóstolo, podería ser a mesma persoa que Xudas, irmán de Xesús, que é mencionado en Marcos 6:3 e Mateu 13:55-57 (xuntamente con outros irmáns, inclusive Santiago, o Xusto), considerado pola tradición como o autor da Epístola de Xudas[6]. Algúns católicos cren que os dous Xudas son a mesma persoa [7], mentres que os protestantes non.

Posíbel identificación con Tadeu

[editar | editar a fonte]

Nas listas apostólicas de Mateu e Marcos[8], non se fala de Xudas, mais de Tadeu (ou, nalgúns manuscritos de Mateu 10:3, "Lebeus, de apelidos Tadeu"). Isto levou a moitos cristiáns desde os primeiros anos a harmonizar as listas propondo un "Xudas Tadeu", coñecido por ambos os nomes. Esta proposta se torna aínda máis plausíbel polo feito de que "Thaddeus" parece ter sido un apelido. Unha complicación adicional está no feito de que o nome "Xudas" foi manchado por Xudas Iscariote. Xa se argumentou que por iso non é sorprendente que Marcos e Mateu se refiran a el con outro nome[9].

Algúns estudosos bíblicos rexeitan esta teoría, porén, defendendo que Xudas e Tadeu non son a mesma persoa[10]. Outros entón propuxeron teorías alternativas para explicar a discrepancia: unha substitución dun polo outro incluso durante o ministerio de Xesus por mor dunha suposta morte[10]; a possibilidade que "doze" seria um número simbólico ou uma estimativa[11] ou simplemente que os nomes non foron preservados de forma exacta pola igrexa antiga[12].

Tadeu, o apóstolo, xeralmente crese distinto de Tadeu de Edesa, un dos Setenta Discípulos.

Tradición e lenda

[editar | editar a fonte]
Mosteiro de San Tadeu, en Irán.

A tradición conta que San Xudas predicou o Evanxeo na Xudea, Samaria, Idumeia, Siria, Mesopotamia e Libia antiga. Crese tamén que visitou Beirut e Edesa na Mesopotamia, malia que o emisario desta última misión sexa tamén identificado por outras fontes como Tadeu de Edesa, un dos Setenta. A súa morte ocorrería xunto coa de Simón, o zelote na Persia, onde terían sido martirizados.

A lenda dá ademais datos de que San Xudas tería nacido dunha familia xudaica en Paneas, unha cidade na Galilea que, cando foi posteriormente reconstruída polos romanos, foi renomeada como Cesareia de Filipe. É probábel que falase tanto grego coma aramaico, e, ao igual que os seus contemporáneos naquela rexión, que era labrego de profesión. Ademais, segundo a lenda, San Xudas era fillo de Cleofas e a súa esposa, María, unha irmá da Virxe María. Esta mesma tradición afirma que seu pai fora asasinado pola súa devoción aberta e sen restricións a Cristo resucitado.

Aínda que San Gregorio, o Iluminador é considerado o "Apóstolo dos Armenios", cando Xudas Tadeu bautizou o rei Tiridates III da Armenia en 301 d.C., converteu os armenios e os apóstolos Xudas e Bartolomeu, considérase que foi el quen levou o cristianismo a Armenia e, por iso, todos eles son venerados como santos padroeiros pola Igrexa Apostólica Armenia. Ligada a esta tradición están os mosteiros de San Tadeu (hoxe no norte do Irán) e o San Bartolomeu (hoxe no sueste de Turquía), ambos os dous construídos no que entón era parte da Armenia (provincia romana).

As súas reliquias atópanse presuntamente na Basílica de San Pedro, en Roma, a onde foron trasladadas e onde son veneradas até hoxe.

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ "Guía de nomes galegos". Real Academia Galega. Consultado o 2023-09-18. 
  2. ↑ "Vulgate (Latin Bible): Luke 6". web.archive.org. 2014-03-09. Archived from the original on 09 de marzo de 2014. Consultado o 2019-02-04.  Arquivado 09 de marzo de 2014 en Wayback Machine.
  3. ↑ Lucas "6:16". BibleGateway (en castelán).  e Hechos "1:13". BibleGateway (en castelán). 
  4. ↑ Veja Commentary on John 14:22, Expositor's Bible Commentary CDROM, Zondervan, 1978 (en inglés)
  5. ↑ Raymond E. Brown. The Gospel According to Saint John (en inglés) 2. p. 641. 
  6. ↑ Neyrey, Jerome H. (1993). Anchor Bible Reference Library (en inglés). Doubleday. pp. 44–45. 
  7. ↑ "The Brethren of the Lord" na edición de 1913 da Catholic Encyclopedia (en inglés), unha publicación agora en dominio público.
  8. ↑ Mateo "10:3". BibleGateway (en castelán).  e Marcos "3:18". BibleGateway (en castelán). 
  9. ↑ Por exemplo en Harpan, Otto (1962). The Apostle (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 26/01/2005. Consultado o 24/12/2010. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Meier, John P. A Marginal Jew (en inglés) 3. pp. 130–133, 200. - "A imaginação cristã foi rápida em harmonizar e produzir um 'Judas Tadeu', algo que não tem base na realidade". Vexa tamén Pesch, Rudolf (1980). "Simon-Petrus. Geschichte und geschichtliche Bedeutung der ersten Juengers Jesu Christ". Päpste und Papsttum (en alemán) (Hiersmann) (15): 36. 
  11. ↑ E. P. Sanders (1985). Jesus and Judaism (en inglés). Fortress Press. p. 102. ISBN 0-334-02091-3. 
  12. ↑ Joseph Fitzmyer (1981-1985). The Anchor Bible (en inglés) 2. Doubleday. pp. 619–620. ISBN 0-385-00515-6. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Xudas_Tadeu&oldid=6702191»