Usman dan Fodio
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 15 de decembro de 1754 Maratta, Nixeria (en)  |
| Morte | 1817 (62/63 anos) Sokoto, Nixeria (pt) |
| Sultan of Sokoto (en) | |
| | |
| Datos persoais | |
| Grupo étnico | Fula |
| Relixión | Islam |
| Actividade | |
| Ocupación | escritor, filósofo, poeta |
| Outro | |
| Título | Sultán |
| Fillos | Muhammed Bello, Abu Bakr Atiku, Nana Asmaʼu |
| Irmáns | Abdullahi dan Fodio |
| Descrito pola fonte | Dictionary of African Biography,  Africa: An Encyclopedic Reference, (vol:2) |
  | |
Usman dan Fodio, nado arredor de 1754 en Maratta (actual Nixeria) e finado en Sokoto en 1817, foi un líder relixioso e político da etnia peul que creou un Estado en África occidental, en territorios do que hoxe é Nixeria e o Chad, no curso do río Níxer.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Dan Fodio na etnia hausa dos peul. Desde novo colleu sona polo seu coñecemento da relixión islámica e pola súa vida exemplar consonte os principios da mesma. Predicou no medio do seu pobo, conseguindo un gran número de adeptos e simpatizantes, que formaron un numeroso séquito ao seu arredor, parte deles estudosos da lei musulmá (talibán, plural de talib "estudoso da lei relixiosa"). Este labor chamou a atención do soberano do Estado haussa de Gobir, Yunfa, que a considera perigosa, tentando asasinalo en 1802. Dan Fodio, en resposta aos ataques, declara a guerra santa ou jihad en 1804.
Á cabeza dos seus seguidores, derrota os haussas e destrúe Gobir en 1808, sometendo diversos territorios próximos, até alcanzar o norte do actual Camerún. Proclámase entón emir dos crentes (amir al-muminin). En 1810, nunha nova campaña, somete ao Estado de Liptako, no Alto Níxer, mais fracasa no intento de ataque (1808-1810) no leste sobre o antigo sultanato de Bornú (beiras do lago Chad): as súas tropas son vencidas por Mohamed El-Kanemi, valido do sultán.
Estabelece a súa capital en Sokoto, onde reside. Designou a un letrado islámico, Adama, para que espallase a súa reforma cara a rexión do río Benué, no sueste da actual Nixeria. Adama fundará aí un Estado que tomará do fundador o nome de Adamaua.
No mesmo ano da súa morte, Dan Fodio designa como sheik a outro líder relixioso: Amadú Sekú (1775-1844), que dirixía a expansión dos peúis da cabeceira do río Níxer, na rexión de Macina.
En conxunto, o imán estabeleceu o seu dominio directo sobre un extenso territorio, dun medio millón de km², que ocupaba a maior parte da conca media do río Níxer, onde foron impostos os principios islámicos. Á morte de Dan Fodio, en 1817 en Sokoto, o seu Estado ficou dividido entre seu irmán, Abdulahi, que gobernou a parte oeste, e o seu fillo, Mohamed Bello, que recibe a oriental, mais o primeiro recoñecía a primacía do segundo. Ambos foran os verdadeiros xefes militares das campañas do imán, cuxo papel era máis ben relixioso.
