Xénero
 | Esta é unha páxina de homónimos, unha axuda de navegación que presenta unha lista de páxinas que comparten o mesmo título porque se pronuncian ou escriben igual. Se chegaches aquí a través dunha ligazón interna, quizais desexes corrixila de modo que apunte ao artigo axeitado. Podes axudarte do detector de homónimos, activándoo en: Preferencias → Trebellos → Navegación →  Homónimos: Activar o detector de homónimos. |
Xénero é unha palabra que significa "tipo, clase, categoría" e que ten distintos significados en galego.
- En bioloxía, o xénero é un taxon por riba da especie, é dicir, que agrupa un conxunto de especies con certos caracteres comúns, e que se inclúe, con outros xéneros, nunha familia, orde e clase.
- Por outra parte (e en relación cos xéneros gramaticais), nos organismos, incluída a especie humana, falamos de dúas clases de individuos, os machos (♂) e as femias (♀), segundo o seu xénero sexual.
- En lingüística e gramática, o xénero refire o concepto de xénero gramatical masculino ou feminino. Trátase dun trazo gramatical que permite repartir certas clases lexicais nun número pechado de categorías que responden vagamente a criterios ligados ó sexo, no caso das palabras que refiren seres animados.
- En ciencias sociais e en medicina, o concepto de xénero foi creado para facer referencias ás diferenzas non biolóxicas (psicolóxicas, sociais, económicas, demográficas, políticas…) que distinguen os homes e as mulleres.
- En matemáticas, o xénero adquire algunhas significacións diferentes, aínda que relacionadas.
- Nas artes enténdese por xénero cada unha das categorías en que se poden ordenar as obras atendendo a trazos comúns de forma, contido ou función. A palabra xénero permite definir a pertenza a un estilo ou a un movemento. É por exemplo o caso de:
- Na filosofía o concepto de xénero tivo unha importancia notable entre os filósofos da lingua.
- En ciencias sociais o xénero é o conxunto de características diferenciadas que cada sociedade asigna a homes e mulleres.
- Tamén se emprega este termo na área interdisciplinar denominada estudos de xénero, que abarca os estudos centrados nas relacións entre os homes e a mulleres e nas construcións culturais ligadas a elas nas sociedades.
Etimoloxía
[editar | editar a fonte] | Suxeriuse que este artigo ou apartado sexa fusionado con "xénero gramatical" (conversa). Para realizar a fusión das páxinas segue estes pasos. |
A voz xénero vén do latín Genus, generis ('orixe, nacemento') e posteriormente 'tipo, clase, categoría, variedade'. Etimoloxicamente, o latín presenta unha raíz indoeuropea, gen-, que aparece no grego gen- 'orixinar, producir' e en varias raíces xermánicas. No inglés kind 'clase' e king 'rei', entre outras, están emparentadas coa raíz latina gen- que deixou unha notable descendencia. O francés moderno genre, o castelán e portugués género (gênero en brasileiro), o catalán gènere e o italiano genere co significado de 'tipo, clase, categoría' e un desenvolvemento semántico similar proceden, coma o galego, do latín. Os descendentes cultos da mesma familia xene, xénese e osíxeno (tamén grafado osíxeno) incorporados a partir do grego e do latín conservan o sentido etimolóxico. No inglés o sentido biolóxico foi asumido polo latinismo genus, o sentido artístico polo galicismo genre.
O filósofo grego Protágoras foi, segundo Aristóteles, o o primeiro en usar os termos masculino, feminino e neutro para clasificar os nomes introducindo o concepto de xénero gramatical na cultura lingüística occidental.